تبیان، دستیار زندگی
شیخ عباس قمی در کتاب مفاتیح‌الجنان از محدث کاشانی و او نیز از مدخل منظوم محقق طوسی ساعاتی را برای استخاره نقل کرده که این امر نشان دهنده ضرورت در نظر گرفتن زمان مناسبی برای انجام استخاره است، اما این روزها با استفاده از سیستم‌های الکترونیکی و اینترنتی در
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

برای گرفتن استخاره شماره یک را فشار دهید


بعد ازاس ام اس های رنگارنگ فال حافظ و سعدی و از طالع و طالع بینی خود مطلع شوید این روزها اس ام اسی با عنوان استخاره تلفنی برای مشترکان تلفن همراه فرستاده می‌شود .


استخاره با قرآن

شماره را که می‌گیرید صدای ضبط شده‌ای از آن طرف خط با موسیقی متن امام علی می‌گوید شما با پایگاه اطلاع رسانی حجت الاسلام ........تماس گرفتید و هزینه هر تماس هم 300 تومان است و می‌خواهد جهت درخواست استخاره شماره یک و جهت شنیدن شرایط نیت شماره صفر را بگیرید بعد از زدن شماره صفر صدا برای شما هفت شرط استخاره را اعلام می‌کند :

1-استخاره صلاح شما در انجام دادن یا ندادن کاری را مشخص می‌کند

2-اختیار در انجام دادن یا ندادن کار باید بر عهده فرد باشد

3- برای هر کاری فقط یک بار می توان استخاره گرفت

4-استخاره نباید سبب دوری از عقل و دانش شود

5-نیت نباید خلاف شرع باشد

6-قبل از استخاره تحقیق و مشورت صورت گیرد

7- باید توجه کرد که استخاره فقط صلاح فرد را مشخص می‌کند نه دلبخواه او را.

حالا نوبت گرفتن استخاره است بعد از آن که شماره یک را فشار دادید صدا از شما می‌خواهد که نیت کنید و بعد از شنیدن دعای استخاره کلید ستاره را فشار دهید ،دعا به زبان فارسی آغاز می‌شود خدایا تو قادر و توانایی و من توانایی ندارم ،تو می‌دانی و من نمی‌دانم ........

استخاره جایی است عقل فردی (تحقیق و بررسی) و عقل جمعی (مشورت) راه به جایی نبرد و حیرت و سرگردانی را برطرف نکند نه اینکه بدون تحقیق و بررسی و تلاش و کوشش و مشورت با افراد مطلع به سراغ استخاره رفته و به آن پناه ببریم

دعا به پایان می‌رسد و صدا از شما می‌خواهد که نیت کنید و کلید ستاره را فشار دهید بعد از این کار بر خلاف انتظار صدای شما را از حس و حال معنویتان خارج کرده و به شما که منتظر شنیدن پاسخ استخاره هستید می‌گوید که درخواست شما ثبت شد و از شما می‌خواهد که شماره پیگیری را یادداشت کنید و اعلام می‌کند که جواب استخاره تا دو ساعت دیگر روی شبکه قرار می‌گیرد یعنی و مجددا دو ساعت دیگر تماس بگیرید و با وارد کردن شماره پیگیری و البته تقبل 300 تومان هزینه دیگر پاسخ خود را دریافت کنید .

این که استفاده از تکنولوژی به این شیوه و وارد کردن آن در باورهای مردم تا چه اندازه می‌تواند خوب یا بد باشد یک طرف  و این که آیا می‌توان به چنین استخاره‌های اعتماد کرد یا نه طرف دیگر قضیه است .

سابق بر این شما وقتی به گرفتن استخاره نیاز داشتید که آن هم معمولاً در شرایط خاصی مانند ازدواج و خرید منزل و ...بود با تماس با دفاتر یکی از مراجع و یا عالمی که مورد اطمینان شما بود در خواست خود را اعلام کرده و همان جا هم پاسخ می‌گرفتید البته استخاره معمولاً در ساعت‌های خاصی گرفته می‌شد .

شیخ عباس قمی در کتاب مفاتیح‌الجنان از محدث کاشانی و او نیز از مدخل منظوم محقق طوسی ساعاتی را برای استخاره نقل کرده که این امر نشان دهنده ضرورت در نظر گرفتن زمان مناسبی برای انجام استخاره است، اما این روزها با استفاده از سیستم‌های الکترونیکی و اینترنتی در هر ساعت از شبانه روز و البته با پرداختن 600 تومان برای هر موضوعی می‌توانید استخاره بگیرد.که این امر شاید نه تنها ارتباط بیشتر با آموزه‌های دینی نیست که شاید در مواردی از قداست آن نیز بکاهد .

اختیار در اسلام از مبانی رفتار بشر محسوب می گردد و خداوند در کتاب آسمانی قرآن در این باره می‌فرماید"لا إکراهَ فِی الدَّین قَد تَبَیَّنَ الرُّشدُ مِنَ الغَیَّ فَمَن یَکفُر بِالطَّاغوتِ وَ یُؤمِن بِالله فَقَداستَمسَکَ بِالعُروَةِ الوُثقی لاَنفِصامَ لَها و الله سَمِیعٌ عَلِیمٌ(1)

ما در اسلام به استخاره تشویق نشده ایم

دختر و پسر و خانواده آنها برای شناخت همسر باید به تحقیق و کنجکاوی بپردازد و اگر اگر باز هم تردید دارند، با یک یا چند نفر مطلع و مورد اعتماد مشورت نمایند. اگر بجائی نرسیدند و هنوز هم متحیرند با گشودن مصحف (کتاب الهی) از عالم مطلق(خدا) راه درست و خیر واقعی خود را بخواهند.

هیچ مانع و محذور دینی در استخاره و مشورت نیست، چون استخاره کاری جز تعیین یکی از دو طرف تردید را انجام نمی‌دهد، نه غیر واجبی را واجب و حلالی را حرام و خلاصه حکمی از احکام خدای را تغییر می‌دهد، و نه آدمی را به آنچه در پس پرده غیب است خبردار می‌کند

تحقیق و مشورت قطعاً بر استخاره تقدم دارد، اگر نتیجه تحقیقات خوب بود وارد عمل شوید و لازم نیست استخاره کنید.

بعضی از مردم عادت دارند در هر کاری به استخاره توسل جویند در صورتی که گاهی استخاره‌های  بی مورد، باعث سرگردانی و مانع عمل می‌شود و این نوعی تعطیل کردن عقل و تلاش و کوشش  می‌باشد که شرع مقدس اسلام از آن نهی کرده است، استخاره جایی است عقل فردی (تحقیق و بررسی) و عقل جمعی (مشورت) راه به جایی نبرد و حیرت و سرگردانی را برطرف نکند نه اینکه بدون تحقیق و بررسی و تلاش و کوشش و مشورت با افراد مطلع به سراغ استخاره رفته و به آن پناه ببریم.

خروج از تنگنا با مشاوره با افراد ذیصلاح

مشورت

حکمت خداوند به این تعلق گرفته که این اختیار در پرتو هدایت تکوینی و تشریعی قرار گیرد و به همین جهت خداوند در هر عصر و دوره‌ای هدایتگران و مبشرانی همراه با معجزاتی که نشانه حقانیت آنان است را برای انسان‌ها قرار می‌دهد.

علاوه بر این عقل یکی از نعماتی است که خداوند به انسان عطا کرده تا بشر بتواند راه حق را از باطل جدا کند.

زندگی دارای فراز و نشیب‌های بسیاری است و مشاوره با افراد با تجربه و با بصیرت حکم عاقلانه‌ای است که می‌تواند انسان را در تنگناهای زندگی راهنمایی کند.

در قرآن و احادیث و روایات اهل بیت (علیهم السلام) نیز بارها به اهمیت و ارزش مشورت با خردمندان و حکیمان تاکید شده است.امیرالمؤمنین حضرت علی بن ابیطالب (علیه السلام) با بیان جملات ارزشمندی به اهمیت مشورت اشاره نموده‌اند. ایشان فردی را که از افکار و آراء گوناگون استقبال کند را کسی که صحیح را از خطا خوب می‌شناسد(2) و فرد خود رأی خود را به هلاکت می‌رساند و مشورت را بهترین پشتیبان انسان‌ها می‌دانند(3) و می‌فرمایند: کسی که با دیگران مشورت کند در عقل‌های آن‌ها شریک می‌شود. (4)

گاهی فرد پس از مشورت و تعقل و تفحص بسیار بر سر دو راهی انتخاب و تصمیم گیری می‌ماند، برخی استخاره را از راه حل‌های مناسب انتخاب در هنگام برخورد با این موقعیت‌ها می‌دانند.

دیدگاه علامه طباطبائی(ره)

حقیقت امر این است که انسان وقتی بخواهد به کاری دست بزند ناچار است زیر و روی آن کار را بررسی نموده و تا آنجا که می‌تواند فکر خود را که غریزه و موهبتی است خدادادی بکار بیندازد، و چنانچه از این راه نتوانست صلاح خود را در آن کار تشخیص دهد ناگزیر باید از دیگران کمک فکری گرفته و تصمیم خود را با کسانی که صلاحیت مشورت و قدرت تشخیص صلاح و فساد را دارند در میان بگذارد، تا به کمک فکر آن‌ها خیر خود را در انجام دادن و ترک آن کار تشخیص دهد، و اگر از این راه هم چیزی دستگیرش نشد چاره‌ای جز اینکه متوسل به خدای خود شده و خیر خود را از او مسئلت نماید ندارد.

و این همان «استخاره» است، و نباید این عمل را که عبارتست از اختیار چیزی که با استخاره تعیین شده دعوی علم غیب نامید، و نیز نباید آن را تعرض به شئون الوهیت پروردگار نام نهاد، کما اینکه مشورت را هم نباید به خیال اینکه تشریک غیر خدای تعالی است در امور خود «شرک» نامید.

خلاصه هیچ مانع و محذور دینی در استخاره و مشورت نیست، چون استخاره کاری جز تعیین یکی از دو طرف تردید را انجام نمی‌دهد، نه غیر واجبی را واجب و حلالی را حرام و خلاصه حکمی از احکام خدای را تغییر می‌دهد، و نه آدمی را به آنچه در پس پرده غیب است خبردار می‌کند، تنها و تنها می‌گوید: خیر صاحب استخاره در فعل است یا در ترک، و به این وسیله او را از حیرت و تردید نجات می‌دهد، و اما اثر فعل و ترک در آینده چه خواهد بود و چه حوادثی را به بار خواهد آورد از عهده استخاره بیرون است، و استخاره از تعیین این جهت ساکت است، و آینده صاحب استخاره از خیر و شر عیناً مانند آینده کسی است که استخاره نکرده، و کار خود را با فکر و مشورت انجام داده است.[المیزان/ ترجمه/ ج 6/ ص 175].

این روزها به مدد کامپیوتر و فضای اینترنت می‌توان در هر مکانی به بسیاری از نرم افزارها و سایت‌های اینترنتی دسترسی پیدا کرد و تنها با چند کلیک، در خصوص امر مهمی که در ذهن می‌گذرد، استخاره گرفت.

نظر مراجع پیرامون موضوع  استخاره با فضای مجازی

در همین زمینه حکم فقهی این مسأله از مراجع عظام تقلید سوال شده که می‌توانید پاسخ آن را ببینید.

اما جدا از این مسائل این استخاره‌ها تا چه حد معتبر است؟

استخاره با کامپیوتر و نرم افزارها صحیح است؟ آیا می‌توان به آن‌ها اعتنا کرد؟

رهبر فرزانه انقلاب اسلامی حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی): موارد مختلف است. اگر طبق روش‌های معمولی است مانعی ندارد.

دفتر پاسخگویی به سوالات شرعی آیت الله نوری همدانی در پاسخ به پرسشی در رابطه با انجام استخاره‌های تلفنی، اینترنتی و به طور کلی سیستم‌های هوشمند گفت: اگر استخاره کننده برای انجام این استخاره از قرآن یا تسبیح استفاده می‌کند، استخاره موثق است

حضرت آیت الله مکارم شیرازی: هرگاه طوری تنظیم شده باشد که آیات آغاز یکی از صفحات قرآن را بدون اطلاع قبلی منعکس کند مانعی ندارد.

حضرت آیت الله سیستانی: روش استخاره گرفتن در مفاتیح‌الجنان موجود است مراجعه شود.

حضرت آیت الله نوری همدانی: اگر استخاره کننده وارد در آن رشته باشد و بتواند از قرآن مجید برداشت مناسب و نزدیک به واقع داشته باشد اشکال ندارد.

همچنین یک تن از مجتهدین و مدرسین حوزه علمیه این گونه پاسخ داده‌اند:

آیت الله علوی گرگانی: اگر به گونه صحیح انجام شود مانعی ندارد گرچه اعتنا کردن به این‌گونه استخاره‌ها از نظر ما محل تردید است.

این استخاره‌ها تا چه حد معتبر است؟

دفتر پاسخگویی به سوالات شرعی آیت الله نوری همدانی در پاسخ به پرسشی در رابطه با انجام استخاره‌های تلفنی، اینترنتی و به طور کلی سیستم‌های هوشمند گفت: اگر استخاره کننده برای انجام این استخاره از قرآن یا تسبیح استفاده می‌کند، استخاره موثق است.

وی افزود: انجام استخاره‌ها و ارائه پاسخ‌های تصادفی که از قبل نوشته یا ضبط شده معتبر نیست. استخاره کننده باید برای فردی که درخواست کرده با استفاده از تسبیح یا قرآن استخاره را انجام دهد نه اینکه نتایج آن از قبل موجود باشد.

نماینده دفتر پاسخگویی به سؤالات آیت الله مکارم شیرازی نیز در این رابطه گفت: هم استخاره و هم فردی که استخاره را انجام می‌دهد باید از شرایط لازم برخوردار باشند.

دفتر پاسخگویی به سؤالات شرعی آیت الله وحید خراسانی یادآور شد: استخاره کننده در انجام استخاره بی اثر نیست، حال فرد استخاره کننده، با وضو بودن، رو به قبله بودن و خلوص وی در انجام استخاره مهم است. برخی‌ها هم با تفضل خداوند از آیات مطالبی را درمی یابند که سایرین نمی‌توانند. نمی‌توان گفت انجام این استخاره‌ها که از فرد استخاره کننده هیچ اطلاعاتی در دست نیست معتبر باشد.

پی نوشت ها:

1) آیه 256 سوره بقره

2) نهج‌البلاغه، ترجمه مرحوم دشتی، حکمت 173

3) نهج‌البلاغه، ترجمه مرحوم دشتی، حکمت 54

4) نهج‌البلاغه، ترجمه مرحوم دشتی، حکمت 161

فرآوری : زهرا اجلال

گروه دین تبیان


منابع :

وبلاگ صدرالادبایی، مریم

خبرگزاری فارس

خبرگزاری برنا

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.