همه خال‌ها خطرناک نیستند
خال‌ها یکی از انواع ضایعات پوستی به شمار می‌روند که بسیاری از افراد، با مراجعه به پزشک و حتی گاهی اوقات با اقدامات ابتکاری و خوددرمانی، سعی در از بین بردن آن دارند، ولی آیا خال را باید برداشت یا خیر؟ چه خال‌هایی خطرناک و چه خال‌هایی بی‌خطر هستند؟
خال‌ها ضایعات پوستی هستند که به رنگ‌های قهوه‌ای، خاکستری، سیاه و آبی دیده می‌شوند و به دو بخش مادرزادی و غیرمادرزادی تقسیم می‌شوند، اما باید مراقب بود که احتمال تبدیل خال‌های مادرزادی به ضایعات بدخیم در آینده وجود دارد. خال‌های مادرزادی با قطر بالای 20 سانتی‌متر، جزو خال‌هایی است که باید برای برداشت آن شتاب کرد.
ولی اکثر خال‌هایی که پس از تولد به وجود می‌آیند، بی‌خطر هستند.
برجسته بودن و یا مسطح بودن خال مهم نیست؛ بلکه آنچه مهم است «قطر» آن است. همچنین هرچه خال برآمده‌تر باشد، عمق نفوذ سلول‌هایی که این خال را به وجود آورده‌اند، بیشتر است.
گاهی تصور افراد این است که هرچه خال تیره‌تر و سیاه‌تر باشد، احتمال خطرزایی آن بیشتر است، در صورتی که این فرضیه کاملا اشتباه است و گاهی شاهد خال‌هایی به رنگ گوشت هستیم که احتمال خطرزایی آن بیش از خال‌های تیره است.
محققان به این نتیجه رسیده‌اند که معمولا خال‌ها از سنین 4 الی 5 سالگی در بدن به وجود می‌آیند و در اثر تکثیر سلول‌های ملانوسیت پوست که وظیفه آنها رنگسازی است، رنگی می‌شوند که گاهی این سلول‌ها به طور غیرمعمول تکثیر پیدا کرده و تا 30 الی 40 سالگی شاهد افزایش به وجود آمدن خال‌ها می‌شویم، ولی پس از این سنین، کمتر شاهد افزایش خال‌ها هستیم و در سنین بالاتر، رنگ خال‌ها به رنگ گوشت تغییر پیدا می‌کند.
خال‌های رنگی خطرناک
خال‌های رنگی از نظر پزشکی مهم هستند؛ چرا که امکان تغییر شکل آنها و تبدیل شدن به تومورهای بدخیم وجود دارد و انواعی از آنها که ترشح آب و خون دارند و گاهی زخمی و بزرگ می‌شوند، باید به سرعت توسط متخصص جراحی برداشته شوند.
خال‌های دردناک که ترشح خون دارند و خال‌هایی که به یک‌باره موهایشان می‌ریزد، جزء ضایعات مشکوک هستند. باید توجه داشت برداشتن «مو» از روی خال، باعث تحریک و التهاب جسم توده خال می‌شود و ممکن است پزشک را به اشتباه بیندازد.
تحقیقات نشان می‌دهد بر خلاف تصور عام، آلودگی هوا در به وجود آمدن خال‌ها، تاثیر چندانی ندارد، ولی این که آفتاب نیز در پیدایش و بروز خال‌ها موثر است یا نه، جای بحث و بررسی دارد.
سال‌ها پیش گفته می‌شد، نور آفتاب باعث افزایش تعداد خال‌ها می‌شود، ولی بعدها دیده شد که مناطق پوشیده بدن نیز از ظهور خال‌ها در امان نبوده و نیستند. ولی آنچه در ایجاد خال‌ها به اثبات رسیده است، نقش «وراثت» است.
6 تا 7 درصد خال‌های مادرزادی احتمال بدخیمی دارند. معمولا خال‌ها نیاز به برداشتن ندارند، مگر این که پزشک به موارد مشکوکی برخورد کند و یا این که شخص بخواهد از لحاظ زیبایی، خال را بردارد.
راه‌های درمان
راه‌های مختلفی برای درمان و از بین بردن خال‌ها پیش‌بینی شده است که در اکثر مواقع، برداشت خال با جراحی‌های کوچک، بهترین روش محسوب می‌شود.
در خال‌های عروقی، انتخاب اول لیزردرمانی و در خال‌های مادرزادی (در صورت کوچک بودن ضایعه) بهترین روش، جراحی است. می‌توان بافت خال‌های کوچک را از طریق منجمد کردن، سوزاندن، لایه‌برداری و تراش پوست تخریب و درمان کرد.
یکی از علل عود خال پس از برداشت، استفاده از روش‌های نامعمول لیزر است. گاهی با عملیات لیزر درمانی شاهد عود و برگشت خال در فواصل زمانی هستیم، پس بهتر است علاقه‌مندان به برداشتن خال بدانند که هر خالی را نمی‌توان با اشعه لیزر برداشت.
استفاده از روش‌هایی مانند سوزاندن با وسایل الکتریکی از جمله کوتر و اسیدهای عطاری که در مردان مورد استفاده قرار می‌گیرد، خطرناک است، زیرا باعث بدخیم شدن خال می‌شود.
تحقیقات نشان می‌دهد هیچ روش تایید شده‌ای برای پیشگیری از بروز خال‌ها وجود ندارد. تمام روش‌هایی که برای پیشگیری به کار می‌روند، بیشتر برای جلوگیری از به وجود آمدن «لک‌ها» هستند، چرا که نمی‌توان از خال‌ها به عنوان بیماری نام برد و همان‌طور که ممکن است عضوی از بدن دچار بیماری و نقصان شود، خال‌ها نیز ممکن است دچار مشکل و بیماری شوند که بهترین راه، تشخیص به‌موقع خال‌های خطرناک است.
توصیه‌های بهداشتی
بیش از 90 درصد سرطان‌های پوستی با تشخیص به هنگام پزشک متخصص قابل درمان هستند، ولی اگر در این حین، زمان سپری شده و بیمار در مراجعه به پزشک تعلل کند، دیگر روش‌های جراحی و... برای درمان وی کارساز نخواهد بود و باید از روش‌های شیمی‌درمانی و سایر روش‌های با عارضه استفاده کرد.
ملانوم (خال رنگی بدخیم) یکی از بداخلاق‌ترین انواع سرطان پوستی به شمار می‌آید که عواقب جبران‌ناپذیری را برای بیمار به‌همراه خواهد داشت.
افرادی که خال‌های پوستی، کک و مک و رنگدانه پوستی دارند، باید حتما علاوه بر کرم‌های ضدآفتاب از پوشش مناسب مانند کلاه و لباس در مقابل آفتاب استفاده کنند. آفتاب موجب تغییر شکل، تیره‌تر و بزرگ شدن خال‌ها شده و ممکن است تغییرات بدخیم ایجاد کند.
بهتر است رسانه‌ها و جراید همان‌طور که در مورد واکسیناسیون به‌هنگام، اهمیت شیر مادر و... در جامعه اطلاع‌رسانی می‌کنند، با شناساندن ضایعات پوستی به هموطنان، قدری از مشکلات این‌چنینی بکاهند، چرا که هر خالی نیاز به برداشت ندارد و با شناخت مردم از این مهم، خیلی از اعمال جراحی، خود به خود حذف خواهند شد.
فرآوری : نیره ولدخانی
بخش سلامت تبیان
منابع :
جام جم - دکتر همایون مژدهی‌آذر، متخصص پوست و مو
ایسنا - دکتر فریبا رضایی، متخصص پوست
مطالب مرتبط:
خالی که برمی داریم دوباره در می آید؟
خال ها را چگونه با لیزر برمی دارند؟
