بررسی تطبیقی نظام برنامه درسی تربیت معلم در كشورهای انگلستان،
ژاپن، فرانسه، مالزی و ایران 3
در گذشته خواندید...سؤال 9. ارزشیابی از آموخته های دانشجو - معلمان در برنامه درسی در كشورهای مورد مطالعه چگونه است؟
جدول ( 5) روشهای ارزشیابی برنامه درسی تربیت معلم را در كشورها، مورد مطالعه نشان می دهد.
جدول 5. روشهای ارزشیابی برنامه درسی در كشورهای مورد مطالعه
کشور | روش های ارزیابی |
| انگلستان | دانشجو - معلمان به طور مداوم تحت نظارت هستند و عملكرد آنان را اساتید آموزش عالی و معلمان ارشدی كه فعالیتهای عملی آنان را تحت نظر دارند، بر اساس نشان معلم كیفی ارزشیابی می كنند. این ارزیابی هم در طول ترم و هم به صورت امتحان برگزارمی شود |
| فرانسه | ارزشیابی در طول دوره و به صورت پیوسته انجام می گیرد و سه نكته زیر را در نظر دارد. توانایی معلمان در زمینه حفظ انضباط كلاس و اداره كردن دانش آموزان، توانایی فردی معلمان درتحلیل موضوعات مربوط به آموزش عملی و حوزه های (ماژول) تدریس. دانشجو- معلمان باید در همه این سه جنبه از خود شایستگی نشان دهند. |
| ژاپن | فرایند ارزشیابی رسمی برای فعالیتهای دانشجو - معلمان وجود ندارد. دانشجویانی كه واحدهای در نظر گرفته شده را به اتمام می رسانند به عنوان فارغ التحصیل شناخته می شوند. |
| مالزی | ارزشیابی از دانشجو معلمان شامل ارزشیابی طی دوره و پایان دوره است. ارزشیابی ضمن دوره شامل ارزشیابی واحدهای كاری است كه به دانشجویان ارائه می شود و ارزشیابی پایان دوره شامل امتحانات كتبی است. |
| ایران | نگاهی به نتایج تحقیقات انجام شده در این زمینه نشان می دهد كه ارزشیابی از آموخته های دانشجو - معلمان بیشتر در سطح دانش و فهمیدن انجام می شود. |
سؤال 10 . چه تشابهات و تفاوتهایی در روشهای ارزشیابی از دانشجو - معلمان در دروس عمومی تخصصی و مهارتهای حرفه ای دركشورهای مورد مطالعه وجود دارد؟
الف) تشابهات
به جز كشور مالزی كه ارزشیابی رسمی در طول دوره ی تربیت معلم وجود ندارد، سایر كشورها ارزشیابی را به عنوان یكی از عناصر مهم برای سنجش امكان دستیابی به اهداف در نظر می شود و برای آن برنامه ریزی می كنند.
نگرش به ارزشیاب ی دانشجو - معلما ن در طو ل دور ه و بر اساس سنجش مباحث نظری و كارهای عملی است.
ارزشیابی از دانشجو - معلمان دربرنامه تمرین معلمی در همه كشورها دارای اهمیت است و معلمان راهنما و اساتید دوره آن را از جنبه های گوناگون مورد ارزیابی قرار می دهند.
در كشورهای انگلستان و فرانسه، ارزشیابی از دانشجو - معلمان با توجه به استانداردهای تدوین شده انجام می شود.
برای ارزشیابی دانشجو - معلمان در این كشورها، یك پرونده ارزشیابی تدارك دیده شده است كه فعالیت های دانشجو - معلمان را پیوسته مورد ارزشیابی قرار می دهد. این ارزشیابی شامل امتحانات كتبی پایان ترم، نمرات كارهای عملی، نمرات كارورزی، كارهای گروهی و انجام دادن پروژه ها است.
ب) تفاوت ها
در انگلستان دانشجو معلمان به طور مداوم تحت نظارت هستند و عملكرد آنان را اساتید آموزش عالی و معلمان ارشدی كه فعالیت های عملی (تمرین معلمی) آنان را تحت نظر دارند و بر اساس نشان معلم كیفی ارزشیابی می كنند.
مدرسان نیز در امر ارزشیابی توانایی و كارایی دانشجو - معلمان و افزایش مهارتهای آنان در رشته ای خاص و مدیریت كلاس نقش دارند.
این ارزشیابی هم درطول ترم و هم به صورت امتحان برگزار می شود.
دانشجو - معلمانی كه پس از شركت در این دوره تمام انتظارات را برآورده سازند و معیارهای لازم را كسب كنند نشان معلم كیفی را دریافت می كنند.
در فرانسه علاوه برموفقیت در آزمون سراسری كه پایان سال اول برگزار می شود، دانشجویان در فعالیت هایی كه در سال دوم انجام می شود، مورد ارزشیابی قرار گیرند. این فعالیت ها عبارتند از:
پشت سرگذاشتن دوره هشت هفته ای آموزش عملی رسمی كه به آنها مسئولیت داده می شود.
نوشتن گزارش شغلی.
آزمون های مربوط به موضوعات نظری مربوط به روش تدریس.
همچنین مراكز تربیت معلم باید از اجرای درست پروژه های آموزشی كه دانشجو - معلمان انجام می دهند، مطمئن شوند. دانشجو - معلمانی كه نتوانند در این ارزشیابیها موفق ظاهر شوند، باید در ارزشیابی های رسمی تر و آزمون های كتبی و یا تدریس در حضور یك ناظر شركت نمایند.
پرونده دانشجو- معلمان را كه حاوی نمره ارزشیابی و مشخصات فردی آنهاست، به بخش بازرسی ارسال می كنند. اعضای بخش بازرسی از میان افراد خارج از مراكز تربیت معلم انتخاب می شوند. این افراد به بررسی دقیق این پرونده ها می پردازند و توانایی كلی مركز تربیت معلم مربوط را مورد ارزشیابی قرار می دهند.
در ژاپن فرایند ارزشیابی رسمی برای ارزشیابی فعالیت های دانشجو - معلمان در طول دوره وجود ندارد. دانشجویانی كه واحدهای در نظر گرفته شده را به اتمام برسانند، به عنوان فارغ التحصیل شناخته می شوند، اما در زمینه تمرین عملی، برنامه نظارت و ارزشیابی در نظر گرفته شده است كه هم معلمان مجربی كه به عنوان معلمان راهنما وظیفه هدایت این دانشجو - معلمان را برعهده دارند و هم به صورت رسمی، كمیته ای مركب از اعضای مراكز تربیت معلم آن را انجام می دهند.
در مالزی ارزشیابی از دانشجو - معلمان شامل ارزشیابی طی دوره وپایان دوره است.
ارزشیابی ضمن دوره شامل ارزشیابی واحد های كاری است كه ب ه دانشجویان ارائه می شود و ارزشیابی پایان دوره كه شامل امتحانات كتبی است.
در ایران در برنامه درسی برخی از رشته ها توصیه شده است كه ارزشیابی هم در طول ترم و هم در پایان دوره و با توجه به كارهای عملی دانشجویان انجام شود. لیك ن نتایج تحقیقات، نشان می دهد که ارزشیابی ازآموخته های دانشجو - معلمان بیشتردرسطح دانش و فهمیدن انجام می شود.
این روش حتی در درس روش های ارزشیابی نیز به چشم می خورد. شیوه ارزشیابی از تمری ن عملی دانشجو - معلما ن در برنامه مصوب ، را معلمان راهنما و اساتید مراكز تربیت معلم تعیین می كنند.
اهمیت ارزشیابی و اطمینان از صلاحیت های حرفه ای معلمان آینده از مهمترین مباحث كشورها به شمار می رود، بنابراین در كشورهای انگلستان و فرانسه با توجه به تدوین استانداردها و شفاف سازی صلاحیت های مورد انتظار چگونگی ارزشیابی نیز مشخص تدوین شده زیرا اصل بر افزایش كیفیت تربیت معلم است و این موضوع از اهمیتی ویژه برخوردار است، لیكن در ایران همچنان موضوع ارزشیابی از آموخته های دانش آموزان به شكل كاملا سنتی و با تأكید بر سطح دانش انجام می شود.
سؤال 11 . فناوری اطلاعات و ارتباطات در فرایند یاددهی – یادگیری دانشجو - معلمان كشورهای مورد مطالعه از چه جایگاهی برخوردار است؟
جدول ( 6) وضعیت موجود چگونگی بهره گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات را نشان می دهد.
جدول 6 چگونگی بهره گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات
کشور | فناوری اطلاعات و ارتباطات |
| انگلستان | صلاحیت های حرفه ای معلمان برای كاربرد فاوا مشخص شده است. |
| فرانسه | سه نوع واحد درسی ارائه می شود.: 1. مهارت های پایه. 2. واحد درسی 30 ساعت مفاهیم پایه فناوری و شامل تفكر یادگیری و تأثیر بهره گیری از فناوری آموزشی در كلاس است. 3. واحد درسی 26 ساعته كه یك واحد انتخابی است و شامل طراحی و تولید آموزشهای رایانه محور است. به علاوه 6 تا 12ساعت تلفیق فناوری در هر واحد درسی پیشنهاد شده است. |
| ژاپن | برای معلمان دوره ابتدایی 15 ساعت ماژول در این زمینه سازماندهی شده و برای معلمان دوره دبیرستان بیشتر آموزش فاوا در رشته های خاص در نظر گرفته شده است. تأكید این دوره ها بر كسب صلاحیت های مورد نیاز معلمان در كاربرد فاوا در كلاس درس است. |
| مالزی | در بخش تربیت معلم پیش از خدمت، برنامه درسی شامل آموزش سواد فناوری اطلاعات است. برنامه درسی تلفیق فناوری در فرایند یاددهی - یادگیری برای معلمان نیز در طول دوره ضمن خدمت ارائه می شود. |
| ایران | در برنامه درسی دوره كاردانی این واحدها پیش بینی شده است. |
سؤال 12 . چه تشابهات و تفاوت هایی در زمینه به كارگیری فناوری اطلاعات در برنامه درسی تربیت معلم كشورهای مورد مطالعه وجود دارد؟
الف) تشابهات
همه كشورها تلاش های بسیار در زمینه بهره گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات در برنامه درسی تربیت معلم انجام داده و واحدهایی را تدارك دیده اند. همچنین این كشورها در یك پروژه
مشترك با یكدیگر در این زمینه فعالیت دارند.سه كشور انگلستان، فرانسه و ژاپن صلاحیت های حرفه ای برای كاربرد فناوری اطلاعات در برنامه درسی تربیت معلم را مشخص كرده اند.
ب)تفاوت ها
چگونگی و گستردگی بهره گیری از فناوری اطلاعات در كشورها تا حدودی متفاوت است...
در حال حاضر در انگلستان به كارگیری روش هایی مانند كنفرانس رایانه ای، بهره گیری از فناوری به منظور برقراری ارتباط میان مدارس و دانشگاهها، تشكیل پرونده های ارزشیابی الكترونیكی برای دانشجو - معلمان، راهنمایی از راه دور (ارتباط مجازی) دانش آموزان مدرسه از سوی دانشجو - معلمان متداول است.
در فرانسه برای معلمان دوره ابتدایی 15 ساعت ماژول در این زمینه سازماندهی شده و برای معلمان دوره دبیرستان بیشتر آموزش فاوا در رشته های خاص در نظر گرفته شده است.
تأكید این دوره ها بر كسب صلاحیت های مورد نیاز معلمان در كاربرد فاوا در كلاس درس است. همچنین روش تلفیق فناوری در تدریس دروس متفاوت آموزش داده می شود و برای هر موضوع درسی بهره گیری از نرم افزارهای مخصوص آن درس و شیوه تلفیق آنها برای دانشجو - معلمان ارائه شده است.
در ژاپن در این زمینه، سه نوع واحد درسی ارائه می شود.
1) مهارت های پایه كه به صورت كارگاهی برگزار می شوند و شامل پردازنده، پاور پوینت، سواد اینترنت و سایر مهارت های پایه ای لازم است.
2) واحد درسی 30 ساعت مفاهیم پایه فناوری كه با عنوان فناوری آموزشی تدریس می شود و شامل تفكر یادگیری و تأثیر بهره گیری از فناوری آموزشی در كلاس، الگوهای طراحی آموزشی، انتخاب، خلق، ارزشیابی و تلفیق فناوری آموزشی و مواد و منابع درسی با یكدیگر، ارتقای خلاقیت و تفكر از طریق فعالیت های پروژه ای فناوری و سازماندهی و مدیریت فعالیت های آموزشی با منابع مناسب فناوری اطلاعات در كلاس درس است و
3) واحد درسی 26 ساعته كه یك واحد انتخابی است و شامل طراحی و تولید آموزش های رایانه - محور است. به علاوه 6 تا 12ساعت تلفیق فناوری در هر واحد درسی نیز پیشنهاد شده است.
همچنین دانشجویان لازم است پنج هفته در طول سال اول دوره پیش از خدمت و ده هفته در طول سال دوم به تمرین عملی دروس فوق در مدرسه بپردازند.
در مالزی در بخش تربیت معلم پیش از خدمت، برنامه درسی شامل آموزش سواد فناوری اطلاعات است. برنامه درسی تلفیق فناوری در فرایند یاددهی – یادگیری برای معلمان نیز در طولدوره ضمن خدمت ارائه می شود.
در ایران در برخی از دوره های كاردانی گذراندن درس مبانی كامپیوتر و انفورماتیك ( 3 واحد) به عنوان پیش نیاز برای كسانی الزامی است كه در دوره دبیرستان این درس را نگذرانده باشند.
در برنامه درسی جدید دوره ابتدایی (غیر مصوب) كه اخیرا برای تصویب مراجع ذی صلاح ارسال شده درسی باعنوان كاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در دوره ابتدایی (2واحد) به صورت كارگاهی پیش بینی شده است.
هرچند موضوع بهره گیری از فناوری در كشورها از اهمیتی ویژه برخوردار است، اما این موضوع هنوز به صورت منسجم در برنامه تربیت معلم كشورمان ارائه نشده است.
پیشنهادات و راهكارها
پژوهشگران برخود فرض می كنند كه با توجه به نتایج بررسی های كسب كرده، پیشنهادات وراهكارهای زیر را ارائه دهند:
- 1. ضرورت افزایش بودجه تربیت معلم در ایران:
نگاهی اجمالی به شرایط اقتصادی كشورهای انگلستان، فرانسه و ژاپن نشان می دهد كه كشورهای فوق از نظر اقتصادی در رده های بالای جهانی قرار دارند.
تولید ناخالص ملی نیز در این كشورها بسیار بالا است و در حدود 6 در صد آن را صرف هزینه های آموزش و پرورش و ارتقای آن می كنند. تولید ناخالص ملی در ایران به نسبت كشورهای توسعه یافته پایین است و از این مقدار تنها 3/3در صد آن صرف آموزش می شود كه در مقایسه با این كشورها بسیار كم است.
بدیهی است كه برای آموزش معلمان به منظور بهبود بخشیدن به كیفیت آموزش آنها در مراكز تربیت معلم و نیز انجام دادن اصلاحات مناسب، نیازمند اختصاص دادن بودجه كافی به تربیت معلم، هستیم.
- 2. ضرورت به كاربستن تمهیداتی برای گزینش صحیح معلمان:
آموزش و پرورش باید معلمان مورد نیاز خود را تنها از میان افرادی استخدام كند كه دوره های آموزشی لازم را در مراكز و دانشگاههای تربیت معلم گذرانده باشند و از استخدام و به كارگیری افراد بدون گذراندن این دوره ها اكیداً خودداری كند. همچنین آموزش و پرورش باید برای گزینش معلمان علاوه بر اخذ امتحان ورودی، از آنان مصاحبه نیز به عمل آورد تا از برخورداری افراد از تناسب فیزیكی و شرایط روحی مناسب، میزان علاقه مندی به حرفه معلمی و داشتن اطلاعات كافی در زمینه این حرفه اطمینان كسب كنند.
- 3. ضرورت طراحی تشكیلات نظام مند در تربیت معلم:
در ایران نهادهای اداره كننده هماهنگ نیستند، در طی سال های گذشته جذب معلمان از طرق متفاوت انجام شده و همه معلمان جذب شده، دوره های تربیت معلم را نگذرانده اند و همین طور دوره های ضمن خدمت نیز به طور پراكنده و بی توجه به نیازهای واقعی طراحی و سازماندهی می شوند، لذا طراحی یك برنامه منسجم و پیمودن یك مسیر مناسب، از جذب معلمی گرفته تا گذراندن برنامه های پیش از خدمت و ضمن خدمت ضروری به نظر می رسد.
در این زمینه تغییر ساختار بخش معاونت نیروی انسانی نیز ضرورت دارد.
- 4. ضرورت جذب و تأمین نیروی انسانی مورد نیاز آموزش و پرورش از میان افراد دارای مدارك كارشناسی:
یك دوره دوساله پیش از خدمت معلم برای آموزش مهارتهای اساسی تدریس طراحی شود و به فارغ التحصیلان مدرك فوق لیسانس آموزش داده شود یا گواهینامه معتبرمعلمی به آنان اعطا گردد (اكنون یك دوره یكساله مصوب وجود داردكه تاكنون اجرا نشده است). همچنین پیشنهاد می شود چنانچه در برخی از مناطق كشور امكان بهره گیری از افراد لیسانس وجود ندارد این دوره دوساله را برای افرادی كه دارای مدرك فوق دیپلم هستند در نظر بگیرند و به آنان مدرك لیسانس آموزش داده شود.
- 5. ضرورت بازنگری در اهداف نظام تربیت معلم:
كیفیت بخشی به نظام برنامه درسی تربیت معلم به عنوان هدف اصلی در نظر گرفته شود. به منظور دستیابی به این هدف راهبردهای تلفیق تئوری و عمل، توازن تئوری و عمل در برنامه درسی، تدوین استانداردها یا صلاحیت های حرفه معلمی و نیز برنامه تلفیق فاوا در برنامه درسی تربیت معلم، برقراری ارتباط قوی میان نظامتربیت معلم پیش از خدمت با دانشگاهها و مدارس اتخاذ شوند. با توجه به هدف وراهبردهای مطرح شده، صلاحیت های مورد انتظار به شیوه برنامه ریزی تلفیقی، در سه بخش زیر پیشنهاد می شود:
- الف) صلاحیتهای شناختی و مهارتی
- ب) صلاحیتهای نگرشی و رفتاری
- ج) صلاحیتهای مدیریتی
- 6. ضرورت مشاركت مؤثر مدارس، دانشگاهها و مراكز تربیت معلم با یكدیگر:
ازجمله اساسی ترین اصلاحات كشورها، اهمیت دادن به نقش مدارس در تربیت معلم، مشاركت مراكز تربیت معلمان و مراكز دانشگاهی با مدارس كشور، به منظور تعیین و تدوین معیارهایاساسی آموزش معلمان، تأكید بر صلاحیتهای آموزشی (توانایی تدریس، مدیریت كلاس و…) و هم پوشانی دوره های آموزشی تربیت معلمان با دوره های آموزشی عالی است لذا پیشنهاد می شود این هماهنگی از طریق نهادهای ذی ربط نهادینه شود.
- 7. تدوین استانداردهای تربیت معلم:
در كشورهای انگلستان،فرانسه و ژاپن استانداردهای تربیت معلم تهیه شده است و این استانداردها همواره در جهت افزایش كیفیت معلم مورد بازنگری قرار می گیرند.
دانشجو - معلمان برای دستیابی به استاندارد های تهیه شده باید آزمون های متفاوتی را بگذرانند و مسئولان بر آنند تا با ارزیابی آنان مطمئن شوند كه معلمان استاندارهای مورد نیاز را كسب نموده اند. لذا در این كشورها استاندارد های تربیت معلم نقشی مهم در این زمینه ایفا می كنند.
در كشور مالزی با توجه به اینكه این استانداردها در مركز خاصی تدوین نشده است، مسئولان نظام آموزشی بر آنند تا با برنامه ریزی، كیفیت معلمان خود را با توجه به استانداردهای جهانی افزایش داده و با آن هماهنگ سازند.در ایران بحث استانداردها به تازگی مطرح شده و تاكنون استانداردی برای نظام تربیت معلم تعیین نشده است.
بنابراین پیشنهاد می شود این موضوع در اولویت های نظام تربیت معلم قرار گیرد و مركزی در نظام آموزش و پرورش برای تهیه استانداردهای برنامه درسی دانش آموزان و معلمان پیش بینی شود.
ضرورت دارد این مركز با سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی و بخش تربیت معلم هماهنگی لازم را به عمل آورد. همچنین تشكیل كمیته ای با مأموریت تدوین استانداردهای تربیت معلم با تركیبی از محققان و صاحب نظران موضوعی از دانشگاهها، مدیرا ن و كارشناسان برنامه درسی تربیت معلم و نیز نمایندگان معاونت تأمین نیروی انسانی وزارت آموزش و پرورش و آموزش عالی نیز پیشنهاد می شود.
- 8. ضرورت برنامه ریزی واحدهای درسی مراكز تربیت معلم به صورت تلفیق تئوری و عمل:
با توجه به اینكه دیدگاه سنتی كه دانشجو - معلمان لازم است ابتدا واحدهای تئوری را اخذ كرده و سپس تعدادی واحد عملی را برای كسب مهارت ها بگذرانند امروزه جای خود را به برنامه ریزی واحدهای نظری و عملی به شكل تلفیقی داده است پیشنهاد می شود:
میان واحدهای تئوری و عملی توازن ایجاد شود و واحدها تلفیقی (نظری و عملی) طراحی شوند.
استفاده از روش های تدریس فعال در آموزش دانشجو معلمان، نظیر روشهای كارگاهی، سمینارها، اجرای پروژه های فردی و گروهی، سفرهای اكتشافی، تشكیل گروه های كوچك متشكل از دانشجویان و مربیان، جلسات بحث و گفتگو برای مذاكره درباره فعالیت ها و پژوهش های اخیری كه در زمینه تدریس مؤثر است، بازبینی مقاله ها، نوشته های دانشگاهی، پژوهش ها و نظریه های مربوطه، اجرا و به كارگیری گزارش های اقدام پژوهی، اجرای پروژه های فردی و گروهی با بهره گیری از فناوری و... می تواند مهارت آنان را در این زمینه افزایش دهد.
- 9 . ضرورت كیفیت بخشی به واحد تمرین معلمی (دوره كارورزی معلمان):
همه كشورها واحدهایی را تحت عنوان تمرین معلمی (كارورزی) برای حضور دانشجو – معلمان دركلاس درس و مدرسه در نظر گرفته و به عنوان یكی از ضروری ترین برنامه های تربیت معلم در برنامه های خود گنجانده اند.
این كشورها با توجه به اینكه افزایش طول دوره های عملی را به عنوان یكی ازهدف ها مدنظر دارند، درصدد افزایش طول این دوره ها وكیفیت بخشی به آنها هستند. گرایش به این است كه میان مدارس و دانشگاه ها ارتباط نزدیكتر برای انجام دادن مؤثر این دوره برقرار شود.
- 10. معلمان راهنما در این كشورها از مجرب ترین معلمان مدارس انتخاب شده و به وظایف خود آگاهی دارند. بنابراین پیشنهاد می شود:
طول دوره كارورزی افزایش یابد و در طول برنامه درسیتربیت معلم برنامه ریزی شود تا دانشجو معلمان بتوانند در كلاسهای درس واقعی حضور یابند تدریس كنند و درباره تجارب خود در كلاس درس با اساتید و همكلاسی های خود به تبادل نظر بپردازند و از طرف معلمان راهنمای مجرب و اساتید خود بازخورد مناسب دریافت كنند.
همچنین در صورت امكان برای تدوین یك دوره یكساله حرفه ای آموزش مبتنی بركار (دوره اینترنتی) برای تكمیل تجارب دانشجو - معلمان برنامه ریزی شود. این دوره بهتر است به نحوی سازماندهی گردد كه دانشجو - معلمان درحالی كه در مدرسه مشغول به كار هستند، انجام شود.
- 11 . ضرورت ایجاد برنامه جذب برای معلمان تازه كار:
میان دوره پیش از خدمت و ضمن خدمت معلمان یك دوره انتقالی وجود دارد كه تاكنون به آن توجهی نشده است لذا بهتر است به منظور كیفیت بخشی به برنامه درسی تربیت معلم یك دوره برنامه جذب برای معلمان كم تجربه و بی تجربه طراحی و اجرا شود.
- 12 . ضرورت تغییر در برنامه ارزشیابی از عملكرد دانشجو – معلمان:
تقریباً همه كشورها ارزشیابی را به عنوان یكی از عناصر مهم برای دستیابی به اهداف در نظر گرفته اند و برای آن برنامه ریزی می كنند. تأكید بر ارزشیابی دانشجو - معلما ن در طو ل دور ه و بر اسا س – سنجش مباحث نظری وكارهای عملی است. لذا پیشنهاد می شود:
ارزشیابی دانشجو- معلما ن در طو ل دوره، به طور پیوسته و بر اسا س سنجش دانش نظر ی و فعالیت های عملی انجام شود.
یك پرونده ارزیابی برای هر یك از دانشجو - معلمان تدارك دیده شود كه فعالیت های دانشجو معلمان را مورد ارزیابی مداوم قرار دهد.
این ارزیابی شامل امتحانات كتبی پایان ترم، نمرات كارهای عملی ،نمرات كارورزی، كارهای گروهی و اجرای پروژه ها و... است.
همچنین ارزشیابی از دانشجو- معلمان دربرنامه تمرین معلمی از جنبه های گوناگون، از سوی افرادی مانند معلمان راهنما و اساتید دوره مورد ارزیابی قرار گیرد. نظارت بر برنامه تمرین عملی و چگونگی ارزشیابی از آن بسیار حائز اهمیت است.
این برنامه را باید اساتید دانشگاه و معلمان راهنما به طور نظام مند طراحی كنند. این پرونده می تواند به صورت الكترونیكی تهیه شود.
13 . ضرورت به كارگیری فاوا در برنامه های درسی دانشجو – معلمان:
همه كشورها تلاش های بسیار در زمینه بهره گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات در برنامه درسی تربیت معلم انجام داده و واحدهایی را تدارك دیده اند. این كشورها در یك پروژه مشترك با یكدیگر در این زمینه فعالیت دارند.
همچنین سه كشور انگلستان، فرانسه و ژاپن صلاحیت های حرفه ای را برای كاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در برنامه درسی تربیت معلم مشخص كرده اند. چگونگی و گستردگی بهره گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات در كشورها تا حدودی با یكدیگر متفاوت است.براین اساس پیشنهاد می شود:
با توجه به اینكه ارائه دوره های آشنایی و كاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در برنامه درسی دانشجو - معلمان ضروری است، در این زمینه باید در ایران نیز ابتدا صلاحیت های لازم بهره گیری از فناوری اطلاعات وارتباطات در برنامه درسی تربیت معلم تعریف شود. بر این اساس مراكز تربیت معلم باید از نظر ساختاری با این فناوری تجهیز شوند و امكان بهره گیری از اینترنت و اینترانت فراهم شود.
دانش و مهارت بهره گیری از فناوری در دو بخش عمومی و اختصاصی به دانشجو - معلمان ارائه شود.
در بخش دانش و مهارت تخصصی ارائه واحدهای یادگیری الكترونیكی، یادگیری مكاشفه ای (پژوهش با بهره گیری از فاوا و اجرای پروژه های فردی و گروهی)، یادگیری تعاملی (دستیابی به مهارت های ارتباطی میان معلم و دانش آموز و بحث های گروهی از طریق فاوا و استفاده از تجارب یكدیگر) پیشنهاد می شود.
همچنین دانشجو - معلمان از طریق ارائه درس های تلفیقی با فاوا باید بتوانند مهارت های لازم در زمینه كاربرد فاوا در كلاس درس با درس های دانش آموزان را به دست آورند.
نویسندگان :
اعظم ملایی نژاد
دکتر علی ذکاوتی
مرکز یادگیری سایت تبیان
گردآوری: نوربخش - تنظیم: یگانه داودی
