وسواسهای غذایی (قسمت دوم)
تداخلات غذایی و حذف کربوهیدرات ها
در مطلب قبل در مورد تأثیر تغذیهی صحیح در حفظ سلامت انسان و پیشگیری از بیماریها صحبت و بر این نکته تکیه شد که تغذیه در صورتی برای انسان مفید است که از سه ویژگی کفایت، تعادل و تنوع برخوردار باشد، ولی چنانچه هر یک از این سه دچار اختلال شود، میتواند به سلامت انسان لطمه وارد سازد.
همچنین در مورد وسواسهای غذایی نیز بحث شد و در این مطلب ادامهی وسواسهای غذایی را پی میگیریم:
* در برخی یافتههای علمی تغذیهای عنوان میشود که مصرف برخی مواد مغذی در جذب بعضی دیگر از مواد اختلال ایجاد میکند؛
- مثلاً مصرف کلسیم جذب آهن را کاهش میدهد و یا آهن از جذب روی جلوگیری میکند، یا مصرف بعضی سبزیجات به علت داشتن اگزالات، جذب آهن و کلسیم را مختل مینماید. همچنین ترکیبات اسید فیتیک موجود در غلات مانع از جذب کلسیم و آهن غذا میشود. چنانچه درباره این یافتهها توضیحات کافی داده نشود، در ذهن برخی افراد سوء تفاهم ایجاد کرده و آنها را در مورد مصرف بعضی مواد غذایی دچار وسواس میکند که منجر به سوء تغذیه و اختلال در سلامت افراد میگردد؛ بدین معنا که بعضی افراد که از وجود کلسیم در شیر و لبنیات آگاهی دارند ممکن است از مصرف ماست همراه غذا خودداری کنند و یا شیر، پنیر و سایر لبنیات را با مواد غذایی حاوی آهن میل ننمایند. این امر موجب میشود که این افراد از خواص بسیار مفید لبنیات محروم شوند که نتیجه آن اختلال در رشد، اختلال در استحکام و سلامت استخوانها و دندانها و از دست دادن شادابی و طراوت پوست و موها میشود.
این تصور که برخی مواد مغذی از جذب بعضی دیگر از مواد جلوگیری میکند، درست است، اما در مواردی که به مقدار خیلی زیاد و در دوزهای بالا مصرف شوند؛ مثل
قرص و منابع دارویی
- برخی دیگر با آگاهی از این که در نان، برنج و سایر غلات ترکیبات فیتات وجود دارد، از مصرف نان و برنج خودداری میکنند و دچار این وسواس میشوند که فیتات موجود در غلات، از جذب آهن و کلسیم غذا جلوگیری میکند. همچنین عدهای از مصرف سبزی و سالاد با غذا امتناع میورزند و عقیده دارند که اگزالات موجود در سبزیها مانع جذب آهن و کلسیم غذا میشود.
این نوع وسواسهای غذایی نه تنها مفید نیست و به حفظ سلامت انسان کمک نمیکند، بلکه موجب بروز کمبودهای تغذیهای شده و شخص را در معرض انواع بیماریها قرار میدهد. این تصور که برخی مواد مغذی از جذب بعضی دیگر از مواد جلوگیری میکند، درست است، اما در مواردی که به مقدار خیلی زیاد و در دوزهای بالا مصرف شوند؛ مثل قرص و منابع دارویی اما مواد مغذی موجود در خوراکیها چنانچه در حد طبیعی و متعادل مصرف گردد، به میزانی نیست که باعث اختلال در جذب مواد مغذی دیگر شود و یا این اختلال در حد جزئی بوده و از عدم مصرف مواد مغذی بسیار کم خطرتر میباشد.
توجه داشته باشیم که مصرف پنج گروه اصلی غذایی، یعنی گروه نان و غلات، شیر و لبنیات، گوشت، تخممرغ، حبوبات و مغز دانهها، سبزیها و میوهها به میزان توصیه شده در برنامه غذایی ضروری است، زیرا سه اصل «کفایت، تعادل و تنوع» را در تغذیه انسان تأمین میکنند و موجب حفظ سلامت و پیشگیری از بیماری و نیز آرامش اعصاب و شادابی و نشاط میشوند. به خاطر داشته باشیم که با تغذیه صحیح میتوان از بیماری و ناتوانی پیشگیری نمود و از قرص و دارو بینیاز شد.
********
* یکی از وسواسهای مهم که بسیاری از افراد، به خصوص خانمها به آن مبتلا میباشند، عدم مصرف یا دریافت ناکافی مواد نشاستهای از قبیل نان، برنج، ماکارونی و حبوبات، به علت ترس از افزایش وزن و چاقی است.این دسته از افراد باید توجه داشته باشند که مهمترین منبع تأمین انرژی بدن، مواد نشاستهای است. مواد نشاستهای از منابع غنی انرژی محسوب شده و از نظر قیمت نسبت به سایر منابع انرژی مناسبترند. همچنین، حاوی مواد مغذی و مفیدی از قبیل ویتامینهای گروه B، پروتئینهای گیاهی، روی، مقداری آهن و کلسیم هستند که در سلامت انسان نقش مهم و موثری دارند.
یکی از مهمترین مواردی که در ارتباط با مواد نشاستهای باید مورد توجه قرار گیرد، این است که انرژی لازم برای سلولهای عصبی صرفاً از کربوهیدراتها تأمین میشود؛ به این ترتیب که سایر سلولهای بدن انرژی خود را میتوانند از چربیها نیز دریافت نمایند؛ در حالی که سلولهای عصبی، تنها از کربوهیدراتها این انرژی را تأمین میکنند. بنابراین، وجود مواد نشاستهای به میزان کافی و متعادل، در برنامه غذایی روزانه ضروری است و حذف آن به هیچوجه جایز نمیباشد. برای پیشگیری از چاقی یا درمان آن لازم است افراد در معرض این مشکل، تحت نظر متخصص تغذیه برنامه غذایی صحیح و مناسبی تنظیم نمایند.
ادامه دارد ....
بخش تغذیه و آشپزی تبیان
منبع: ماهنامه دنیای تغذیه - برلیانت بزرگمهر، محقق و مشاور تغذیه و رژیم درمانی
مطالب مرتبط:
افراط در تغذیه سالم هم خوب نیست