سالهای تاریکی
حاکمیت سلجوقیان
حاکمیت ترکان سلجوقی در مشرق زمین به سبب جانبداری از مذهبی خاص و تحت فشار قرار دادن مذاهب دیگر بخصوص شیعیان سبب شد که فرق اسلامی به جای تکیه بر اصول، درگیر مناقشات مذهبی شده و بر اختلافات خود بیافزایند.
علامه طبرسی در چنین دوره‌ای که در حقیقت دوران تاریک و ظلمت علیه شیعیان بود پا به عرصه گیتی نهاد. سلجوقیان که خود حنفی مذهب بودند وزرای خود را از میان حنفیان و شافعیان انتخاب می‌کردند و برای کسب محبوبیت و نفوذ در میان متعصبان سنی مذهب، شروع به آزار شیعیان و طرد آنها از دستگاه‌های دولتی کردند.
با تمام این دشواری‌ها، علمای مذهب تشیع در ایران از مسیر توسعه و کسب تدریجی نیرو باز نایستادند و با حضور در منابر و مساجد و مدارس از کیان شیعه و فرهنگ خویش پاسداری کردند. در سالهای پایانی سلطنت ملکشاه، گروهی از شخصیت‌های بانفوذ شیعه در دستگاه حکومتی سلجوقیان راه یافتند، با برکناری نظام الملک و واگذاری کرسی وزارت به یک فرد شیعی پای گروهی از شیعیان به دربار باز گردید. نفوذ شیعیان در تشکیلات اداری سلجوقیان سبب شد که شیعیان کمتر احساس تقیه کنند و به راحتی در شهرهای مختلف به تبلیغ منقبت خوانی و ...بپردازند، پس از گذشت چند سال ارتباط با ترکان سلجوقی بسیاری از آنان مذهب شیعه را پذیرفتند.
در عصری علامه طبرسی پا به عرصه گیتی نهاد که ضرورت رشد و احیای اندیشه و وحدت فکری و تفاهم مذهبی کاملاً احساس می‌شد و زمینه‌ای برای پایان دادن به تنش‌ها و درگیری‌ها وجود داشت. و لذا اندیشه عقلانی شیعه به دنبال مشترکاتی بود تا تفاهم دینی را برقرار سازد. در این میان قرآن به عنوان مثابه بهترین محور مشترک بوده و هست. لیکن در این دوره به قهرمانی نیاز بود تا دلیرانه به میدان آید، به فعالیت‌های علمی و فرهنگی بپردازد و با تأکید بر مشترکات مذاهب و فرق اسلامی در پرتو انوار درخشان قرآن زمینه وحدت را فراهم آورد و چهره‌ای جز علامه طبرسی توان انجام این مهم را نداشت.
طوس
پس از به شهادت رساندن حضرت امام رضا(ع) در قریه‌ای به نام سناباد، به تدریج آن قریه توسعه یافت و پس از پیوستن به نوقان به مشهد الرضا معروف شد. نفوذ شیعه در این منطقه که پیروان آن شافعی مذهب بودند پس از شهادت امام رضا(ع) آغاز شد تا آن حد که مشهد به شهر شیعه نشین تبدیل شد. علامه طبرسی دوران تحصیل و کودکی خود را در جوار بارگاه ملکوتی امام رضا(ع) گذراند. فضل پس از گذراندن دوران مکتب و فرا گرفتن و خواندن و نوشتن و یادگیری قرائت قرآن، آماده یادگیری علوم دینی شد. علامه طبرسی پس از ورود به یکی از مدارس حوزه علمیه مشهد و آموختن ادبیات عرب، معانی بیان و بدیع در نزد اساتید این علوم، در این رشته‌ها صاحب نظر گردید.
علامه طبرسی قرآن و علوم قرآن را در تمام مدت تحصیل در برنامه درسی‌اش قرار داد و به جد در آموختن علوم قرآنی تلاش کرد و با خود عهد بسته بود که عمر خود را وقف قرآن و علوم قرآنی نماید. از این جهت در یادگیری علومی چون ادبیات عرب،
منابع:
1. کتاب تاریخ بیهقی
2. طبرسی و مجمع البیان
3. پیشوای مفسران
تهیه و فرآوری: علی فریادرس گروه حوزه علمیه
