نشانههایی برای تشخیص مسلمان واقعی !
کسی که یکی از خواستههای برادر مؤمنش را برآوردف خداوند در روز قیامت، صد هزار خواسته او را برمی آورد که نخستین آنها بهشت است واز جمله این پاداش آن است که خویشان و آشنایان و برادران دینی او را نیز وارد بهشت می کندف به این شرط که ناصبی (به دشمنی اهل بیت) نباشند .
خدمت به مردم و شیوههای مسلمانی
خدمت یعنی چه؟ این عملی که بسیاری از عرفا و بزرگان دربارهاش چنین گفتهاند و شنیدهایم که عبادت به جز خدمت خلق نیست. یکی از بالاترین نقاط اوج در بحثهای معرفتی و عرفانی، آنجاییست که انسان به دیگران خدمت میکند.
خدمت به خلق، کفارهی گناهان بزرگ است
در بعضی از تعابیر آمده است که خدمت به خلق، کفارهی گناهان بزرگ است. ما برای اینکه خدمت را تعریف کنیم اول باید توجه کنیم که این بحث از کجا شروع میشود؛ نقطهی عزیمت و خاستگاه ما در بحث خدمت، نوع نگاه ما به انسان و هستی است. یعنی انسانی که عالم برای او خلق شده و دین برای خدمت به او آمده و ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند تا که این انسان به کمال و رشد برسد؛ اگر من به این انسان محبت داشته باشم و به او توجه کنم و به خاطر او از خودم گذشت کنم، این لحظهایست که خدمت از اینجا آغاز میشود. و تمام عبادت در این است که من از خودم بگذرم و یکی از نکاتی که در ماه رمضان هم توصیه شده بود همین مطلب بود.
دعای بسیار زیبایی در ماه رمضان توصیه شده بود که بعد از هر نماز بخوانیم: اللهم ادخل علی اهل القـبور السُرور... و البته در مکاشفهای یکی از اولیاء الهی از زبان امام زمان (عجلاللهتعالیفرجهالشریف) میشنود که در حقیقت این دعا، دعا برای ظهور ما است. چون هر چه در آن میخواهید جز با ظهور ما محقق نمیشود. ما در این دعا میخوانیم که: خدایا هر فقیری را بینیاز کن، هر تشنهای را سیراب کن، هر گرسنهای را سیر کن. هر زندانی را آزاد کن .
این روزها عکسهایی در اینترنت و در رسانه ها دیده می شود که دل هر صاحب دلی را اسفناک می کند ؛ از مادری که بچهاش جلوی چشمانش جان میداد. یا از آن پدری که همراه چهار فرزندش، به سمت مرز راه افتاده بود و به مرز نرسیده، سه فرزندش تلف شده بودند.
زمانی که من و خانوادهام سر سفرهی غذا با شادی و راحتی نشستهایم، اگر من فکر کنم که کسانی هستند که همزمان با من نفس میکشند اما آرامش و امنیت ندارند، چیزی برای خوردن ندارند یا زیر شکنجه به سر میبرند و یا هزاران مشکل دیگر... از اینجا توجه من به انسان شروع میشود. یکی از اهداف هدف خلقت انسان ، بالا بردن توجه ما به این مسائل است.
نشانههای شیعیان چیست؟
امام صادق (علیهالسلام) میفرمایند: کسی که هنگام مراجعهی یک محتاج به او، لبخند نزند و اگر میتواند و قادر است، گره از کار فرد محتاج باز نکند، این آدم به پیامبر و امام ـ امیرالمؤمنین ـ و خدا ایمان ندارد. اگر فرد محتاجی به شما مراجعه کرد، اگر حل مشکل او در توان شما نیست، پیگیری کنید تا توسط دیگری مشکلش حل شود. و اگر غیر از این عمل کنید ولایت ما اهلبیت را ندارید. اگر کسی برای حل مشکلش به ما مراجعه میکند باید لبخند بزنیم!
در حالی که الآن اگر چنین کسی به ما مراجعه کند آنقدر بهانه میآوریم که مبادا طرف از ما چیزی بخواهد. روایت است از امام باقر (علیهالسلام) که به جابر فرمودند: جابر! آیا کافیست کسی فقط اظهار محبت به ما و ادعای تشیع ما را کند؟ و سپس فرمودند: به خدا قسم شیعیان ما کسانی هستند که تقوا دارند و از خدا اطاعت میکنند. جابر! نشانههای شیعیان ما اینهاست: تواضع، خشوع، امانتداری، یاد خدا بودن، روزه، نماز، خدمت و مهربانی به پدر و مادر، رسیدگی به همسایهی محتاج و فقیر و بدهکار و رسیدگی به یتیم. و در روایت دیگر است که اگر کسی سر سیر به بالش گذاشت در حالی که همسایهاش گرسنه است، مسلمان نیست. با این اوصاف واقعاً ما چقدر مسلمانیم؟
آیا منی که در حل مشکلات مردم کوتاهی میکردم انتظار دارم خداوند دعایم را زود اجابت کند؟
اینجا این سؤال مطرح است که آیا منی که در حل مشکلات مردم کوتاهی میکردم انتظار دارم خداوند دعایم را زود اجابت کند؟ مسئولی که مردم را معطل خودش میکند برای فلان جلسه و بهمان کار، آیا توقع دارد در روز قیامت معطلش نکنند؟ ما وقتی به یکدیگر بد میکنیم، به خودمان بد کردهایم.
پاداش خدمت به مردم
پاداش خدمت به مردم در منابع روایی، تعبیرات حیرت زایی از پاداش خدمت به خلق و مردم شده است که به نمونههایی اشاره میشود:
1. برتر از ده طواف
اسحاق بن عمار میگوید: امام صادق(ع) فرمود: «یَا إِسْحَاقُ مَنْ طَافَ بِهَذَا الْبَیْتِ طَوَافاً وَاحِداً کَتَبَ اللَّهُ لَهُ أَلْفَ حَسَنَةٍ وَ مَحَا عَنْهُ أَلْفَ سَیِّئَةٍ وَ رَفَعَ لَهُ أَلْفَ دَرَجَةٍ وَ غَرَسَ لَهُ أَلْفَ شَجَرَةٍ فِی الْجَنَّةِ وَ کَتَبَ لَهُ ثَوَابَ عِتْقِ أَلْفِ نَسَمَةٍ حَتَّی إِذَا صَارَ إِلَی الْمُلْتَزَمِ فَتَحَ اللَّهُ لَهُ ثَمَانِیَةَ أَبْوَابِ الْجَنَّةِ فَیُقَالُ لَهُ ادْخُلْ مِنْ أَیِّهَا شِئْتَ؛ [ وسائل الشیعه، شیخ حر عاملی، مؤسسه آل البیت، ج 13، ص304.] ای اسحاق! هرکه این خانه (کعبه) را یک بار طواف کند خداوند برای او هزار حسنه مینویسد و هزار سیئه از او محو میکند و هزار درجه او را بالا میبرد و هزار درخت برای او در بهشت میکارد و ثواب آزاد کردن هزار بنده برایش مینویسد، تا به ملتزم میرسد هشت در بهشت را برای او میگشاید و سپس به او میفرماید: از هر کدام از آنها که خواستی وارد شو.»
گفتم: فدایت شوم. همه اینها برای کسی است که طواف میکند؟ فرمود: نَعَمْ أَ فَلَا أُخْبِرُکَ بِمَا هُوَ أَفْضَلُ مِنْ هَذَا؟؛ بله. آیا به تو خبر ندهم از چیزی که از این هم با فضیلت تر است؟»
عرض کردم: آری. فرمود: «مَنْ قَضَی لِأَخِیهِ الْمُؤْمِنِ حَاجَةً کَتَبَ اللَّهُ لَهُ طَوَافاً وَ طَوَافاً حَتَّی بَلَغَ عَشَرَةَ؛ [ همان] هر کس حاجتی برای برادر مؤمنش برآورده کند، خداوند برای او [ثواب ] طوافی و طوافی و طوافی مینویسد. [حضرت همین طور شمرد] تا به ده طواف رسید.»
2. برآورده شدن صدهزار حاجت
حضرت صادق(ع) فرموده است: «مَنْ قَضَی لِأَخِیهِ الْمُؤْمِنِ حَاجَةً قَضَی اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ- یَوْمَ الْقِیَامَةِ مِائَةَ أَلْفِ حَاجَةٍ مِنْ ذَلِکَ أَوَّلُهَا الْجَنَّةُ وَ مِنْ ذَلِکَ أَنْ یُدْخِلَ قَرَابَتَهُ وَ مَعَارِفَهُ وَ إِخْوَانَهُ الْجَنَّةَ بَعْدَ أَنْ لَا یَکُونُوا نُصَّابا؛ [ اصول کافی، همان، ج 2، ص 193، ح 1 و شبیه آن در بحارالانوار، ج 71، ص 311، ح 64، و ص 285، ح 7 و 8.] کسی که یکی از خواستههای برادر مؤمنش را برآوردف خداوند در روز قیامت، صد هزار خواسته او را برمی آورد که نخستین آنها بهشت است واز جمله این پاداش آن است که خویشان و آشنایان و برادران دینی او را نیز وارد بهشت می کندف به این شرط که ناصبی (به دشمنی اهل بیت) نباشند.»
3. برتر از هزار بنده آزاد کردن
حضرت صادق(ع) در حدیث دیگری فرموده است: «قَضَاءُ حَاجَةِ الْمُؤْمِنِ خَیْرٌ مِنْ عِتْقِ أَلْفِ رَقَبَةٍ وَ خَیْرٌ مِنْ حُمْلَانِ أَلْفِ فَرَسٍ فِی سَبِیلِ اللَّه؛ [ کافی، همان، ج 3؛ بحارالانوار، ج 71، ص 324 و اختصاص، شیخ مفید، ص 26.] روا ساختن حاجت مؤمن، از آزاد ساختن هزار بنده و بارکردن هزار اسب در راه خدا (فرستادن به جهاد) بهتر است.»
4. برطرف شدن گرفتاری
ما موظفیم برای رفع گرفتاریهای خود تلاش کنیم؛ ولی بدانیم راه رفع گرفتاریها فقط تلاش مستقیم برای برداشتن آن گرفتاری نیست. گاه برآوردن حاجت دیگران و گره از کار دیگران گشودن، صدها گره از زندگی ما را باز میکند.
رسول خدا(ص) فرمود: «إِنَّ اللَّهَ فِی عَوْنِ الْمُؤْمِنِ مَا دَامَ الْمُؤْمِنُ فِی عَوْنِ أَخِیهِ الْمُؤْمِنِ وَ مَنْ نَفَّسَ عَنْ أَخِیهِ الْمُؤْمِنِ کُرْبَةً مِنْ کُرَبِ الدُّنْیَا نَفَّسَ اللَّهُ عَنْهُ سَبْعِینَ کُرْبَةً مِنْ کُرَبِ الآْخِرَة؛ [ بحارالانوار، همان، ج 71، ص 312، ح 69.] به راستی خداوند، مؤمن را تا زمانی که برادر مؤمن خود را یاری رساند، یاری میکند و کسی که یک گرفتاری از گرفتاریهای برادر مؤمنش را در دنیا بر طرف کند، خداوند هفتاد گرفتاری، از گرفتاریهای آخرت او را برطرف میکند.»
البته رفع گرفتاری برادران مؤمن، در رفع گرفتاری دنیوی نیز مؤثر است.
5. امنیت در قیامت
کسی که در سختیها و گرفتاریهای مردم، آنها را یاری برساند و با برآوردن حاجات آنان به آنها آرامش هدیه کند، خداوند در سخت ترین مراحل زندگی پس از مرگ، یعنی قیامت به او امنیت و آرامش اعطا میکند.
در بیان موسی بن جعفر(ع) آمده است: «إِنَّ لِلَّهِ عِبَاداً فِی الْأَرْضِ یَسْعَوْنَ فِی حَوَائِجِ النَّاسِ- هُمُ الآْمِنُونَ یَوْمَ الْقِیَامَة؛ [ همان، ص 319 ح 87] برای خداوند در روی زمین، بندگانی هستند که در راه رفع حوایج مردم تلاش میکنند. آنان در روز قیامت، ایمن اند.»
البته خدمت رسانی به مردم در همین دنیا به انسان آرامش و انبساط درونی میدهد و در روایات نیز به آن اشاره شده است.[ همان، ص 319، ح 85]
6. خوشحالیهای متعدد
برآوردن حاجات مردم و خوشحال کردن خلق، هم زمینه خوشحالی خدا و رسولش را فراهم میکند و هم عامل خوشحالی انسان در دنیا و عالم قبر میشود.
امام باقر(ع) به نقل از رسول خدا(ص) فرمود: «مَنْ سَرَّ مُؤْمِناً فَقَدْ سَرَّنِی وَ مَنْ سَرَّنِی فَقَدْ سَرَّ اللَّه؛[همان] کسی که مؤمنی را خوشحال کند، مرا خوشحال کرده است. و کسی که مرا خوشحال کند، خدا را خوشحال کرده است.»
فرآوری : زهراا جلال
گروه دین تبیان
منابع :
وبلاگ ؛ زائری، محمدرضا
سایت حوزه ، مقاله ؛ سید جواد حسینی