الف) برتری هویت اسلامی

نتایج عكس العمل انسان ها در برابر پدیده های بیرونی شكل های متفاوتی می تواند داشته باشد:

1.      گاه انسان ها در برابر پدیده های خارجی و عینی جذب و سپس در آن ها حل می شوند. مانند این كه اسلام وقتی به ایران آمد، همه ما جذب آن شدیم؛ به گونه ای كه فرهنگ ما، خلق و خوی ما، آداب و رسوم ما و حتی فكر و اندیشه ما كاملاً به خود رنگ اسلامی گرفت.

2.     گاه انسان ها در برابر پدیده های خارجی و عینی جذب نمی شوند، بلكه به گونه ای عمل می كنند كه آن پدیده خارجی در آن ها جذب و حل می شود. مانند این كه وقتی مغول به دنیای اسلام و به ویژه ایران حمله كرد، در برابر فطانت، زیركی و غنای فرهنگ اسلامی رنگ باخت و جذب آن شد، به گونه ای كه برخی از سلاطین مغول از جمله الجایتو اسلام و بلكه تشیع را به عنوان دین خود انتخاب كردند.

3.     گاه، پدیده خارجی آنقدر قوی نیست كه به زودی بتواند انسان را در خود جذب كند و از طرف دیگر، انسان هم آن قدر قوی نیست كه بتواند آن را تحت تأثیر قرار دهد. از این رو، فرایند جذب و انجذاب ممكن است تا مدت های طولانی به طول انجامد. مانند كش و قوس داستان ما و غرب. نه غرب آنقدر قوی و از جاذبیت های عالی برخودار بوده است كه به راحتی بتواند مسلمانان ایرانی را از همه جذابیت های اسلامی و ایرانی تهی كند و نه ایران از عصر قاجار به بعد آنقدر قوی بوده كه بتواند موج تجدد و مدرنیته را مهار و در درون خود حل كند.

در كشاكش رقابت میان ایران اسلامی و غرب متجدد، رسالت علمای اسلام بیش از هر چیزی مهیا كردن بستری برای هرچه بیشتر آشنا كردن مسلمانان با اصول فرهنگی خودشان است، به گونه ای كه از بیگانه شدن با خود و لغزیدن به درون فرهنگ رقیب مصون بمانند. حاج آقا نورالله اصفهانی این مهم را در تبیین برتری هویت اسلامی بر هویت غربی انجام داده است. وی برای اثبات برتری تمدن اسلامی بر تمدن غربی، ناگزیر از ذكر چند مطلب می شود:

معرفی پیشینه تمدن اسلامی: حاج آقا نورالله اصفهانی به پیشینه تمدن اسلامی و گسترش روزافزون آن به گونه ای كه در فاصله كمتر از دو سده بر بیش از دو سوم كره زمین مستولی یافته بود، اشاره می كند. وی علت اصلی پیشرفت روزافزون اسلام را قوانین آن كه مبتنی بر عدل، مساوات، اتحاد، شورا و... است، معرفی می كند:

«در تواریخ دیده و شنیده اید، به قوه و قدرت آن قانون، رفته رفته به دو ثلث از ربع مسكون مستولی شده و روز به روز بر عزت و قدرت و شوكت خود افزودند.»

معرفی پیشینه تمدن غرب: حاج آقا نورالله اصفهانی پیشینه تمدن غرب را تهی و خالی از محتوی می داند و رشد قرون اخیر آن را نیز ناشی از تبعیت از قوانین اسلامی می داند.

وام داری تمدن غرب از تمدن اسلامی: «اگر كسی به چشم بصیرت نظر كند، غالب مطالب دول اورپ را مأخوذ از دولت اسلام می بیند.»

نویسنده:  احمد رهدار

منبع: سایت ایسنا

تهیه و تنظیم: فریادرس گروه حوزه علمیه