بازگشایی مدارس و خودداری از مدرسه رفتن
شما والدین عزیز، ممکن است فرزندانی داشته باشید که با شروع مدرسه به سختی و با گریه به مدرسه می‌روند یا اگر به مدرسه عادت کرده باشند، بعد از مدتی از مدرسه رفتن، خودداری می‌کنند. این مسأله خیلی برای والدین نگران‌کننده است و آنها را دچار تشویش و اضطراب می‌کند و نمی‌دانند که با این کودکان چه‌کار باید بکنند.
در این مبحث چند مسأله مطرح می‌شود و راه‌حل‌هایی برای آن ها ارائه می‌شود.
1- در مورد رفتن به مدرسه به کودک چه بگوییم؟
- حقایقی را به کودک بگویید که در مدرسه با آن ها روبه رو می‌شود. مثلاً به جای این که به او بگویید مدرسه جای خوبی است و به او خوش می‌گذرد و با بچه‌های خوبی آشن ا خواهد شد، بگویید کی به مدرسه خواهد رفت، در آنجا چه‌کار خواهد کرد، کی به دنبال او خواهید آمد. زیرا روزهای اول دوستی پیدا نکرده یا به او خوش نگذشته است، در این صورت احساس می‌کند شما به او دروغ گفته‌اید و باعث اضطراب او می‌شود.
- به او بگویید در مدرسه چند ساعتی با آموزگار و سایر هم‌کلاسان تنها می‌ماند و شما در پایان روز نزد او برمی‌گردید.
- به او بگویید شاید در یکی دو روز اول تنها بماند و به او خوش نگذرد ولی بعد عادت می‌کند.
- تمام حوادثی که ممکن است پیش‌آید را برای او بگویید تا آمادگی روحی مواجه شدن با آنها را داشته باشد.
گاهی اوقات بچه‌ها، از اول واکنش منفی نشان می‌دهند که دلایل زیر را دارد:
1- احتیاج به زمان بیشتر برای آشنا شدن با مدرسه
2- کودک تجربه جدایی‌های متعدد را دارد که برای او تجربیات ترسناکی بوده است.
3- والدین بیش از حد محتاط که کودک را از خطرهای مدرسه می‌ترسانند که در دوری از والدین، احساس آرامش نمی‌کنند.
4- والدینی که نارضایتی و اضطراب خود را از فرستادن کودک به مدرسه را، ناخودآگاه به او منتقل می‌کنند.
چه عواملی ممکن است در بچه ایجاد اضطراب کند و نسبت به مدرسه رفتن عکس‌العمل منفی نشان دهد درصورتی که قبلاً به مدرسه می‌رفتند و به آن عادت کرده بودند:
1- ترس از دور شدن از والدین مخصوصاً کادر، که ایجاد اضطراب جدایی می‌کند.
2- درصورت وجود خواهر یا برادر کوچک‌تر در خانه، احساس محرومیت از عشق و محبت والدین می کند و دوست دارد در خانه بماند.
3- ترس از وجود بچه‌های گردن کلفت در مدرسه.
4- حضور در کلاسی که از معلم او می‌ترسد و معلم توجهی به نیازهای او ندارد.
5- از آنچه که معلم از او می‌خواهد، خوشش نمی‌آید یا در حد توان او نیست.
6- وجود شرایط متشنج در خانه که باعث بی‌ثباتی خانه می‌شود و کودک می‌ترسد در زمانی که در خانه نیست، اتفاقی در خانه بیفتد.
7- بلد نبودن تجزیه و تحلیل و حل و رفع مسائل در محیط خارج از خانه و با هم‌سالان که موجب اجتناب می‌شود.
8- عدم پیشرفت کودک در سطحی که از او انتظار می‌رود.
9- والدینی که کودک را وابسته نگه‌می‌دارند و او را مستقل نمی‌کنند.
10- ترس از مورد ارزیابی قرار گرفتن و پاسخ دادن در جمع.
هرچند این‌ها بعضی از دلایلی بود که ممکن است به خاطر آن فرزند شما از مدرسه رفتن خودداری کند.
حال که با دلایل مدرسه نرفتن بچه‌ها آشنا شدیم، باید راه‌حل‌هایی که می‌تواند به شما کمک کند را در زیر می‌آوریم.
1- اگر کودک شما از آغاز، عکس‌العمل منفی برای مدرسه رفتن دارد.
- در روزهای اول به اندازه کافی کنار فرزندتان بمانید تا به مدرسه اعتماد کند.
- تقسیم در مورد اینکه والدین کی مدرسه را ترک کنند را باید بزرگ‌ترهای ذی‌صلاح با توجه به احساسات کودکی بگیرند نه کودک، زیرا کودک دچار اضطراب تصمیم‌گیری می‌شود.
- برای ترک کودک از او اجازه نگیرید.
- به مرور خداحافظی را کوتاه و مختصر کنید. باعث کاهش نق‌نق کودک می‌شود.- همیشه خداحافظی کنید.
2- کودکی که بعد از عادت کردن به مدرسه، از رفتن خودداری کی‌کند.
- قبل از ملامت کودک، سری به مدرسه بزنید که ببینید آنجا چه خبر است و مسأله را حل کنید.
- صحبت با کودک و تشویق او که از اتفاقاتی که باعث نرفتن او می‌شود، بگوید.
- فهرستی از چیزهای مورد علاقه او در مدرسه تهیه کنید . انگیزه رفتن به مدرسه را با آنها زیاد کنید.
- روزهایی که اتفاق خاصی قرار است در مدرسه باشد مثل جشن در تقویم علامت زده و در مورد آن با کودک صحبت کنید.
- فهرستی از چیزهایی که در مدرسه دوست ندارند با ذکر دلیل تهیه کنید، برای حل آنها.
- کمک به کودک تا با احساساتش کنار بیاید و به او اطمینان دهید که به او علاقه‌مندید و مسایلش را درک می‌کنید.
- کودک را تشویق به دوست‌یابی کنید. با هماهنگی والدین دوستان مدرسه در خانه قرار بگذارد.
- با خواهر و برادرهای بزرگ‌تر کودک صحبت کنید تا از دلایل او و احساساتش آگاهی یابید.
3- کودکانی که تظاهر به بیماری کرده و شکایات بدنی مختلف دارند.
گاهی بچه‌ها خود را به بیماری می‌زنند که در خانه بمانند و فکر می‌کنند که با این می‌توانند والدین خود را فریب دهند.
- مراجعه به پزشک برای اینکه مطمئن شوید که مشکل واقعی نیست.
- اجازه در خانه ماندن ندهید.
- تعیین شرایط خاص برای در خانه ماندن، مانند تب بالای 5/38 و نشانه‌های روشن ناخوشی.
اگر بیمار است باید در رختخواب بماند، غذای مخصوص بیمار بخورد، از بازی با بچه‌ها و فوتبال بازی کردن به دلیل بیماری محروم است، نمی‌تواند تلویزیون تماشا کند یا خوراکی‌های مورد علاقه بخورد.
- خودتان الگوی مناسبی باشید، اگر مدام از درد و ناراحتی شکایت کنید، احتمالاً فرزند شما نیز چنین می‌کند.
- زمین خوردن‌های معمولی کودک را بیش از حد بزرگ نکنید و با ترس و وحشت واکنش نشان ندهید.
- برای نشانه‌های بدنی که با تنش ایجاد می‌شود کودک را آموزش دهید که این نشانه‌ها و موقعیت‌های به وجود آورنده آن را تشخیص دهید.
- در مورد موارد استرس‌آور صحبت کند و روش‌های کسب آرامش (تنفس عمیق، شل کردن تدریجی ماهیچه‌ها) را به او آموزش دهید.
- راه‌های جدید، جلب توجه را به کودک بیاموزید.
- در صورت استفاده از روش‌های مثبت جلب توجه، او را تشویق کنید.
- رفتارهای سالم و سلامتی را تقویت کنید، مثل اینکه اگر تب خفیف دارد و به جلسه امتحان می‌رود.
- در صورتی که رویارویی درستی با تظاهر به بیماری نکنید، کودک به مرور زمان دچار اضطراب غیرواقعی در مورد سلامتی‌اش می‌شود و یاد می‌گیرد که برای فرار از مسئولیت بیماری را بهانه کرده و تظاهر به بیماری کند.
4- کودکی که بعد از چند روز غیبت با تعطیلی می‌خواهد به مدرسه برود.
- در صبح برنامه دقیقی داشته باشید که کودک زودتر و مرتب‌تر کارهای قبل از مدرسه را انجام دهد.
- به غر زدن‌های او بی‌اعتنا باشید و نظرات مثبت و اشتیاق او را برای مدرسه رفتن تشویق کنید.
- برای انجام کارهای صبحگاهی مصمم و جدی باشید. در عین حال مثبت و مهربان بودن والدی که کم‌تر احساساستی می‌شود، آماده شدن صبحگاهی را به عهده بگیرید.
- با یکی از معلم‌ها یا ناظم‌ها هماهنگ کنید که با روی باز از کودک استقبال کرده و او را به کلاس ببرد. اگر با این مسأله مورد تمسخر هم‌کلاسی‌هایش قرار نگیرد.
- هر کاری که مربوط به مدرسه رفتن است را تشویق کنید.
در صورتی که تمام راه‌حل‌های بالا را انجام دادید ولی هم‌چنان کودک شما مقاومت می کند از یک متخصص برای درمان فوبی مدرسه کمک بگیرید.
منابع:
چگونه با کودکم رفتار کنم - دکتر گاربر
دوست بدارید اما لوس نکنید - دکتر نانسی سامالین و کاترین ویتانی
کاش والدینم می‌دانستند - دکتر لی سالک
مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه : اکرم محمد زاده فرهانی
تنظیم: نوربخش
