10 علت خوردن، بدون حس گرسنگی
بسیاری از ما وقتی بیکار هستیم، سرگرمیای بهتر از خوردن نداریم. در واقع به محض بیکار شدن سراغ یخچال و یا کمد خوراکیها میرویم؛ و بعد از خوردن هم احساس پُری زیادی خواهیم داشت.
همهی ما حتماً این تجربه را داشتهایم و حتی ممکن است متوجه این حالت خود نشده باشیم که بدون این که بخواهیم و یا متوجه شویم آبنبات و یا شکلاتی را از روی میز نشیمن و یا میز کارمان برداشته و در دهان میگذاریم. در این مرحله، نکتهی مهم این است که ما بدون احساس گرسنگی، غذا یا خوراکی خوردهایم، نه این که چه غذایی خوردهایم!
1- خوردن احساساتی!
خوشحالیم؟ جشن میگیریم و میخوریم. ناراحتیم؟ سعی میکنیم با خوردن به خود آرامش دهیم. عصبانی هستیم؟ آن چه از کسی دقودلی داریم بر سر غذا میآوریم آن هم با یک قاشق و چنگال محکم! حتی بسیاری از موارد یادمان نمیآید چه خوردهایم! اگر از این قبیل تجربهها دارید بدانید وارد وادی احساسی خوردن شدهاید. به نظر میرسد همهی افراد این وضعیت را برای یکبار هم که شده تجربه کردهاند. با عدم کنترل این شرایط، افراد دچار اضافه وزن میشوند و حتی ممکن است به راحتی نتواند به این حالت غلبه کنند. به نظر متخصصان 78 درصد زیادهخوری ها در اثر احساسی غذا خوردن است.
مهم این است که بدانیم استرس پیش آمده و به دنبال آن افزایش ترشح انسولین حاصل از آن ما را به خوردن غذاها و خوراکیهای شیرین و پرکربوهیدرات تشویق میکند؛ و چند نکته برای کنترل این وضعیت:
1- بهتر است در شرایط عادی، کتابهایی برای نحوهی کنترل احساسات در این شرایط مطالعه کنیم تا بتوانیم در وضعیت مشابه به احساساتمان غلبه کنیم.
2- بهتر است غذای اضافی و یا غذاهای آماده و تنقلات در خانه نداشته باشیم.
3- هم صحبتی با دیگران برای گریز از خوردن اضافی پیشنهاد خوبی است.
4- قدم بزنیم و در خانه نمانیم.
5- فهرستی از عواملی که موجب این احساس در ما میشود تهیه کنیم و تا جای ممکن از پیش آمدن آنها جلوگیری کنیم.
و اگر هنوز نتوانستهایم به خوردن خارج از کنترل خود غلبه کنیم، بهتر است با خوردن تکههایی هویج، خیار و سیب هم کالری کمتری به بدنمان برسانیم و هم با حس جویدن به خود آرامش دهیم. خوردن موز، انگور و انجیر خصوصاً اگر خنک باشد، میتواند آرامش بخش باشد.
2- چون بیکاریم!
بسیاری از ما وقتی بیکار هستیم، سرگرمیای بهتر از خوردن نداریم. در واقع به محض بیکار شدن سراغ یخچال و یا کمد خوراکیها میرویم؛ و بعد از خوردن هم احساس پُری زیادی خواهیم داشت. در حالی که در زمانی که شروع به خوردن کردیم از حس گرسنگی خبری نبود. در این زمان لیستی از سرگرمیها و انجام کارهای عقب مانده، قدم زدن و پیاده روی بسیار مفید میباشد.
3- چون دیگران میخورند!شاید برایتان اتفاق افتاده باشد که در جمع خانواده و دوستان حاضر باشید و ناگهان ببینید که در حال خوردن غذا یا خوراکی هستید بدون این که حس گرسنگی کرده باشید، تنها علت این است که دیگران در حال خوردن هستند، پس ما هم میخوریم. محققان به این مسألهی تقلید شرایط مشابه میگویند. در این حالت اگر بتوانیم به جای خوردن فقط با آنها هم صحبتی داشته باشیم، بسیار بهتر است.
4- چون خوراکیها اینجا هستند!
در بسیاری از موارد چون خوراکیها در دسترسمان هستند میخوریم، بدون هیچ حس گرسنگی!
بهتر است در این شرایط خوراکیها را از دسترس خارج کنیم. مثلاً در کابینت یا کمدی دور از دسترس قرار دهیم، و راه مطمئنتر این که در کمد را قفل کرده و کلیدش را به دیگری دهیم! کنترل از طریق دیگران!
5- چون در مراسم خاصی هستیم!
در بسیاری از موارد در مراسمهایی نظیر تولدها و جشنها غذاهای پُرکالری و پُرچرب و نوشیدنیهای شیرین مانند انواع نوشابهها و آبمیوههای شیرین، بستنی، شیر کاکائو، کیک و شیرینی به راحتی در دسترسمان قرار میگیرد. ولی ما این قدر گرسنه نیستیم که از همهی انواع غذا و خوراکیهایی که میبینیم، بخوریم! اول بهتر است به حس گرسنگیمان سری بزنیم و اگر گرسنه نیستیم حتماً از هنر نه گفتن استفاده کنیم.
اگر یکبار از هرچه میخورید، به همان مقدار در بشقاب دیگری قرار دهیم، متوجه میشویم که ناخودآگاه چه حجمی از غذا خوردهایم. در واقع فراموش میکنیم که این جشن آدمها است نه غذاها! پس، از کنار هم بودن لذت ببریم نه از کنار غذا بودن و خوردن.
6- چون ساعت میگوید!
عقربههای ساعت وقت صبحانه، ناهار یا شام را نشان میدهد بدون حس گرسنگی بر اساس وظیفه میخوریم! چون ساعت معمول خوردن ماست. بهتر است اگر گرسنه نیستیم، صبر کنیم دستور خوردن را بدنمان بدهد تا ساعتمان!
7- چون مجانی است!
همه از چیزهای ارزان و مجانی خوششان میآید خصوصا اگر غذا و خوردنی باشد! اگر این غذای مجانی از گروه سبزیجات و میوهجات بود، با آغوش باز آنرا بپذیرید ولی اگر از سایر گروهها خصوصاً نوشیدنیهای شیرین و غذاهای پرچرب و پرکربوهیدرات بود، تنها در زمانی که واقعاً گرسنه هستید، استفاده کنید.
8- چون بشقابمان باید تمیز شود!
گاهی وقتها مانند کودکان که والدینشان مجبورشان میکنند تا آخرین لقمهی غذایشان را بخورند، تا لقمه آخر غذایمان را میخوریم با این که سیر شدهایم! با این تفاوت که کسی بالای سر ما نیست که مجبورمان کند، این خودمانیم که این بلا را سر خودمان میآوریم! بعضی با گفتن این که حیف است، سعی میکنند توجیهی برای خوردن لقمههای اضافی داشته باشند ولی راه حلهای دیگری نیز هست: غذا کمتر در بشقابمان بریزیم و در صورت گرسنه ماندن مجدد بکشیم تا با ماندن غذا در بشقابمان جملهی «آخه حیف است» را تکرار نکنیم.
نترسیم اگر باقیماندهی یک خوراکی را دور بریزید اسراف نکردهاید بلکه اگر بدون نیاز به آن، آنرا بخورید، اسراف کردهاید، کسانی که عادت دارند از این جمله استفاده کنند معمولاً دچار اضافه وزن میشوند و بدن خود را در معرض خطرات ناشی از زیادی مواد مغذی مانند چربیها قرار میدهند. راه حل دیگر و بهتر این است که باقیماندهی غذا را در ظرفی مناسب و بهداشتی نگه داشته و در وعدهی بعدی استفاده کنیم.
9- چون خستهایم!
بعضی وقت ها فقط به خاطر این که خسته ایم چیزی می خوریم؛ در حالی که برای رفع خستگی نیاز به استراحت داریم نه غذا!
10- و چون نمیتوانیم به غذا نه بگوییم!
چه بگویم که تو خود بخوان حدیث مفصل از این مجمل!
راحله باباپور
بخش تغذیه و آشپزی تبیان
مطالب مرتبط:
8 مادهی غذایی برای کاهش اشتها
میزان انرژی مصرفی در طی فعالیتهای مختلف
رژیم من مال خودم، رژیم تو مال تو
7 حرکت برای کنترل نامحسوس وزن!