پژوهش در کلاس مدرسه

باید هدف از گنجاندن پژوهش در کلاس درس و مدرسه را بهتر شناخت تا به شفافیت کامل تری رسید. اولین مفهومی که از واژه ی قشنگ «پژوهش» به ذهن می رسد «واقعیت گرایی» یا « جست و جوی واقعیت ها» است. واقعیت گرایی درست نقطه ی مقابل واقعیت گریزی می نشیند. هرگز نمی توان این دو نقطه را به هم نزدیک کرد یا آن ها را با هم جمع نمود.

افراخته ترین هدف پژوهش در کلاس درس و مدرسه سوق دادن دانش آموزان به همان واقعیت گرایی است تا به واقعیت گریزی خو نکنند و حقیقت جو بار آیند.

پاولف، روان شناس نامی روسی، در حین یک سخنرانی، ویژگی های حقیقت پژوهان را چنین بر شمرد:

1- حقیقت پژوهان باید به تمرکز فکر و تفکر مداوم خو گیرند.

2- حقیقت پژوهان باید واقعیت ها را دریابند و موافق آن ها بیندیشند.

3- حقیقت پژوهان باید از عهده ی گمانه زنی برآیند و بتوانند از تلاش برای یافتن واقعیت نتیجه بگیرند.

4- حقیقت پژوهان باید از تعصب و مفهوم هایی که با تجربه سازگار نیستند، بپرهیزند.

5- حقیقت پژوهان باید برای آزمایش یا تجربه های مکرر آماده شوند.

6- حقیقت پژوهان باید فروتن باشند و خود را خطاپذیر بدانند.

برای سنجش خطاها باید پرسش کنیم. واقعیت ها به آسانی خودشان را نشان نمی دهند. تنها واقعیت پژوه است که همواره واقعیت ها را می کاود و از واقعیت های کوچک به واقعیت های بزرگ تر می رسد. پس واقعیت پژوه موجودی راست رو است.

در دو سال اخیر تلاش هایی صورت گرفته است تا پژوهش های ساده و قابل اجرا برای معلمان و دانش آموزان را با توجه و توسل به نظریه پردازی های مغلق و پیچیده ی کلاسیک و آکادمیک، که روش مندی های علمی و تعیین شده ی مخصوص خود را دارند، هم سنگ و هم تراز سازند؛ یا دست کم، آن ها را در قالب های ابهام آمیزی هم چون اقدام پژوهی  در برابر مقیاس ها و معیارهای پژوهش های دانشگاهی قرار دهند.

واقعیت این است که  باید نظر معلمان و مدیران مدرسه ها را به این مسأله معطوف داشت که اصلی ترین هدف ها از گنجاندن مباحث پژوهش در کتاب های درسی کودکان، نوجوانان و جوانان، در مقاطع مختلف تحصیلات پایه و پیش از دانشگاه(یعنی تا پایان دوره ی متوسطه) و نیز آموزش به معلمان برای دست یازیدن به مباحث پژوهشی، عبارتند از:

در سایه ی چنین هدف ها و باورهایی است که بی تردید در سطحی فراگیرتر، دانش و اطلاعات تازه ای هم به آنچه که هست افزوده خواهد شد.

بنابراین:

هیچ ضرورتی ندارد که معلمان و مدیران مدرسه ها – و در کنار آن ها دانش آموزان – وارد دنیای خشک و بی روح پژوهش های آکادمیک (دانشگاهی) بشوند که خود نفهمند چه کرده اند! چرا نتوانسته اند! و چرا باید صبر کنند و انتظار بکشند که آیا مورد تأیید و قبول پژوهندگان سطوح بالاتر واقع خواهند شد یا نه. ضرورت اصلی این است که این مفهوم در دل ها و در مهارت های حرفه ای معلمان و مدیران مدرسه ها بنشیند که:

پژوهش در مدرسه، زیر بنای پژوهش در دانشگاه است.

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان

تنظیم: نسرین صادقی