گفت و گو با دکتر علی اکبر جلالی پدر فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور

فرهنگ سازی روابط عمومی ها با ارتباطات الکترونیک میسر می شود

در این گفت و گو، پدر علم فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور و برگزیده بزرگ ترین جایزه بین المللی روابط عمومی (دکتر نطقی) به تشریح انتظارات، رسالت ها و فعالیت های روابط عمومی بویژه در فضای جدید و در سالی که سال جهاد اقتصادی نام گرفته است می پردازد. با این توضیح که دکتر جلالی بار دیگر بر نقش روابط عمومی در گسترش ارتباطات الکترونیک و فرهنگ سازی در این حوزه تاکید می کند.

- نامگذاری سال1390 از سوی مقام معظم رهبری به عنوان"سال جهاد اقتصادی" چه نقشی در ترغیب جامعه برای پویایی بیشتر دارد؟

بدون شک اقتصاد هر کشور علاوه بر تاثیراتی که در ارتقای زندگی مادی و روزمره مردم آن کشور دارد، بستر و عاملی موثر برای توسعه فرهنگی آن کشور نیز بشمار می‌رود. کره جنوبی نمونه‌ای بارز در عصر امروز است که توانسته در طول سه دهه گذشته درآمد سرانه کشورش را از 50 دلار در سال به ازای هر نفر، نزدیک به 20 هزار دلار در سال برای هر نفر برساند، در نتیجه این تلاش و کوشش اقتصادی کره جنوبی به صورت غیرمستقیم و بدون شعار، با تهیه فیلم های مختلف و جذاب که نمونه‌هایی از آنها در ایران نیز به نمایش در آمد، تاثیر فرهنگی خود را در جهان گذاشته و جایگاه ویژه‌ای در بین کشورهای توسعه یافته پیدا کرده است. کره جنوبی این توانمندی را در قالب برنامه راهبردی مناسب و طراحی درازمدت انجام داده و قطعا با ارایه شعارهای مختلف و مشخص کردن محورهای توسعه اقتصادی که یکی از مهم ترین آنها استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات بوده به این هدف بزرگ دست یافته است.

نامگذاری سال 1390 از سوی مقام معظم رهبری به عنوان "سال جهاد اقتصادی" نقش موثری برای توجه بیشتر مسئولان اقتصادی و ترغیب مردم به اقتصاد دارد و باعث پویایی اقتصاد ملی ایران می‌شود. اگر محورهای توسعه اقتصادی کشور در کنار شعار ملی "جهاد اقتصادی" مشخص شود و بر اساس آن یک برنامه راهبردی و نقشه راه برای رسیدن به هدف های اقتصادی مهمی که در سند چشم‌انداز 20 ساله نظام مشخص شده است تهیه شود و برآیند تمامی اقدامات اقتصادی در درون نظام هم جهت شود، قطعا آثار ارزشمند آن خیلی زود دیده خواهد شد. بعلت تنوع زیاد در محورهای توسعه "جهاد اقتصادی" باید اولویت ها مشخص شود. در همین یک ماه و چندین روزی که از طرح این شعار ملی می‌گذرد، مسئولان نسبت به حیطه کاری و وظایفی که داشته‌اند محورهای متعددی را برای توسعه "جهاد اقتصادی" مطرح کرده‌اند. به عنوان مثال وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، محور توسعه جهاد اقتصادی را توسعه فناوری اطلاعات، ICT، می‌داند و کارشناسان هدفمندسازی یارانه‌ها، توسعه و اجرا آن را به عنوان محور اصلی توسعه می‌دانند. عده‌ای دیگر از کارشناسان دینی و علوم انسانی، تلاش جهادگرانه مسئولان، اصلاح الگوی مصرف و همت مضاعف را محور توسعه شعار "جهاد اقتصادی" می‌دانند. هئیت رزمندگان اسلام، مدیریت و استفاده مناسب‌تر از منابع داخلی را محور دانسته و شهریار طاهرپور نماینده مجلس شورای اسلامی، ارتقای شاخصه‎های دولت الکترونیک، تقویت قانون مالیات برارزش افزوده و مبارزه با پولشویی و مفاسد اقتصادی را از محورهای اجرایی جهاداقتصادی می‌داند. تنوع دیدگاه ها بسیار زیاد است و اگر توسط مسئولان اقتصادی کشور محورها و اولویت آنها مشخص نشود ممکن است نتوان نتیجه دلخواه را بدست آورد. بنابراین اولین اولویت، مشخص شدن یک یا چند محور اصلی برای توسعه شعار "جهاد اقتصادی" است تا دیدگاه ها در سطح ملی نسبت به این شعار در یک مسیر قرار گیرد.

فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌تواند یک محور اصلی در اجرایی نمودن شعار "جهاد اقتصادی" باشد. باید همانطوری که بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه جهان از این فناوری هزاره سوم به عنوان زیرساخت توسعه اقتصادی استفاده کرده‌اند و نتایج مطلوبی نیز بدست آورده‌اند  در ایران نیز از آن استفاده بیشتری شود.

- نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه جهاد اقتصادی را چگونه می‌بینید؟

فناوری اطلاعات و ارتباطات و کاربردهای آن هم به عنوان ابزار تسهیل کننده و هم به عنوان یک پدیده توانمندساز در توسعه جهاد اقتصادی نقش محوری دارند. وقتی از فناوری اطلاعات به عنوان ابزار تسهیل کنندگی استفاده شود، بسیاری از روش های سنتی حوزه اقتصاد دچار تحول زیادی می‌شود و فرصت های جدیدی را بوجود می‌آورد که هرگز با ابزارهای سنتی امکان رسیدن به آنها فراهم نیست. به عنوان مثال وقتی پرداخت الکترونیکی را در حوزه اقتصاد دیجیتال با پرداخت سنتی مقایسه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که از نظر سرعت انتقال وجه، دقت در پرداخت ها، امنیت، بهداشت، هزینه انجام خدمت و از ابعاد مختلف دیگر امتیازاتی دارد که قابل مقایسه با روش های سنتی نیست. همینطور در حوزه ارتباطات رسانه‌ای، فناوری اطلاعات و ارتباطات توانسته تحولات شگرفی را بوجود آورد. اگر به فعالیت های یک دهه گذشته حوزه ارتباطی و رسانه‌ای نگاهی انداخته شود، متوجه این تاثیر شگرف خواهیم بود. تغییرات زیاد در حوزه‌های ارتباطی سبب تغییر ساختارها نیز شده است، مثلا روابط عمومی الکترونیکی و روابط عمومی دو جایگزین روابط عمومی سنتی شده است. در سال 1390 که شعار "جهاد اقتصادی" محور حرکت کشور قرار گرفته است، رسانه‌ها و بخصوص روابط عمومی‌ها می‌توانند نقش موثری در اجرایی شدن درست این حرکت ملی داشته باشند.

- چگونه باید از فناوری اطلاعات و ارتباطاتدر جهت تحقق جهاد اقتصادی بهره‌مند شد و چطور می‌توان با این پدیده نوظهور قابلیت‌های راکد در حوزه اقتصاد کشور را پویا کرد؟

برای بهره‌مندی از پتانسیل فناوری اطلاعات و ارتباطات، ابتدا باید کاربردهای آن را در حوزه اقتصاد شناخت، سپس در برنامه‌ریزی های استراتژیک حوزه اقتصاد به آن به عنوان یک ابزار زیرساخت و پیش برنده نگریست و در عمل نیز باید از آن به صورت محسوس و نامحسوس استفاده کرد. شناخت کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در حوزه اقتصاد، شامل شناخت تجارت الکترونیکی، بانکداری الکترونیکی، پول دیجیتالی، پرداخت الکترونیکی، رسانه‌های دیجیتالی و موارد بسیار دیگری مانند امضای دیجیتالی می‌شود. در برنامه‌ریزی های استراتژیک نیز باید، هدف، ماموریت، راهبرد و برنامه‌های مختلف در حوزه اقتصاد دیجیتال، شامل عناوین ده ها پروژه کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت تهیه و تحلیل شود. برنامه استراتژیک می‌تواند همراه با یک نقشه راه "جهاد اقتصادی" همراه شود تا در مراحل عمل، دستگاه های مختلف اولا جایگاه خود را در نقشه راه بدانند و ثانیا هدف را بشناسند تا برآیند حرکت های اقتصادی آنها در جهت هم افزایی درآمد ناخالص ملی، GDP و تولید اشتغال و افزایش کیفیت زندگی مردم از طریق افزایش درآمد باشد.

برای پویا کردن قابلیت‌های اقتصاد راکد، احتیاج به تلاش های نوآورانه و خلاقانه ای داریم‌، که در انجام آنها ریسک کاملا پذیرفته است. مثلا برای پویا کردن اقتصاد راکد حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، نیازمند هستیم با پذیرش ریسک لازم پهنای باند دسترسی به اطلاعات ملی و بین‌المللی را از طریق شبکه‌های مختلف داده به چند صد برابر وضع موجود افزایش دهیم. در این خصوص کشوری مانند کره جنوبی که در حال انجام پروژه دسترسی شهروندان به پهنای باند زیاد هزار و 24 مگابیت در ثانیه با هزینه 24 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری تا سال 2012 است، باید الگوی مسئولان توسعه زیرساخت ارتباطی کشور قرار گیرد. اگر این پهنای باند جدید در کره جنوبی را را با اینترنت پر سرعت عمومی فعلی کشورمان که  128 کیلو بیت در ثانیه است مقایسه کنیم، به فاصله غیر قابل قبول هشت هزار برابر کمترمی رسیم. قطعآ "پهنای باند زیاد" تحول آفرین در یک اقتصاد راکد است، که برای پویایی آن و توسعه جهاد اقتصادی باید گام های بزرگی برای افزایش آن در کشور برداریم. در کشورمان سرما‌یه‌گذاری های خوبی در حوزه زیرساخت انجام شده است، هزاران کیلومتر فیبر نوری، توسعه شبکه اینترنت و اینترانت وایمکس، وجود اپراتورهای توانمند اول و ایرانسل، تلاش در تاسیس اپراتور سوم و چهارم نمونه‌هایی هستند که هم توان فنی و هم سرمایه لازم را دارند. آنچه در کشور در این حوزه کم رنگ است، ترس از ریسک و کمبود مدیران ارشد دارای عزم و اراده ملی لازم برای تحقق ایجاد شبکه‌های دسترسی مردم به اطلاعات با سرعت های بالا است.

البته بجز در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات که پهنای باند زیاد به عنوان یک اقتصاد راکد در آن دیده شده است، در حوزه‌های دیگر نیز اقتصاد راکد وجود دارد. با تحقیق مشخص می‌شود که  اشکال اقتصاد راکد در آن حوزه‌ها نیز مانند حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، کمبود و یا نبود مدیران برجسته‌ای است که اولا سواد و توان فنی لازم برای شناخت اقتصاد راکد در حوزه کاری خود را داشته باشند و ثانیا یک نوع ترس در سرمایه‌گذاری‌های پر ریسک در کشورمان از طریق بخش خصوصی خالص نهادینه شده است که در این فضا مدیران جسور تربیت نشده‌اند. شاید به همین دلیل است که در اجرای اصل 44 قانون اساسی، نهادهای شبه دولتی غالب بر اقتصاد شده‌اند که مدیران آنها با علم اینکه سرمایه مربوط به شخص آنها نیست، شاید ریسک بیشتری در امور اقتصادی داشته باشند. شاید علمی نبودن اقتصاد کشورمان که در دنیای امروز به اقتصاد دانش بنیان تبدیل شده است نیز مشکل کلی دیگری در توسعه اقتصاد ملی و به تبع آن چالشی در توسعه "جهاد اقتصادی" پیش روی باشد. ابزارهای ارتباط جمعی، روابط عمومی سازمان ها و رسانه‌های دیجیتالی می‌توانند در آگاه‌سازی جامعه در این حوزه نقش موثری داشته باشند.

- با توجه به اینکه پهنای باند زیاد دسترسی به اطلاعات یک عامل اصلی در جهاد اقتصادی است، چگونه باید نگرانی های دستگاه های بازدارنده را کاهش دهیم تا مشکل پهنای باند در کشور حل شود؟

برای رفع این مشکل و به منظور آگاه سازی مردم و مسئولان، بعضی از پروژه‌های خوب در سطح کشور اجرا شده است که یک نمونه آن تجهیز 10 هزار دفتر فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی در کشور بوده است. این پروژه، مهم ترین و گسترده‌ترین پروژه فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور است که در سطح خاورمیانه کم نظیر بوده است. این پروژه در سال 2007 میلادی به عنوان بهترین پروژه در حوزه خلاقیت و نوآوری فناوری اطلاعات و ارتباطات در منطقه آسیا و اقیانوسیه شناخته شد و جایزه بین‌المللی از سازمان ها جهانی دریافت کرد و الگویی برای توسعه فناوری اطلاعات در روستاهای جهان شد. این پروژه امروزه خدمات زیادی بخصوص در حوزه بانکداری الکترونیکی و همکاری در طرح هدفمند شدن رایانه‌ها دارد که اگر وجود نداشت، دولت برای پرداخت یارانه به روستاییان با مشکلات زیادی مواجه می‌شد. از نظر اقتصادی این پروژه نوآورانه توانست اقتصاد راکد روستا را با ایجاد دفاتر ICT روستایی احیا کند. به عنوان مثال، پست بانک به عنوان بانک عامل در دفاتر ICT روستایی توانست نقدینگی روستاییان را تا حدود 400 میلیاد تومان جمع آوری و آن را به یک اقتصاد پویا تبدیل کند. اگر پهنای باند زیاد در اختیار این دفاتر قرار گیرد روستاییان می‌توانند به راحتی کالاهای خود را از طریق این دفاتر مستقیما به فروش برسانند و واسطه‌ها را حذف و اقتصاد روستا را بهبود بخشند و به توسعه "جهاد اقتصادی" کمک کنند.

پروژه دیگری که در حال حاضر می‌تواند در شکوفایی اقتصاد کشور موثر بوده و به شعار "جهاد اقتصادی" کمک کند و عناصر راکد اقتصادی را به عناصر پویا تبدیل کند، پروژه توسعه فرهنگی استان های الکترونیکی کشور است. این پروژه از سال گذشته شروع بکار کرده است و هم اکنون دو استان سمنان و چهارمحال و بختیاری به استان های الکترونیکی تبدیل شده‌اند. استان الکترونیکی از دید کاربر یک سایت و یا درگاه است که در آن تمامی خدمات بخش های دولتی و خصوصی شهرهای استان به صور الکترونیکی وجود دارند، در این سایت ها دسترسی شهروند به هر خدمتی که در شهرهای سنتی فراهم باشد، از طریق الکترونیکی نیز تا حد زیادی فراهم شده است. استان های الکترونیکی، پتانسیل های فوق‌العاده‌ای را در خود دارند که اگر به آنها توجه شود قطعا یک عامل موثر و هماهنگ کننده در مسیر توسعه "جهاد اقتصادی" خواهد بود.

- لطفا در مورد مزایا و چالش های استان های الکترونیکی کشور و بخصوص در مسیر توسعه جهاد اقتصادی بیشتر توضیح دهید؟ آیا روابط عمومی‌ها در توسعه این پروژه می‌توانند نقش موثری ایفا کنند؟

اولا روابط عمومی‌ها در همه جا می‌توانند نقش داشته باشند که در توسعه استان های الکترونیکی این نقش می‌تواند خیلی بیشتر باشد. در مرحله اول از روابط عمومی‌های سازمان ها انتظار است ابعاد این پروژه را خوب بشناسند و مدیران خود را ترغیب به مشارکت فعال در این پروژه کنند. ثانیا روابط عمومی ها می‌تواند در به روز رسانی سایت سازمان های خود فعال شوند و بازخورد مناسب از مردم در این مورد داشته و تمامی خدمات خود را بر روی سایت شهرهای الکترونیکی توسعه دهند.

در مورد مزایا و چالش های پروژه استان های الکترونیکی کشور بحث زیادی وجود دارد. همانطوری که قبلا گفتم، مسئولان در تمامی دولت‌ها، نسبت به اینترنت و دسترسی شهروندان به اطلاعات با احتیاط سنگینی عمل کرده‌اند. بنده قبول دارم که امنیت اطلاعات بسیار مهم است و بخصوص در حوزه اقتصاد این اهمیت چند برابر می‌شود. دلیل آن هم واضح است، زیرا اگر امنیت در یک شهر یا محله‌ای چه از نظر فیزیکی و چه از نظر روانی وجود نداشته باشد امکان سرمایه‌گذاری اقتصادی بخش خصوصی داخلی و یا خارجی بسیار محدود و یا ناچیز می‌شود. علی‌رغم توسعه فناوری اطلاعات و کاربردهای آن که در جهان باعث رونق اقتصادی گسترده بوده است، در ایران توجه لازم به حوزه اقتصادی فناوری اطلاعات و ارتباطات در حد لازم نشده است. محدودیت شهروندان در دسترسی به شبکه‌های پر سرعت و حتی دسترسی به محتوای دیجیتالی که با فیلترینگ سخت محدود شده است، نمونه‌هایی از کم اهمیت بودن این پدیده در کشور ما حداقل از دید بعضی از مسئولان می‌باشد.

با توجه به واقعیت های موجود کشور، بنده و همکارانم به دنبال راهکاری بودیم که بتوانیم ضمن توجه به واقعیت محدودسازی ها که به هر صورت در کشورمان به صورت سنتی وجود دارد، اقدامی انجام دهیم که ضمن رضایت مسئولان، شهروندان بتوانند از کاربردهای فناوری اطلاعات استفاده کنند. ابتدا پروژه‌ای تحت عنوان توسعه فرهنگی 500 شهر الکترونیکی کشور را در سال 1389 مطرح کردیم که بعدا به پروژه فرهنگ‌سازی توسعه استان های الکترونیکی کشور منجر شد، آن را طراحی و بخشی از آن را اجرا نمودیم. این پروژه بگونه‌ای طراحی شده است که در صورت قطع اینترنت جهانی هم می‌تواند به کار خود ادامه دهد و هیچ گونه نیازی به اینترنت جهانی، در صورتی که شبکه ملی داده پرسرعت در کشور وجود داشته باشد، نداریم. البته در دو استان الکترونیکی سمنان و چهارمحال بختیاری فعلا شبکه ملی دیتا پر سرعت نداریم و الزاما هنوز این دو استان بر روی شبکه اینترنت فعال می‌باشند. انشاءالله به زودی با همکاری دستگاه های مسئول، شرایطی را فراهیم خواهیم کرد که اطلاعات داخل کشور و بخصوص اطلاعات داخل یک شهر که شهروندان بیشترین نیاز به آنها را دارند در درون شبکه شهری گردش داشته باشد. فکر می‌کنم این پروژه نگرانی مسئولان مرتبط کشور در این حوزه را بسیار کم خواهد کرد و با توسعه آن بتوانیم دسترسی شهروندان به شبکه‌های پرسرعت، حتی 100 مگابیت در ثانیه و بیشتر را در داخل شهرها را فراهم کنیم. باید بدانیم که بیشترین اطلاعات مورد نیاز شهروندان، اطلاعات محلی، منطقه‌ای و کشوری است و از اینترنت افراد خاص و یا شهروندان در حد محدودی استفاده می‌کنند. بنابراین دغدقه اصلی شبکه پرسرعت ملی است که باید آن را به سرعت ایجاد و توسعه دهیم تا کاربردهای فناوری اطلاعات در سطح کشور مورد استفاده شهروندان قرار گیرند. در صورتی که پروژه توسعه فرهنگی استان های کشور مورد پشتیبانی معنوی مسئولان قرار گیرد اولا به دانایی شهروندان در استفاده بهتر از کاربردهای فناوری اطلاعات افزوده خواهد شد و ثانیا یک نوع نظارت و هدایت از جانب دولت، و اجرا توسط بخش خصوصی بوجود می‌آید و باعث می‌شود فرصت های شغلی بی شماری ایجاد شود. بحث بر روی پروژه توسعه فرهنگی استان های الکترونیکی نیازمند مصاحبه جداگانه‌ای دارد، برای آشنایی و شناخت بیشتر آن مناسب است به سایت www.semnanecity.ir برای نمونه مراجعه کرد و با یک استان الکترونیکی که 100 درصد 17 شهر آن الکترونیکی شده است وهم اکنون با همت استاندار و سایر مدیران استان فعال و به روز است آشنا شد.

- با توجه به نیازهای توسعه‌ای کشور در زمینه‌های مختلف، رسانه‌ها چه نقشی در پیشبرد شعار "جهاد اقتصادی" در مسیر توسعه پایدار کشور را دارند؟

رسانه‌ها در عصر حاضر که جهان به صورت یک دهکده کوچک درآمده است و خبرهای حتی کوچک و کم اهمیت نیز در زمان بسیار کوتاهی در اختیار مردم جهان قرار می‌گیرد، نقشی محوری و استراتژیک دارند. برای تشخیص جایگاه رسانه‌ها در اقتصاد باید دانست که یک خبر، از افزایش یک تنش کوچک در یک نقطه جهان، باعث تغییر در قیمت نفت و طلا می‌شود و این تاثیر در سراسر جهان به نوعی باعث تغییر در وضعیت اقتصادی بخش بزرگی از جوامع می‌شود. بنابراین نقش رسانه‌ها در پیشبرد اهداف شعار "جهاد اقتصادی" و به تبع آن کمک به توسعه پایدار کشور بسیار زیاد است. سازمان های اقتصادی اگر بخواهند از فرصت پیش آمده از این شعار ملی استفاده کنند باید روابط عمومی‌های خود را تقویت نمایند تا ارتباطات رسانه‌ای خوبی بین سازمان شان با سایر عناصر فعال در حوزه اقتصادی برقرار نمایند و از رسانه‌ها در سطح وسیع‌تری استفاده کنند.

- اصلی ترین و اثر گذارترین نقش روابط عمومی ها در"سال جهاد اقتصادی" چیست؟

اصلی‌ترین و اثرگذارترین نقش روابط عمومی‌ها در سال "جهاد اقتصادی"، فرهنگ سازی در معرفی این شعار و تشخیص محورهای اصلی توسعه اقتصادی حاصل از شعار "جهاد اقتصادی" و دنبال کردن اقدامات و استفاده از تجربیات سایر سازمان های داخل و خارج از کشور در این زمینه و پیدا کردن نکات درست و عملی آن در مسیر نقشه راه توسعه "جهاد اقتصادی" سازمان متبوع است. مثلا اگر محور توسعه "جهاد اقتصادی" را فناوری اطلاعات و ارتباطات دانستند باید در اجرایی شدن پروژه‌هایی مانند استان های الکترونیکی کشور سنگ تمام بگذارند. معرفی اقدامات انجام شده در سازمان در حوزه "جهاد اقتصادی" و اندازه‌گیری دایمی از نتیجه اقدامات انجام شده در این حوزه جزء سایر وظایف روابط عمومی‌ها است.

- برای توسعه فعالیت‌های روابط عمومی، در حوزه اقتصاد، چه جایگاهی در صنعت روابط عمومی می‌بینید؟

در هزاره سوم تمامی سازمان های دولتی و بخش خصوصی بر اساس برنامه‌های کسب و کار که در آنها مسئله سود و زیان دیده می‌شود اداره می‌شوند. نگاه همه این سازمان ها که عمدتا خدماتی می‌باشد بحث فایده و زیان است. روابط عمومی‌ها در حوزه اقتصاد می‌توانند با این نگاه وارد شوند تا صنعت روابط عمومی‌ها بتواند در حوزه اقتصاد هم توسعه یابد. اقتصاد مانند ابری همه فرآیندهای داخل سازمان و از جمله روابط عمومی‌ها را تحت پوشش دارد. بنابراین توسعه فعالیت‌های روابط عمومی‌های سازمان ها وابسته به اهداف، منابع اقتصادی و برنامه‌هایی است که در سازمان ها وجود دارد. هر ایده و نظر، زمانی ارزشمند است که قابل اجرا و عملی بوده و تعداد زیادی از افراد سازمان را تحت پوشش خود قرار دهد. روابط عمومی فرصت مناسبی برای تمام کارکنان سازمان است که ایده های اقتصادی خود را در این سال که سال "جهاد اقتصادی" است، مطرح و با همفکری از امکانات سخت‌افزاری، نرم‌افزاری و بخصوص نیروی انسانی روابط عمومی‌ها که ارتباطات و روابط خوبی با خارج از سازمان دارند و نقش مهمی در بازاریابی می‌توانند داشته باشند و زمینه ورود شفاف‌تر اقتصاد به روابط عمومی‌ها را تعریف کنند.

- اقتصاد و رسانه برای کمک به رشد جامعه چه تاثیر متقابلی بر یکدیگر، دارند؟

رشد هر جامعه وابستگی مستقیم به دانایی افراد آن جامعه و عزم اراده مردم و سازمان های اقتصادی و غیر اقتصادی آنها دارد. رسانه‌ها ابزار افزایش دانایی در جوامع می‌باشند که از طریق سازمان هایی مانند روابط عمومی‌ها تغذیه می‌شوند. اگر روابط عمومی‌ها اقتصاد را درک کنند و در تعاملات روزمره خود سود و زیان را در نظر بگیرند، در جهت رشد اقتصادی جامعه قدم برداشته‌اند. رسانه‌ها در همه جا و از جمله در حوزه اقتصادی به صورت وسیع‌تری می‌توانند ایفای نقش داشته باشند. با نگاهی به رسانه‌ها و برنامه‌های اقتصادی آنها در کشورهای مختلف، متوجه می‌شویم که سازمان های اقتصادی موفق دارای روابط عمومی قدرتمند نیز می‌باشند. بنابراین اگر بخواهیم در یک جامعه تاثیر متقابل اقتصاد و رسانه را در مجموعه نظام اقتصادی داوری کنیم باید بپذیریم که تاثیر هر دو وابسته به برنامه‌ها و اهداف سازمان ها و نحوه استفاده و بکارگیری پتانسیل هر کدام دارد. در همین حال باید پذیرفت که پتانسیل رسانه محدود نیست و بستگی به نوآوری و خلاقیت افرادی دارد که در رسانه‌ها مشغولند، به صورت ایده‌آل پتانسیل رسانه‌ها می‌تواند نامحدود هم باشد! بنابراین در سال "جهاد اقتصادی" باز تعریف جایگاه روابط عمومی‌ها از دیدگاه اقتصادی می‌تواند سوژه یک همایش ملی باشد تا در آنجا نظرها و راهکارها در حد مقدورات کشور شناسایی و بکار گرفته شود.

- جنابعالی به عنوان یک پژوهشگر فعال در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور و به عنوان یک کارشناس روابط عمومی چه توصیه‌ای به مسئولان سیاستگزار و موثر در توسعه تفکر "جهاد اقتصادی" دارید؟

همان طوری که قبلا گفتم، فناوری اطلاعات و ارتباطات و رسانه‌ها به عنوان زیرساخت اقتصاد دانش بنیان در جهان مطرح شده‌اند. باید توانمندی ها و کارکرد اینگونه پدیده‌ها را که در حال تاثیر گذاری در همه حوزه‌های فعالیت بشر می‌باشند را بیشتر شناخت. با شناخت ابزارهای نوین و سازمان های جدید مثل روابط عمومی‌های الکترونیکی، می‌توان بر اساس واقعیت های موجود اقتصاد جهان از فضای موجود در سطح ملی استفاده کرد و شعار "جهاد اقتصادی" را توسعه داد. اقتصاد چین وقتی جهانی شد و ارزش پیدا کرد که انعطاف مسئولان اقتصادی بر اساس واقعیت های جهان مورد توجه‌ آنها قرار گرفت. بکارگیری روش های علمی در توسعه اقتصاد، استفاده مناسب از ابزارهای فناوری اطلاعات، خروج از تفکر ایدئولوژیک سوسیالیستی در حوزه اقتصاد و باور به اینکه باید ذائقه مردم جهان را در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی شناخت و آن را باور کرد تا تاثیر متقابل داشت، رشد اقتصادی چین را بوجود آورد. لذا از مسئولان اقتصادی کشور که به دنبال اجرایی نمودن شعار "جهاد اقتصادی" می‌باشند، می‌خواهم ضمن استفاده از تجربیات جهانی و فرصت های موفق اقتصادی که در کشور تجربه شده است، محور توسعه جهاد اقتصادی در داخل کشور را فناوری اطلاعات و ارتباطات و توسعه کاربردهای اقتصادی آن قرار دهند و فضای پذیرش ریسک بالا را در حوزه اقتصادی ترویج کنند. رسانه‌ها و روابط عمومی‌ها در سازمان ها می‌توانند برای فضا سازی فرهنگی و آموزش عمومی در سطح مردم عادی و سازمان ها نقش موثری داشته باشد. در حوزه اقدامات عملی و زیرساختی، توسعه کمی و کیفی "استان های الکترونیکی" کشور را مورد توجه قرار دهند. از آنجا که مطالعات و امکانات اولیه برای اجرایی شدن این پروژه در کل کشور فراهم شده است و دو نمونه پایلوت در استان های سمنان و چهارمحال و بختیاری نیز برای کسب تجربه و مطالعه و رفع نقایص و تقویت توانمندی های موجود است مسیر توسعه "جهاد اقتصادی" را در آن جستجو کنند. البته باید توجه داشت که رسانه‌های موفق دیجیتالی، روابط عمومی الکترونیکی موفق و اجرای پروژه‌هایی مانند "استان های الکترونیکی" کشور زمانی قابل اجرا و پیاده‌سازی می‌باشند که پهنای باند زیاد دسترسی به اطلاعات، حداقل در سطح شبکه‌های ملی، وجود داشته باشد. این مهم زمانی تحقق خواهد یافت که مسئولان محترم باور کنند که توسعه پهنای باند زیاد و دسترسی به اطلاعات ملی و بین‌المللی بهترین شاخص برای توسعه "جهاد اقتصادی" و افزایش درآمد ناخالص داخلی و اشتغال‌زایی کشور است.

تنظیم: هومن بهلولی