بازار طلا؛ بهشت سرمایهگذاران یا....؟
در نوشتار زیر به اجمال از علل داخلی وجهانی افزایش قیمت طلا سخن گفته ایم و در پایان درباره ریسک های سرمایه گذاری در این بازار صحبت کرده ایم
فلزی که در روزهای نه چندان دور مایه آرامش میشد و شادی، امروز به عنصری برای ایجاد و تشدید استرس تبدیل شده است و بررسی اجمالی هفتههایی که به بازار مسکن گذشت خود نشان میدهد که چطور این فلز گرانبها سوار بر موج شد و قیمتش بالا و پایین رفت. در این گزارش به بررسی عوامل بینالمللی و داخلی موثر در نوسان قیمت طلا و توصیههایی به سرمایهگذاران و مردم برای حرکت محتاطانه در این بازار میپردازیم.
به نظر میرسد تب تند روزهای پر التهاب بازار طلا بزودی فروکش نخواهد کرد. بررسی این بازار در یک ماه گذشته نشان میدهد پیشبینی درباره روزهای آینده این بازار به راحتی قابل انجام نیست چرا که در این یک ماه رکوردهایی در این بازار شکسته شد که شاید تا سالیان سال قابل تکرار نباشد.
طلا، کالایی جهانی است که قیمت آن در خارج مرزهای ایران رقم میخورد. دلایل داخلی نیز در افزایش و کاهش قیمت طلا و سکه تأثیرگذار هستند ولی این عوامل نقش کمتری در نوسانات بازار دارند. به نظر اکثر کارشناسان مهمترین عامل افزایش ارزش طلا در حال حاضر کاهش ارزش دلار است که عوامل دیگر نیز از این عامل تأثیر میپذیرند. هنگامی که ارزش دلار کاهش پیدا میکند، مقدار زیادی پول از بازار خرید و فروش ارز وارد بازارهای کالاهایی میشود که در بورس معامله میشوند. در چنین شرایطی، بازار طلا نیز تحت تأثیر قرار میگیرد.
از سوی دیگر تنزل ارزش دلار به کاهش ارزش ذخیره ارزی بانک مرکزی کشورهای مختلف منجر میشود و آنها برای جبران این مسئله به دنبال افزایش ذخیره طلای خود میافتند که به رشد چرخش پول در بازار طلا و افزایش قیمت آن می انجامد. بنابراین هم بانکهای مرکزی و هم سرمایهگذاران در جهت جلوگیری از کاهش داراییهای خود، طلا را بهترین گزینه برای جایگزین کردن دلار میدانند.
*کاهش نرخ بهره بانکی
با کاهش نرخ بهره در کشورهای غربی و... افراد دیگر تمایلی به سپرده گذاری سرمایههای خود ندارند. بنابراین با کاهش تمایل به نگهداری دلار از آنجا که طلا از ویژگی ثبات ارزش حتی در شرایط جنگ، بحران و تنشهای بینالمللی برخوردار است، افراد تمایل به خرید آن پیدا میکنند که خود باعث افزایش قیمت طلا میشود.
گرچه حباب از طرف تقاضاهای بینالمللی حالا حالاها شکستنی نیست ولی به هیچ عنوان به افراد غیرحرفهای ای توصیه نمیشود که به سراغ خرید طلا در این دوران بروند
*افزایش جهانی قیمت نفت
ارتباط تنگاتنگی میان نفت و طلا وجود دارد. زیرا هر دو کالاهای استراتژیکی هستند که با تحولات اقتصادی دچار تأثیر میشوند. از طرفی طلا و نفت هردو کالاهایی تجدید ناپذیر هستند که در واقع عرضه این کالاها محدود به مقدار موجودی آنها در طبیعت است، در مقابل طلا همچون پول دارای ویژگی ذخیره ارزش است و از نقدپذیری بالایی برخوردار است و افراد به عنوان ذخیره یا سرمایه از آن بهره میجویند. زمانی که قیمت نفت افزایش مییابد، به دلار بیشتری برای چرخاندن گردونه تجارت نفت نیاز خواهد بود. آمریکا این افزایش قیمت را با چاپ دلار تأمین مالی میکند. افزایش حجم دلار و عرضه آن در بازار بینالمللی موجب کاهش ارزش و قدرت خرید دلار میشود.
مجموعه عوامل مذکور سبب میگردد که دولتها به سمت داراییهایی از جمله طلا گرایش داشته باشند، برای اینکه طلا از خاصیت حفظ ارزش برخوردار است و افراد میتوانند با ذخیره آن نسبت به نگهداری دلاری که ارزش آن در حال پایین آمدن است، با ریسک کمتری مواجه شوند و در نهایت قیمت طلا افزایش یابد.
*خرید طلا توسط برخی کشورها
برخی کشورها مانند چین ، هند و... با توجه به کاهش ارزش دلار در بازار جهانی، نسبت به خرید طلا اقدام کردهاند و همین افزایش تقاضا، خود سبب بالا رفتن بهای این فلز گرانبها در بازار جهانی شده است. هند به تازگی 200 تن طلا وارد کرده که رقم قابل توجهی است. البته بحران اقتصادی حوزه یورو و تحولات خاورمیانه را هم نباید در نوسانات این بازار بی تأثیر دانست.
*عوامل افزایش قیمت طلا در ایران
هرچند افزایش قیمت طلا در ایران از قیمت جهانی آن تأثیر میپذیرد، اما سطح افزایش قیمت آن گاهی قابل قیاس با بازارهای بینالمللی نیست. به همین دلیل میتوان پی برد که این افزایش قیمت دلایل دیگری نیز دارد. بنابراین از جمله عوامل موثر بر افزایش قیمت طلا را میتوان رشد قیمت جهانی طلا، افزایش حجم نقدینگی در جامعه، کاهش نرخ سود سپردهها، افزایش روزافزون تقاضا با توجه به بار روانی ایجاد شده در بازار، رکود یا کاهش جذابیت دیگر بازارها مانند مسکن و ... برای سرمایهگذاری دانست.
*روشهای مقابله با افزایش غیرمنطقی قیمت طلا دیدگاههایی در زمینه مقابله با افزایش غیرمنطقی قیمت طلا وجود دارد که از آن جمله میتوان به ایجاد ساز و کار لازم در بازار سرمایه و به خصوص بورس اوراق بهادار جهت جلب اعتماد ملی اشاره کرد. به طوری که موجب ترکیدن حباب قیمتی طلا در بازار شود. توجه جدی به تشویق و هدایت صاحبان سرمایه به سمت فعالیتهای تولیدی و تلاش در رفع موانع که از عوامل مهم هدایت نقدینگی به بخش مولد و اشتغالزا محسوب میشود، از جمله عوامل موثر در مهار قیمت طلا در بازار داخلی بشمار میروند. حال یکی از سوالهای مهم این روزهای جامعه این است که این نوسانات و افزایش و کاهش یافتنهای جهشی قیمت طلا تا کی ادامه خواهد داشت؟ برخی از کارشناسان معتقد هستند قیمت طلا ظرف 2 تا 3 سال آینده ادامه خواهد داشت. همه کشورهای دارای کسری بودجه باید بتوانند بدهیهای خارجی خود را مثبت کنند. این کار نیاز به یک برنامهریزی 2 تا 5 ساله برای ریاضت اقتصادی، کاهش هزینههای مصرف، بازپرداخت بدهیهای خارجی و جبران کسری بودجه از محل برنامههای ریاضتی دارد. بسیاری از کشورها که دچار اشتباهاتی به لحاظ پولی طی 40 سال گذشته بودهاند، در حال حاضر باید تاوان این اشتباه را پس دهند.
ارتباط تنگاتنگی میان نفت و طلا وجود دارد. زیرا هر دو کالاهای استراتژیکی هستند که با تحولات اقتصادی دچار تأثیر میشوند و هردو کالاهایی تجدید ناپذیر هستند
تا زمانی که این کشورها با بحران مواجهاند و هنوز اعتمادسازی برای عدم کاهش ارزش برخی ارزها صورت نگرفته، روند افزایش قیمت طلا ادامه خواهد یافت که زمانی بین 2تا 3 سال و شاید هم 5 سال به طول بینجامد.
سوالات مهمی که این روزها ذهن مردم و سرمایهگذاران بازار پرکشش طلا را به خود جلب میکند این است که آیا از بازار امروز طلا سودی هم عاید سرمایهگذاران میشود و توصیه برای سرمایهگذاران در این بازار چیست؟
گرچه این حباب از طرف تقاضاهای بینالمللی حالا حالاها شکستنی نیست ولی به هیچ عنوان به افراد غیرحرفهای ای توصیه نمیشود که به سراغ خرید طلا در این دوران بروند. چرا که افراد غیرحرفهای ای به دلیل عدم شناخت بازار، زمانهایی دست به خرید طلا میزنند که قیمت طلا در اوج است و زمانی به فروش آن اقدام میکنند که در حال افزایش قیمت است. برای عدم ورود مردم به اینگونه اقدامات پر ریسک، بانک مرکزی باید با تنظیم نرخ بهره و سود، رفتار مردم را شکل دهد. زمانی که نرخ سود بانکی کمتر از تورم و نرخ رشد طلا باشد، مردم قطعا ترجیح میدهند که در بازار طلا دخالت کنند ولی برعکس اگر نرخ سود بانکی افزایش یابد، این احتمال کمتر میشود. اگر نرخ سود بانکی افزایش نیابد، قطعا مردم عادی با ورود به بازار طلا و کاهش ارزش طلا، دچار ضرر و زیان میشوند. از آنجا که دولت در پی حمایت از اقشار ضعیف جامعه، علاقهای به ضرر آنها ندارد، بنابراین بهتر است به آزادسازی نرخ سود بانکی و به ویژه افزایش سود پس انداز کوتاه مدت اقدام کند.
بر این اساس، به کسانی که دارای سرمایههای اندکی هستند توصیه میشود که سرمایههای خود را در شرایط فعلی به جای ورود به بازار طلا، به سمت بانکها، بازار بورس و شرکتهای تأمین سرمایه هدایت کنند. چرا که با ورود به بازار طلا امکان ضرر و زیان آنها وجود دارد. اما در مورد بازیگران صحنه، افراد حرفهای و... به سبب اینکه به قاعدههای بازی وارد هستند، احتمال ضرر کمتری قابل پیش بینی است. هرچند بگذریم که در حال حاضر، عمده گرایش مردم جهان برای تبدیل سرمایهها به سمت طلا است.
بخش اقتصاد تبیان