خانه ای با طعم شوخی
شوخ طبعی ،به شرطی که حاوی تحقیر، هتاکی ،بی احترامی ،تمسخر،آزارو اذیت،و سبکی و بی آبرویی نباشد،نه تنها بی اشکال است بلکه بسیار نیک و شایسته است و موجب تعادل اخلاق و تلطیف کلام است .
کسی که هیچ گاه شوخی نمی کند و از شوخی دیگران نیز ناراحت می شود انعطاف پذیر نخواهد بود و خدا نکند چنین آدمهایی به پست های مهم برسند .کسی که شان خود را بی دلیل تا حدی بالا می برد که کسی جرات شوخی کردن با وی را نداشته باشد،تنها کم خردی و کبر خود را نشان می دهد .بزرگ ترین و عاقل ترین انسانهای روی زمین اهل شوخی بودند و به شوخی دیگران لبخند می زدند.
از یونس شیبانى روایت شده كه امام صادق علیه السّلام بمن فرمود: چطور است شوخى كردنتان با یك دیگر؟ گفتم: كم است. فرمود: چرا با هم مزاح نمی كنید؟ مزاح از خوش اخلاقى است، همانا با شوخى مىتوانى برادر دینیت را مسرور نمائى، رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله با مردم شوخى مىكرد و منظورش این بود كه مسرور سازد(سنن النبى صلى الله علیه و آله، ترجمهفارسى، 48)
این مطلب مقدمه ای بود تا والدین دید خوبی نسبت به شوخ طبعی نوجوان داشته باشند و آن را مخالف با اخلاق و شخصیت ندانند تا بی جهت با شوخ طبعی نوجوان مبارزه نکنند .خانه ای که در آن شوخی رایج نباشد و همه کم حوصله یا مشغول باشند ،جای مناسبی برای رشد نوجوان نیست. اگر نوجوان از چنین خانه ای به سمت گروه دوستان و یا محیطهای دیگری که حاوی شوخی و خنده است فرار کند ،رفتاری طبیعی از خود نشان داده است .
نوجوانی که شوخی نکند و با شوخی بیگانه باشد،طبیعی و نرمال نیست. یک فرد طبیعی که از جاده رشد خود به سلامتی می گذرد ،با شوخی و خنده سر و کار دارد و نقطه اوج آن در نوجوانی اش خواهد بود.یعنی چنانچه مسیر رشد به درستی طی شود، باید فرد هر چه به سمت نوجوانی نزدیکتر می شود شوخ طبعی بیشتری پیدا کند اما هر چه از نوجوانی به سمت بزرگسالی می رود از شوخ طبعی و شیطنت هایش کمتر شده و به سکوت و خرد او افزوده شود . نوجوانی که روحیه بزرگسالی و خلق وخویی سنگین تر از سن خود نشان می دهد،از چیزی رنج می برد شاید در برقراری ارتباطات لازم عجز دارد .شاید اعتقاداتی غلط ،بینشی نادرست ،ترس و یا هر چیز دیگری موجب خمودی و کسالت او شده باشد که ممکن است از او فردی بدخلق و عقده ای بسازد یا آنکه نوجوانی اش را تا دوره های بعدی زندگی اش تداوم دهد یعنی رشد او را کُند و بلکه در نوجوانی متوقف سازد.
بنابراین والدین نباید نوجوان را به خاطر شوخی مجازات کنند و کاری کنند که نوجوان رغبتی برای شوخی در خانواده نداشته باشد. گاهی یک نوجوان تبدیل به یک تلخک لوده و مترسکی برای خنده دیگران می شود چون والدین پیر و کم حوصله ، یا والدین دایما مشغول و بی توجه او ،هیچ گاه مجال شوخی و خنده را در خانواده به نوجوان نداده اندچیزی که دوستانش و... داده اند. نوجوان با هیچ چیزی به اندازه شوخی کردن به دیگران نزدیک نمی شود و احساس صمیمیت نمی کند! خانه جای اجرای قوانین خشک نیست بلکه اتفاقا جای تفریح و رفاقت است .بگذارید شوخی کردن در خانه مثبت ارزیابی شده و رایج باشد اما نه به این شکل که او برنامه اجرا کند و دیگران را بخنداند تا تشویقی برای افراط نشود.
خوب است همه اهل شوخی باشند و به شوخی لبخند بزنند اما تنها، وقت به شوخی و لودگی گذراندن ، هتاکی و میدان مسخره بازی، باز کردن هم خوب نیست .شوخی کردن و بذله گفتن باید درخدمت چیزهای خوب قرار گیرد نه اینکه خودش اصل و هدف باشد. پس راه و رسم شوخی کردن را به او بیاموزید مثلا می توانید با کمک فرزندانتان خانه تکانی کنید و سر همین موضوع کلی شوخی کنید بدون اینکه حرف بدی زده یا برای شوخی وقتی تلف کرده باشید.اگر نوجوان شما با دوستانش تنها برای شوخی و لودگی ،میهمانی می گیرد ،کار او رفیق بازی است این گونه رفاقت ها مانع تعهدات بعدی او در زندگی خواهد شد .اما اگر برای انجام کاری فرهنگی ،دینی ...دور هم جمع می شوند و با هم شوخی می کنند ،رفاقت بسیار خوب و مثبتی دارند .
اگر نوجوانتان در میدان شوخی حد و حدود را رعایت نمی کند به خاطر این است که هنوز قوانین شوخی را یاد نگرفته است . اگر خودتان الگوی بدی در شوخی کردن نباشید و به شوخی های بد لبخند نزنید خیلی زود یاد می گیرد که چگونه شوخی کند .اما اگر بناست با شوخی کردن به والدین خود بی احترامی کند ،نباید به او بها داد .
به هر حال به هیچ بهانه ای به شوخی ای که حاوی بی احترامی ،تمسخر و ...باشد لبخند نزنید . اینکه شما از او دلگیر نمی شوید دلیل نمی شود اجازه دهید به شما بی احترامی کند .شما موظفید ادب و احترام ، که در راس آن احترام به والدین قرار دارد را به او بیاموزید.
انسی نوش آبادی
بخش خانواده ایرانی تبیان
مطالب مرتبط :
