نقد مستند سیکو
به بهانه اکران فیلم مستند سیکو در سینما سپیده
«مایکل مور» تنها فیلمسازی است که تماشاچیان خاصش همان کسانی هستند که با او مخالف و در تضادند.
مایکل فرانسیس مور متولد 23 آوریل 1954 در فلینت ایالت میشیگان است. او در رشته روزنامه نگاری دانشگاه میشیگان فارغ التحصیل شد. «مایکل مور» تنها فیلمسازی است که تماشاچیان خاصش همان کسانی هستند که با او مخالف و در تضادند.
او یکی از شخصیت هایی است که در آمریکا به نوعی یک «قطب» به حساب می آید. به ویژه پس از ساخت مستند «11/9 فارنهایت» که در این مستند، حکومت «بوش»، به عنوان یک حکومت سرهم‌بندی کردن و سردواندن مردم با رویکردی مخرب علیه مبارزه با تروریسم به تصویر کشیده شده است.
بعضی معتقدند «بوش» قهرمانی است صادق و بعضی او را اغواگری پرطمطراق می خوانند. نتیجه واکنش کاخ سفید نسبت به فیلم «مایکل مور»، این بود که وی کارگردانی است که با کنایه های طنزگونه و توهین آمیز سعی دارد باالاجبار لیبرالیسم را به تصویر بکشاند.
فیلم ««سیکو»» درخصوص خدمات پزشکی آمریکاست که موجبات مقابله های «مور» و مقامات دولتی را فراهم آورده است.
«مور» معتقد است که نهایت تلاش خود را برخلاف سایر فیلمهایش جهت تلطیف هر چه بیشتر حقایق تلخ در ««سیکو»» کرده است. به نظر می رسد که او از ماترک فیلمهایش چندان راضی نیست.
در فیلم ««سیکو»» که روز 29 جون 2007 در سراسر کشور آمریکا به نمایش درآمد. «مایکل مور» این کارگردان برجسته سعی دارد، استدلالات خود را از نقایص موجود در سیستم خدمات پزشکی آمریکا بدون هیچ موضع گیری آسیب رساننده یا تبلیغات و شایعات روابط عمومی همانند فیلمهای سابقش در قالب فیلم توصیف و تشریح نماید.
فیلم «سیکو» این مطلب را روشن می سازد که به واسطه قابل توجه نبودن پرداخت هزینه های خدمات و مراقبت های پزشکی، جان تعداد بسیاری از آمریکایی ها از دست می رود و این بحران فقط روی جمعیت شهرنشین 47 میلیونی بیمه نشده تأثیر نمی گذارد بلکه میلیون ها افراد دیگر که متعهدانه حق بیمه خود را پرداخته اند از این آسیب مصون نمانده و همچنان در بند نوار قرمز تشریفات دولت گردان می باشند.
«مور» در فیلم ««سیکو»» صریحاً به این مضمون اشاره دارد که در کشورهایی مانند کانادا، بریتانیا کبیر و فرانسه، کلیه مردم از امکانات و تسهیلات پزشکی به طور رایگان برخوردارند.
«مور» کلیه شرکتهای بیمه درمانی آمریکا را در فیلم ««سیکو»» محکوم می کند. متأسفانه این در حالی است که سیاستمداران آمریکایی هم میلیون ها می پردازند تا در مزایده ها و مناقصه های پزشکی و دارویی شرکت کنند.
در حالی که «مور» در سالن «ساکرامانتو» که هزار پرستار مشتاق و مستعد حضور دارند، نشسته است و مشغول تماشای نمایش فیلم ««سیکو»» است، سر خود را پایین می اندازد و می گوید: «همین که این همه فکر و ذهنیت را توانستم روشن کنم بسیار خوب است به آنچه می خواستم رسیدم. درست مثل بازی شطرنج است و تا به حال که من در بازی مات شده بودم. ... باید که روش متفاوتی را در پیش بگیرم تا به آنجا که می خواهم برسم».
«مور» همچنان به شیرین کاری های خود در مستندهایی که می سازد، پرداخته است مانند بردن تیم نجات 11/9 به کوبا برای معالجه تا به این طریق تأکید کند که کارگردان با زندگی در آنجا از خدمات پزشکی مؤثر و کم هزینه ای برخوردار خواهند بود. نیز با فریاد بلندی سعی می کند برای متهمین تروریست در زندان نظامی ایالات متحده در بندر «گوانتاناموی کوبا» درخواست ورود به بخش مراقبت های پزشکی نماید.
فیلم «سیکو» این مطلب را روشن می سازد که به واسطه قابل توجه نبودن پرداخت هزینه های خدمات و مراقبت های پزشکی، جان تعداد بسیاری از آمریکایی ها از دست می رود و این بحران فقط روی جمعیت شهرنشین 47 میلیونی بیمه نشده تأثیر نمی گذارد بلکه میلیون ها افراد دیگر که متعهدانه حق بیمه خود را پرداخته اند از این آسیب مصون نمانده و همچنان در بند نوار قرمز تشریفات دولت گردان می باشند.
لیکن دیدگاه «مور» از سیستم خدمات پزشکی ایالات متحده کاملاً متعادل و متعارف نیست. به جنبه های مثبت این خدمات در فیلم او اشاره اندکی شده است.
«مایکل مور» می گوید: «وقتی شرکت های خدمات پزشکی متوجه شدند که من در حال ساخت فیلم ««سیکو»» هستم، دچار نگرانی شدیدی شدند و تصور کردند که می خواهم آنها را به دار بکشم... اما حالا آرزو می کنند که من به سراغشان بروم و به مورد خاص یا شرکت خاصی بپردازم که خود با سیستم موجود مخالفت دارد... آنها در حال دیوانه شدن هستند چراکه مایک پیر اینجا نیست».
این موضوع تا حدودی به این امر بستگی دارد که «مور» معتقد است "Sicko" بالقوه فیلمی است بسیار خطرناک برای آن دسته با دیدگاه های او مخالفند.
«مور» می گوید: «من در حال گذر از دوراهی موجود در این کشور هستم و می خواهم به مردم محافظه کار و جمهوریخواه بگویم که آیا نمی توانیم با هم در این موضوع به خصوص به تفاهم برسیم؟... یک جور تشریک مساعی...؟!... پاسخ چیست؟»
«استفانی میلر»، که یک لیبرالیست است می گوید:
«بالاترین شانس «مور» برای جلب طرفدارانش در طنزپردازی اوست. اگر می خواهید ذهن و قلب مردم را تصاحب کنید باید که از در طنز وارد شوید».
«جیم کنه فیک» که سایت اینترنتی علیه «مور» را اداره می کند، و یکی از منتقدان سخت گیر این فیلمساز است، می گوید». فیلمهای «مور» اظهارات و تفسیرهای مجزا و متفاوتی را از مقامات ملی به رشته ای کنار هم درمی آورد تا کاری کند که آنها سنگدل و بی عاطفه برسند و از این طریق بینندگان فیلمهایش را هدایت نموده و به دیدگاه هایشان جهت بخشد».
در سال 2006 بعد از آنکه همسر «فیک» به شدت بیمار شده بود و به همین خاطر وضعیت مالی آنها به شدت به هم خورده بود، «مور» در چنین شرایطی برای «کنه فیک» یک چک 000/12 دلاری می فرستد تا سایت به کار خودش ادامه دهد.
«کنه فیک» از «مور» تشکر می کند اما همچنان شک گرایانه به نقد می پردازد، او می گوید: «دیگر وقت افشای حقیقت است و باید به مردم زمینه ذهنی داد تا وضعیت را بهتر درک کنند. اگر که «مور» به سادگی حقیقت را می گفت و نیمی از حقایق را پنهان نمی کرد و ترفندهایی به کار نمی بست تا احساسی را که می خواست به شما القا نماید... من که خودم کاملاً توجیه شده ام».
«کنه فیک» با برخی از نقطه نظرات «مور» در فیلم ««سیکو»» موافق است، به گفته خودش، ما فقط در یک مورد با هم توافق داریم و آن نظام موجود بر سازمان نظارت بر خدمات پزشکی در درجه اول است، نه خود «خدمات پزشکی» اما کنه فیک دعوت «مور» را به یک برنامه دولت گردان مانند آنچه در کانادا یا انگلیس مرسوم است، نپذیرفته است».
در فیلم «سیکو»، «مایکل مور» سیاستمداران را نشانه گرفته اما آنها آنچنانکه «بوش» نسبت به فیلم فارنهایت جبهه گرفت، واکنش نشان نداده اند.
«مور» بیشترین تأکید را بر قشر کارگر جامعه دارد که بیماریها و ناراحتی های مزمن آنها آمیزه ای بوده است از نوار قرمز بوروکراسی، صورت حسابهای پزشکی غیرقابل پرداخت و صورت هزینه های بیمه که همگی باعث بیشترین هزینه و کمترین سرویس می شوند.
در ادامه «مور» معتقد است که اگر مباحث موجود در ««سیکو»» خشم مخاطبانش را برانگیخته، بنابراین می بایست مشتهای خود را بر در اتاقهای سیاستمداران بکوبند.
«مایک» در یکی دیگر از مصاحبه های خود گفت: «در این فیلم، قرار نیست که بگویید کارت حرف نداره، بلکه این بار «مایک» از شما می خواهد که فریاد برای «حقوق بشریت» را بانگ برآورید تا من به شما بپیوندم».
او در مصاحبه خود اظهار می‌دارد:
آیا رفتن به خانه «چارلتون هستون» باعث می شود که از موج تیراندازی در مدارس در این کشور کاسته شود. فکر نمی کنم چنین باشد. این جمله را با یادآوری صحنه ای از مستند «کلمباین» می گوید. و یا «آیا تلاش برای رفتن به طبقه چهاردهم «جنرال موتورز» (در مستند راجر و من) تا با ملاقات رئیس هیأت مدیره این شرکت بزرگ، بتوانی هیأت مدیره را متقاعد کنی تا در ساخت و تولید ماشین هایشان تجدید نظر کند تا مردم قادر به خرید آنها باشند؟... مشخص است که خیر. آیا فیلم فارنهایت توانست مانع از انتصاب مجدد «بوش» به ریاست جمهوری بشود؟!»
««سیکو»» حقیقتاً که جذاب ترین و تأثیرگذارترین فیلم «مایکل مور» است.
کنس توران ـ لس آنجلس تایمز
««سیکو»» بهترین فیلم «مور» است.
دیوید ادلشتاین ـ مجله نیویورک
فیلم ««سیکو»» کاوشی است مستند و کیفر خواستی مدلل از یک مشکل حاد ملی. شاید بتوان گفت که این فیلم یکی از مهیج ترین کارهای «مور» است.
کلودیا پوییگ ـ یو.اس.ای تودی
«سیکو» سیستم خدمات پزشکی غیرمسئول آمریکا را زیر سؤال می برد اما نه خصومت آمیز بلکه مستند.
جک ماتیوز ـ نیویورک ـ دیلی نیوز
اثری که «سیکو» با اعتراض به سیستم خدمات پزشکی آمریکا تاکنون داشته است، فقط انتقال خشم و انزجاز به تماشاچی بوده است تا اینکه انتقاد خود «مور» را نسبت به سیستم انعکاس ببخشد.
جین سیمور ـ نیوزدی
پس از نمایش 2 ساعته فیلم «سیکو»، «مایکل مور» با تحسین جمعیت فشرده ای از حضار تماشاچی که در سالن «زیگ فلد» بود، مواجه شد. آنها فریاد می زدند: «آفرین مور!» و این خود نقطه عطفی است در کار مستندسازی «مور».
راجر فریدمن ـ فاکس نیوز
حین اکران فیلم، تعدادی از منتقدین سرسخت آمریکایی و روزنامه نگاران جنجالی اشک ریختند.
آنتونی کافمن ـ وال استریت ژورنال
بازتاب نمایش فیلم «سیکو» در آمریکا
«مایکل مور» به عنوان مستندساز جنجالی در آمریکا شناخته شده است. کسی که با ساخت جدیدترین فیلم مستندش ضعف های دولت آمریکا را به تصویر کشیده است. وی در گفتگو با شبکه تلویزیونی NBC گفته است: «به من اطلاع داده شده است که اخیراً برگه احضاریه دادگاه فدرال آمریکا برایم صادر شده است.
از سوی دیگر خبرگزاری رویترز گزارش کرده است که پس از آنکه «مایکل مور» برای ساخت «سیکو» به کوبا رفت، دولت آمریکا وی را متهم به نقض قوانین و تحریم علیه کوبا کرده است و وی به نوعی تحت بررسی های قضایی و حقوقی قرار دارد.
به گزارش روزنامه «گاردین» پس از آنکه «مور» از کوبا بازگشت، اظهار داشت که هیچ قانونی را نقض نکرده است.
از سوی دیگر شایعه سفر «مایکل مور» به ایران موجبات خشم جمهوری خواهان آمریکا را فراهم آورد و آنان خواستار بایکوت فیلم «سیکو» شده اند.
گاردین دعوت دولت ایران را از «مور» یکی از جنجال هایی دانسته است که در پی ساخته جدید و جنجال برانگیز وی به وقوع پیوسته است «مگان اوهارا» تهیه کننده فیلم «سیکو» مطلب زیر را در این خصوص سایت شخصی مایکل مور منتشر نمود: «سفر مور به ایران شایعه ای بیش نیست ساخته و پرداخته جمهوری خواهان بیکار، به جای این مسائل، بهتر است به خرابکاریهای بوش در رابطه با جنگ عراق بپردازند.
بخش سینما وتلویزیون تبیان
منبع: USA TODAY نویسنده: آنتونی برزنیکان
ترجمه : امیر حسین خواجوئی
