التهاب لگن در زنان

بیماری التهاب لگن یک بیماری حاد است که بر اثر ورود میکروب از دستگاه تناسلی زنان به قسمت‌های فوقانی، بدون ارتباط به بارداری یا جراحی رخ می‌دهد. بیماری التهابی لگن شامل عفونت رحم، عفونت تخمدان، لوله‌های رحمی (لوله فالوپ) و کلیه ارگان‌های تولید مثلی می‌باشد.

ابتلا به این عفونت اغلب در زنان جوان تر از 25 سال رخ می‌دهد و به ندرت پیش از اولین قاعدگی، در حین بارداری یا پس از یائسگی بروز می‌کند.

اگر بیماری التهابی لگن درمان نشده باقی بماند، بیمار در معرض خطر ناباروری، بارداری خارج رحمی، زخم شدن و درد مزمن لگن قرار می‌گیرد.

علل

- این بیماری با انواع مختلفی از باکتری‌ها ایجاد می‌شود اما شایع‌ترین آن‌ها میکروب‌هایی هستند که عفونت‌های سوزاک یا قارچ کلایمیدیا را ایجاد می‌کنند که هر دو، از گروه بیماری‌های مقاربتی هستند.

- بیماری التهاب لگن می‌تواند توسط لوازم جراحی آلوده نیز ایجاد شود.

علایم

تب

درد دوطرفه قسمت تحتانی شکم یا لگن

ترشح واژینال

خونریزی قاعدگی غیرطبیعی

درد در حین ادرار کردن

درد در حین مقاربت

البته در برخی زنان این علایم تا حدی خفیف می‌باشد که تشخیص داده نمی‌شوند.

عوامل خطر

- سن کم (زیر 25 سال). دهانه رحم زنان جوان، تکامل نیافته و در نتیجه انتقال عفونت‌ها از راه جنسی و بیماری التهابی لگنی افزایش می‌یابد.

- وضعیت اجتماعی - اقتصادی پایین

- اعتیاد

- بهداشت سطح پایین

- قاعدگی

- مصرف سیگار

- دارا بودن وسیله داخل رحمی مثل IUD . اگر قبل از استفاده از IUD، از نظر بیماری جنسی بررسی شوید و در صورت ابتلا به بیماری درمان شوید، این خطر کم می‌شود.

عوارض

- در صورت عدم درمان، به دستگاه تولید مثل آسیب دائمی وارد می‌شود.

- باکتری مولد بیماری، آرام آرام به لوله رحمی آسیب می‌رساند و بافت سالم آن را به بافت اسکار (آسیب دیده) تبدیل می‌کند.

- این بافت اسکار در حرکت طبیعی تخمک به طرف رحم اختلال ایجاد می‌کند.

- انسداد نسبی یا آسیب خفیف لوله رحمی می‌تواند منجر به باقی ماندن تخم بارور در لوله رحمی شود. اگر این تخم بارور شروع به رشد در لوله کند، حاملگی خارج رحمی رخ می‌دهد.

- در اثر رشد تخم ممکن است لوله رحمی پاره شود و منجر به درد شدید شکم، خونریزی داخلی و حتی مرگ بیمار شود. اسکار داخل لوله رحمی یا سایر ارگان‌های لگنی می‌تواند منجر به درد مزمن لگنی شود.

تشخیص

- حساسیت زیاد در ناحیه تحتانی شکم و حساسیت در حرکات گردن رحم

- تب بالاتر از 3/38 درجه سانتیگراد

- آزمایش خون برای وجود یا عدم وجود عفونت

- سونوگرافی لگن برای بررسی بزرگی لوله‌های رحمی و یا وجود آبسه لگنی

- بیوپسی و یا نمونه برداری از اندومتر

- به منظور تشخیص عفونت، لاپاراسکوپی انجام می‌شود. لاپاراسکوپی از طریق وارد کردن یک لوله نازک انعطاف پذیر با یک پایانه نوری (لاپروسکوپ) از شکاف کوچکی در شکم به منظور مشاهده اعضای تناسلی و نمونه‌های بافتی به دست آمده انجام می‌شود.

پیشگیری

* موثرترین روش، پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های مقاربتی است.

* زنانی که در معرض خطر بالای ابتلا به بیماری التهاب لگن قرار دارند، باید معاینات منظم داشته باشند و در عین حال اطمینان از آزمایش همسر بیمار و درمان بیماری مقاربتی بسیار مهم است. این کار به پیشگیری از وقوع مکرر بیماری التهاب لگن و بیماری‌های مقاربتی کمک خواهد کرد.

* هر علامت تناسلی از قبیل زخم غیرطبیعی، ترشح بودار، سوزش ادرار و لکه بینی بین دوره‌های قاعدگی می‌تواند به معنای یک عفونت منتقله از راه جنسی باشد. اگر شخصی هر یک از این علائم را داشته باشد، بایستی از تماس جنسی خودداری کرده و سریعاً به پزشک مراجعه کند.

* همسر شخص نیز بایستی معاینه شود و در صورت وجود بیماری تحت درمان قرار گیرد.

رژیم غذایی

بیمار باید تا فروکش کردن التهاب حاد، از خوردن هر گونه غذا یا آشامیدنی خودداری کند تا لوله گوارشی بتواند استراحت کند. مایعات و مواد مغذی از طریق وریدی برای شما تجویز می‌شود. هنگامی که دستگاه گوارشی تحمل خوراکی را پیدا کرد، می‌توانید تغذیه دهانی را از سر بگیرید.

درمان

1- درمان بیماری التهاب لگن شامل مصرف دو یا تعداد بیشتری آنتی‌بیوتیک است. در بیشتر موارد، داروی خوراکی می‌تواند بیماری التهابی لگن را درمان کند. اغلب پس از شروع مصرف آنتی بیوتیک، علایم به سرعت ناپدید می‌شوند، اما به منظور اطمینان از درمان مناسب مهم است که دوره کامل درمان به پایان برسد.

2- در موارد شدید بیماری التهاب لگن، آنتی بیوتیک ها به صورت وریدی تجویز می‌شوند.

3- در صورت بیماری شدید، باردار بودن بیمار و یا در صورتی که بیمار به ایدز مبتلا باشد یا سیستم ایمنی او در اثر بیماری‌های دیگر تضعیف شده باشد، ممکن است بستری شدن در بیمارستان ضروری باشد.

4- افزایش اندازه آبسه یا عدم قطع تب ظرف 72 ساعت بعد از شروع آنتی بیوتیک، نشانه شکست درمان است و نیاز به جراحی دارد. بیمارانی که به صورت سرپایی درمان می‌گردند، باید در عرض 72 ساعت دو بار ویزیت شوند و در صورت عدم پاسخ مطلوب، بستری گردند.

درمان خانگی

- مصرف مایعات کافی

- استراحت کردن در موقعیت خاصی که semi fowler  نامیده می‌شود که در آن لگن پایین تر از سطح بدن قرار می‌گیرد و علت استراحت، محدود کردن عفونت به لگن و تسکین درد می‌باشد.

- IUD باید خارج گردد.

- بیمار باید تا بهبودی کامل، از تماس جنسی خودداری نماید.

- همسر از 60 روز قبل باید بررسی شده و عفونت گنوکوک و کلامیدیا درمان شوند.

فرآوری: مریم سجادپور

بخش سلامت تبیان

آی آر شفا

پزشکان ایران

آی آر طب

مرکز تحقیقات بیماری های عفونی دانشگاه شهید بهشتی -  دکتر سارا رحمتی