عید فطر، 4شنبه یا 5شنبه؟
رویت هلال ماه در دو روز از سال برای تمام مسلمین جهان حائز اهمیت می شود. یکی از آن ایام، اول ماه مبارک رمضان است که فرارسیدن سفره پربرکت الهی را نوید می دهد و زمان دیگر شروع ماه شوال است که به نظر می رسد رؤیت آن از رویت هلال ماه رمضان مهم تر باشد زیرا نشان دهنده ی عید سعید فطر و پایان ماه صیام است.
در چند سال اخیر با توجه به پیشرفت هایی که در مبحث رویت هلال ماه صورت گرفته است معمولا با وجود معیارهای مختلف و جداول رکوردی موجود، رویت پذیری یا عدم رویت پذیری هلال ماه برای ایام مختلف سال با دقت بسیار بالا و قابل قبولی پیش بینی می شود. در مصاحبه ای که با آقای حسن زاده، کارشناس ارشد مرکز تقویم موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران داشتیم به طور کامل به بحث رویت هلال و حواشی آن پرداختیم که می توانید آن را اینجا مطالعه کنید.
در ادامه این مطلب به بررسی پیش بینی های مختلف برای هلال ماه شوال می پردازیم که بر اساس تمامی آن ها به نظر می رسد روز 4شنبه 9 ام شهریور ماه، روز اول ماه شوال است.
** آقای بوژمهرانی یکی از اعضای ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری در وبلاگ خود پیرامون رویت پذیری هلال ماه شوال و پایان ماه مبارک رمضان آورده اند:
" مقارنه ی ماه و خورشید برای هلال شوال در صبح روز دوشنبه 7 شهریور ( به وقت رسمی تابستانی ایران ) روی خواهد داد و در غروب همین روز در پهنه ی ایران عزیز هیچ شانس و احتمالی برای رویت شدن هلال شوال ( چه با چشم عادی و چه با ابزار اپتیکی ) وجود ندارد. به دلیل عرض دایرة البروجی جنوبی ماه ، در شامگاه سه شنبه 8 شهریور هم علیرغم گذشت مدت زمان زیاد از مقارنه ماه نو ، هلال ماه ارتفاع زیادی از افق ندارد. این هلال در شامگاه سه شنبه در تمام کشور قطعا با چشم مسلح قابل رویت بوده و احتمال رویت شدن آن با چشم عادی هم وجود دارد که البته در استانهای جنوبی کشور این احتمال به یقین تبدیل می شود و در صورت وجود شرایط مناسب جوی ، رصدگران این استانها قادر خواهند بود هلال ماه شوال را با چشم غیر مسلح رویت کنند."
** در مقاله " 96 هلال در سال 1390" که به قلم آقایان سید قاسم رستمی و سید محسن قاضی میرسعید در سایت گروه غیر حرفه ای رویت هلال منتشر شده است درباره رویت هلال ماه شوال امسال نوشته شده است:
"در شامگاه سه شنبه 8 شهریور هلال ماه شوال 1432 درتمام مناطق کشور با چشم غیر مسلح قابل رویت است این هلال در مناطق شمالی به سختی قابل رویت است بطوری که ارتفاع این هلال از افق به هنگام غروب خورشیدکمی بیش از 3 درجه و 30 دقیقه قوسی می باشد ، در صورتی که در عرضهای جنوبی کشور ارتفاع هلال ماه شوال از افق در لحظه غروب خورشید به 8 درجه نیز خواهد رسد و این اختلاف حدود 4 درجه بین عرضهای جنوبی و شمالی بر جذابیت رصد این هلال هم از لحاظ علمی و هم از بعد فقهی آن خواهد افزود.”
** نقشه ی رؤیت پذیری هلال ماه شوال، در شامگاه 29 رمضان مطابق با 8 ام شهریور بر اساس معیار «عوده» نیز در تصویر زیر دیده می شود. در مناطقی که با رنگ قرمز مشخص شده اند هلال به هیچ وجه قابل رویت نیست. رنگ آبی نشان دهنده مناطقی است که پیش بینی می شود هلال در آن ها با چشم مسلح رویت شود. در مناطقی از نقشه که با رنگ بنفش پوشیده شده است پیش بینی می شود علاوه بر رویت هلال با ابزارآلات رصدی در صورت شرایط مساعد جوی و داشتن تجربه رصدی کافی، هلال با چشم غیر مسلح نیز رویت شود. رنگ سبز در نقشه نیز نشان دهنده امکان رویت با چشم غیر مسلح است. همان طور که مشاهده ی کنید ایران در ناحیه سبز و بنفش رنگ قرار گرفته است.
** در نقشه ی رؤیت پذیری هلال ماه در شامگاه 29 رمضان بر اساس معیار "یالوپ" نیز که در زیر آورده شده است می توانید شرایط رویت پذیری هلال را در روز سه شنبه بررسی کنید.
راهنمای نقشه:
نارنجی پررنگ (A) : قابل رؤیت با چشم غیر مسلح
نارنجی کم رنگ ( B): قابل رؤیت با چشم غیر مسلح در شرایط خوب رصدی
کرم (C): قابل رؤیت با تلسکوپ های آماتوری
زرد روشن (D): قابل رؤیت با تلسکوپ های آماتوری در شرایط خوب رصدی
زرد (E) : حد رؤیت پذیری
4 نمونه بالا پیش بینی های رویت پذیری هلال ماه بر اساس معیارهای مختلفی بود که همگی آن ها 4شنبه، 9 ام شهریور ماه را به عنوان روز اول ماه شوال و عید فطر پیش بینی می کنند. به نظر می رسد اگر اتفاق خاصی در این روز رخ ندهد 3شنبه پایان ماه مبارک رمضان باشد.
بر اساس فتوای بعضی از مراجع، ملاک اثبات اول ماه رویت با چشم غیر مسلح است و برخی از مراجع رویت با چشم مسلح را هم کافی می دانند. با توجه به این که پیش بینی می شود امسال هلال ماه شوال با چشم غیر مسلح نیز رویت پذیر باشد به نظر می رسد اختلافی در تعیین روز عید فطر پیش نیاید.
پیشاپیش عیدتان مبارک!
م.ح.اربابی فر
منابع:
icoproject.org
staff.science.uu.nl
ugcs.ir
