درمان لکنت زبان در کودکان

پرسش: دختر 4 ساله ام دچار لكنت زبان است برای رفع مشکلش چطور اقدام کنیم؟

پاسخ: اولین قدم برای بهبود بخشیدن به این شرایط، حفظ آرامشتان هست و عدم وارد نمودن استرس و اضطراب به فرزندتان. با اینکه علت دقیق لکنت زبان دقیقا مشخص نیست، اما اثبات شده عامل استرس بسیار در شکل گیری و تدوام این مشکل نقش دارد.

اقدامات زیر را در پیش بگیرید و به گفتار درمانگر مراجعه کنید. اگر نشانه استرس و فشار روانی در کودکتان به هر علتی مشاهده میشود، میبایست موازی با گفتار درمانی با متخصص مشاوره کودک بازی درمانی را هم برای کاهش تنش روانی فرزندتان داشته باشید.

از كمك به فرزندتان در گفتن كلمات خودداری كنید و هرگز جمله او را كامل نكنید.

از دادن تذكر و فشار آوردن به كودك برای صحیح حرف زدن خودداری كنید.

ارتباط چشمی طبیعی را با كودك دچار لكنت حفظ كنید.

برای درمان لکنت زبان کودکان روش ‌های بی‌شماری وجود دارد که هر یک بر دیدگاهی خاص تدوین شده‌اند، از جمله روش‌های روانکاوی، گروه درمانی، خود درمانی، دارودرمانی، شناخت درمانی و...

در برخی موارد، درمان لکنت زبان نیاز به جلسات متعددی دارد که لازمه آن ایجاد ارتباط مناسب و مؤثر با کودک و والدینش است. به ‌طور کلی هر چه کودک از نظر سنی بزرگتر باشد، برنامه درمانی طولانی‌تری نیاز دارد هدف درمانگر برای بهبودی کودکان خردسال مبتلا به لکنت آن است که مانع از پیشرفت مشکل او شود و در همان ابتدا آن را درمان کند. هر چه درمان دیرتر آغاز شود و کودک بزرگ‌تر باشد، احتمال بهبودی کامل کمتر می‌شود. در مورد کودک دبستانی، باید به آنها آموخت که چگوه تنش خود را کاهش دهند و سعی کنند راحت و آرام صبحت نمایند این کار ابتدا از کلمات آغاز می‌شود و به تدریج به جملات و عبارت بلندتر و طولانی‌تر می‌رسد.

برای درمان کودکی که لکنت دارد رعایت دو نکته اصلی باید مد نظر قرار گیرد:

1) گفتار کودک از چه لحاظ با گفتار سایر کودکان هم ‌سن و سال او تفاوت دارد؟

2) خانواده و اجتماعی که کودک در آن زندگی می‌کند، تا چه اندازه برای درست صحبت کردن به کودک فشار می‌آورند؟

کمک‌های والدین

کودکی که لکنت دارد تنها گفتارش قدری طولانی‌تر می‌شود، وگرنه تمامی خواسته‌ها و نیازهایش مشابه سایر کودکان است. او باید در وهله اول خود را عادی بداند، ارزش‌های اجتماعی، مسؤلیت‌های گوناگون و رفتارهائی که از سایر کودکان انتظار دارید، باید از او هم نیز انتظار داشته باشید، اختصاص دادن زمان کافی برای شنیدن صحبت‌های کودکی که مبتلا به لکنت است، سبب می‌شود تا احساس اعتماد به نفس کند و نظرات و گفته‌هایش را با ارزش بداند. فراهم آوردن فرصت‌هائی برای شنیدن حرف‌های کودک تا حد زیادی می‌تواند لکنت او را کاهش دهد.

اگر زمانی که کودک صحبت می‌کند احساس کند گفتارش قطع نمی‌شود، با آرامش و راحتی بیشتری صحبت خواهد کرد، و بالعکس چنان چه احساس کند کلامش از جانب والدین، خواهران، برادران و دیگر اعضاء خانواده‌اش قطع خواهد شد، نمی‌تواند به سهولت و روانی صحبت کند.

هنگامی که با کودک درباره لکنت زبان صحبت می‌کنید، سعی‌تان بر این باشد که مثال‌ها و نمونه‌هائی عینی از زندگی روزمره آشنای او برایش بیاورید تا نگرشی عادی، ملموس و قابل حل از آن در ذهنش داشته باشد. با این کار اطرافیان کودک می‌توانند هم زمینه‌ای برای گفت و گوئی راحت و صمیمانه با فرزندشان ایجاد کنند وهم به او کمک کنند تا به‌گونه‌ای مثبت درصدد حل مشکل خود برآید.

چنان‌چه والدین، مربیان و اعضاء مؤثر خانواده بتواند شرایطی را که موجب کاهش و یا افزایش لکنت زبان کودک می‌شود تشخیص دهند، می‌توانند نقش فعالانه‌ای در بهبودی کودک و درمان لکنت او ایفا کنند. به کودکی که به لکنت مبتلاست، هیچ‌گاه با اضطراب و نگرانی نگاه نکنید و هرگز ترس خود را از این که ممکن است کلمات کودک از گیرها و تکرارها خلاص نشود، ابراز نکنید.

توجه به نکات زیر در خانه می‌تواند سودمند باشد:

- هنگام صحبت، سخنان یکدیگر را قطع نکنند.

- رعایت نوبت در صبحت کردن می‌تواند فشار و تنش‌های کودک را کاهش دهد.

- به ‌‌جای یکدیگر صحبت نکنند (هرکس باید حرف خودش را بزند).

- انتظارات غیر معقول از کودک نداشته باشند.

- هنگام سخن گفتن و گفت و گو با کودک رقابت نکنند.

-  کودک را با سئوالات مکرر و گوناگون خود تحت فشار قرار ندهند.

- از کودک نخواهند تا بالاجبار جلوی جمع سخنرانی کند و یا شعر بخواند، بلکه او را تشویق کنند تا از صحبت کردن در جمع نهراسد و به تدریج احساس آرامش و راحتی کند.

- شرایطی که موجب ناراحتی، ضعف و ناتوانی کودک می‌شود، برایش ایجاد نکنند.

- سرعت و شتاب را از جریان زندگی کودک حذف کنند.

-  هنگام صحبت کردن با کودک از جمله ساده و کوتاه استفاده کنند.

- وقتی با کودک صحبت می‌کنند، موضوع صحبت را پشت سر هم تغییر ندهند، زیرا ذهن کودک را خسته می‌کنند.

-  زمانی که کودک می‌خواهد صحبت کند، شهامت و جرأت او را از بین نبرند.

-  کودک را تشویق کنند تا در مورد ترس‌ها، هیجانات و اضطراب‌هایش صحبت کند.

-  اگر کودک ترجیح می‌دهد درباره لکنتش صحبت نکند، افراد خانواده هم عکس‌العمل خاصی نشان ندهند.

هنگامی که برای کودک داستانی می‌خوانند، با صدایی بلند و شمرده بخوانند. در صورت تمایل کودک، اجازه دهند که او هم داستان را تعریف کند.

- در مواردی با تقویت اعتماد به نفس کودک، میزان لکنت او کاهش می‌یابد، بنابراین والدین و اعضاء مؤثر خانواده می‌توانند با مهم‌ نشان دادن توانائی ‌های کودک و کم اهمیت نشان دادن لکنت او، عزت نفس او را تقویت کنند (نقاط قوتش را تشویق کنند و کمک کنند تا به هدف‌هایش ـ هر چند کوچک و ناچیز باشد ـ برسد).

- هیچ گاه با کودک با خشم و عصبانیت صحبت نکنند.

- حداقل روزی 10 ـ 5 دقیقه با کودک آرام صبحت کنند.

- علاقه و محبت خود را با روش‌های گوناگون به کودک نشان دهند و حس اعتماد به نفس و ارزشمندی را در او تقویت کنند.

- هیجان بالا از هر منبعی که باشد، میزان لکنت را افزایش می‌دهد.

فرآوری و تنظیم: مرکز مشاوره