خرید نفت، این بار کاغذی
به این جمله توجه کنید:وزیر نفت گفت: به زودی برای نخستین بار اوراق صکوک و نفت کاغذی در بورس عرضه میشود که در این صورت، امکان مشارکت بیشتر مردم در طرحهای صنعت نفت فراهم میشود. کاستیهای موجود در ارائه نفت در بورس این سوال را به ذهن متبادر میکند که این اوراق چه قدر موفق خواهد بود
راهاندازی بورس نفت و عرضه ناموفق نفت خام، ایرادات و کاستیهایی را در خصوص مکانیزمهای عملیاتی روشن کرد و منجر به تشکیل جلسات سه جانبه حل مشکل بین سه مجموعه بورس، خریداران و شرکت ملی نفت به منظور موفقیت در چهارمین عرضه شد.
با وجود اینکه شرکت ملی نفت مجبور شد پس از یک دهه به عرضه نفت خام در بورس کالا تن در دهد، اما رویدادها نشان میدهد که عرضه نفت خام در بورس فقط به یک نمایش تبدیل شده و هیچ عزمی برای عرضه نفت خام در بورس وجود ندارد.
بنابراین یک حساب سرانگشتی نشان میدهد که زیرمجموعههای وزارت نفت برای عرضه محصولاتشان در بورس مقاومت میکنند. تازهترین خبرها حکایت از آن دارد که شرکت نفت تمایلی به عرضه نفت خام در بورس ندارد و در تلاش است با روشهایی که در پیش گرفته، عرضه نفت را در بورس منتفی کند. هنوز مواضع جدید وزیر نفت مشخص نیست. تشکیل بورس نفت ایران موضوعی است که رئیسجمهور در طول 5سال گذشته بارها بر آن تاکید کرده است.
با وجود اهمیت بسیار بورس نفت، تا به حال توفیق چندانی حاصل نشده است. پیش از این محمود غفاری 6 نکته را در خصوص درخواست خریدران، اثراتی که عرضه نفت خام در بورس بر روی هزینههای حمل و نفل نفت خام در مقایسه با فروش خارج از بورس دارد، نقش این بورس در ارتقاء جایگاه ایران و دیگر مسائل در این حوزه مطرح کرده است که به شرح زیر است:
*رفع محدودیت انتقال پول در یک بانک
محمود غفاری مدیر تالارهای بورس کالا در خصوص نخستین مسئله در عرضه نفت خام و مسائلی که از سوی خریداران مطرح شد، گفت: در جلسهای که دوشنبه هفته گذشته بین خریداران، بورس کالا و شرکت ملی نفت ایران برگزار شد سه راه حل انتقال پول از سوی خریداران پیشنهاد شد، که هر سه راه مطرح شده مبتنی بر قانون بودجه بود.
وی افزود: اصلیترین خواسته آنها این بود که انتقال وجه محدود به یک بانک در کشور خارجی نشویم. مطابق آئیننامه بودجه سال 90 در هر شماره حسابی مربوط به شرکت ملی در همه بانکهای داخلی و خارجی که مورد تأیید بانک مرکزی است امکان نقل و انتقال پول وجود دارد.
به گفته غفاری، این تقاضا یک تقاضای قانونی و منطقی است. با توجه به اینکه این مسئله کاملاًبدیهی است لازم است بانک مرکزی مجدد این مسئله را به شرکت ملی نفت ایران اعلام کند که امکان نقل و انتقال پول به هر حسابی که به نام شرکت ملی نفت ایران در بانکهای داخلی و خارجی و مورد تأیید بانک مرکزی نیز وجود دارد.
مدیر تالارهای بورس در 7 بند به ابهامات 7 گانه شرکت ملی نفت درباره معاملات نفت خام در بورس پاسخ داد و گفت: دستهایی در کار است که نمی خواهد نفت در بورس عرضه شود
* کاهش هزینههای جانبی فروش نفت خام در بورس
مدیر تالارهای بورس کالا درباره یکی از مزیتهای عرضه نفت خام در بورس اظهار داشت: نکته بعدی که در خصوص نفت خام وجود دارد این است که فروش نفت خام در خارج از بورس هزینههایی از جمله هزینههایی که به دلیل نگهداشتن کشتیهای نفتی بر روی آب تا زمان تحویل و هزینه برگشت پول با تأخیر است مثل مسئله فروش نفت خام به هند را در بر دارد.
نکته مهم این است که این هزینههای پیدا و پنهان در بورس به دلیل اینکه تأخیرها روزانه محاسبه و پرداخت میشود،پوشش داده خواهد شد.
بنابر این، معتقدیم هزینه فروش در بورس بسیار پایینتر از هزینههایی است که نفت خام در حال حاضر فروخته میشود.
* خروج معاملات نفت از سیطره بورسهای خارجی
غفاری درباره سومین نکتهای که در خصوص نفت خام وجود دارد، خاطر نشان کرد: ایران به دنبال شاخص شدن بورس نفت ایران در سطح منطقه و بینالمللی است. با عرضه نفت خام در بورس قیمت نفت ایران مستقل از نفتهای جهانی قیمت گذاری شده و ایران شاخص خواهد شد. ولی در روش فعلی که خارج از بورس فروخته میشود شاخص نمیشویم و همچنان تحت سیطره بورسهایی قرار میگیریم که خود آنها تحت سیطره آمریکا هستند.
مدیر تالارهای بورس کالا گفت: اگر قیمتگذاری نفت خام در بورس انجام شود در طولانی مدت ایران را شاخص کرده و در کوتاه مدت نیز ایران را به عنوان کشوری معرفی میکند که حرفی برای گفتن دارد.
* خریداردان رغبتی به معاملات نفت خام در بورس ندارند
یکی از مهمترین مسائلی که در خصوص راه اندازنفت خام وجود دارد تأکیدات رئیس جمهور در این زمینه است که غفاری در این زمینه اعلام کرد: رئیس جمهور دستور صریح داده است که باید همه بخشهای مرتبط با راهاندازی بورس نفت از جمله بانک مرکزی و شرکت ملی نفت ایران به صورت همه جانبه همکاری کنند ولی که در برخی موارد سرپیچی صریح از دستور سوی رئیس جمهور دیده میشود.
*ارادهای که نمیخواهد بورس نفت راهاندازی شود
غفاری در خصوص عرضه نفت کوره در بورس نفت بیان کرد: دو محوله نفت کوره در بورس فروخته شد ولی تا این لحظه شرکت ملی نفت ایران با توجه به اینکه پول آن بلافاصله واریز شده است این دو محموله را تحویل نداده است.
وی افزود: بر اساس اخباری که ما صحت آن را نمیدانیم، اعلام شد پس از فروش این دو محموله در بورس نفت، محمولههایی در خارج از بورس فروخته شده که تحویل داده شده است ولی محمولههای که در بوس فروخته شده و پول آن نیز سریع واریز شده را تحویل ندادهاند.
مدیر تالارهای بورس کالا تأکید کرد: وجود چنین مسائلی یعنی ارادهای در کار است که بورس نفت به صورت واقعی راهاندازی نشود و رونق لازم را نیز بدست نیاورد که این مسئله برعکس ارادهای مسئولین عالی نظام و تأکید بر راهاندازی و رونق بورس نفت است.
غفاری در خصوص این مسئله که آقای قمصری دلیل عدم عرضه نفت کوره را نیاز پالایشگاهها اعلام کرد، گفت: شاید عدم عرضه به این دلیل باشد ولی چرا آن دو محمولهای را که پیش از این در بورس نفت فروخته شده و حجم آن نیز با توجه به حجم بالای تولید روزانه، بسیار اندک است و اثری نیز در سایر مسائل ندارد را با توجه به واریز پول تحویل ندادهاند.
*زیر مجموعههای وزارت نفت از خود اجتهاد نکنند
غفاری بیان کرد: به هر دلیلی که مسئولین نظام تشخیص دادند نفت خام باید وارد بورس شود، کسانی که زیر مجموعه وزارت خانههای مربوطه هستند نباید از خودشان اجتهاد کنند. طبیعتا وقتی کالایی وارد بورس میشود عرضه کننده باید خود را با مقررات بورس تطبیق دهند نه اینکه بورس خود را با آنها مطابقت دهد.
وی با اشاره به اینکه انتظار میرود که شرکت ملی نفت ایران نیز مثل سایر عرضه کنندهها تابع بورس باشد، گفت: عرضه نفت خام در بورس شفافتر، قیمتها مناسبتر و رتبه ایران نیز به عنوان یک تولیدکننده اعتلا خواهد یافت. همچنین، این کار نشان میدهد ما به خود باوری رسیدیم و از سیطره کشورهای استکباری خارج شده و از همه مهمتر گردن به قانون و مقررات نهادهایم.
در مدت یک ماهی که بورس نفت راهاندازی شده اگر 30 عرضه 500 هزار بشکهای را در نظر بگیریم، یک و نیم میلیون بشکه امکان فروش در بورس نفت وجود داشت، که تنها 500 هزار بشکه به فروش رسید
*نظام بانکی کشور برای معاملات نفت خام پاسخگو است
مدیر تالار های بورس کالا در خصوص مشکلی که از سوی مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران مبنی بر اینکه اگر نفت کشورهای خارجی وارد بورس نفت ایران شود ما از نظر انتقال وجه مشکل داریم، تأکید کرد: ما معتقدیم نظام بانکی فعلی کشور برای فروش نفت ایران کاملا جوابگو است، البته اگر شرکت ملی تمکین کند و در پاسخ به مطرح کردن مسئله انتقال وجه در صورت ورود نفت سایر کشورها به بورس ایران باید بگویم ما تا زمانی که بورس داخلی راهاندازی و با امکاناتی که در اختیار داریم این مخالفتها حل شده و تجربه لازم را به دست نیاوریم دلیلی برای عرضه نفت سایر کشورها وجود ندارد.
عدم موفقیت در عرضه محموله پنجم
با وجود همه این توضیحات پنجمین محموله نفت خام سنگین صادراتی ایران روز چهارشنبه با قیمت 105 دلار و 58 سنت در تالار بینالمللی بورس کالای ایران در کیش عرضه شد که بهدلیل به توافق نرسیدن عرضهکننده و خریدار، این معامله انجام نشد.به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه، شرکت ملی نفت ایران دیروز در معاملات تالار بینالمللی کیش، یکمیلیون بشکه نفت خام سنگین صادراتی ایران را عرضه کرد که برای خرید آن فقط یک تقاضا درتابلو معاملات ثبت شد.
در این معامله فروشنده 2دلار پریمیوم را در نظر گرفته بود اما خریدار خواستار یک دلار تخفیف شرکت ملی نفت ایران بود که در نهایت دو طرف به توافق نرسیدند. اکبر مبرز - ناظر تالار معاملات در جزیره کیش – با تایید خبر شکست عرضه پنجمین محموله نفت خام اعلام کرد: دلیل بینتیجه ماندن عرضه دیروز نیز اختلاف بر سر قیمت بود. عرضهکننده یعنی شرکت ملی نفت ایران 2دلار و 4سنت پریمیوم درخواست کرده بود و خریدار تا یک دلار دیسکانت را قبول کرد. بنابراین اختلاف در حدود 3 دلار بهوجود آمد. وی با تاکید بر اینکه هفته آینده محموله دیگری از سوی شرکت ملی نفت ایران در تالار بینالمللی بورس کالا در جزیره کیش عرضه خواهد شد، به پیشنهاد تمدید بیشتر وقت چانهزنی کارگزاری خبرگان سهام بهعنوان کارگزار عرضهکننده که همچنین جزو کارگزاران خریدار نیز بود اشاره کرد. مبرز تاکید کرد:نرم افزار مورد استفاده عرضه معاملات رینگ صادراتی بورس کالا به خاطر وحدت رویه در تالارهای بورس کالای ایران هم شکل طراحی شده است.
به نظر میرسد که عزم جدی برای انجام این امر در میان مسئولان وجود ندارد. این یک فرصت سوزی جدی برای بورس کشور و همین طور فروش نفت به شمار میآید
بخش اقتصاد تبیان
منابع: همشهری/ تابناک