زیارت را به خاطر بسپارید
جاده است و جاده كه در نگاه تو محو خواهد شد. انگار این مسیر زیر پای مسافران گریزان است. انبوه وهم انگیز درختان، حكایت از اسرار ناگفته ای دارد، رازی سر به مهر كه گاهی هم از سر نادانی آتش به این صنع پروردگار در می اندازند. خاطره جنگل سوزی ها را كه به یاد دارید! بگذریم...
گرگان را با ناهارخورانش می شناسند، اما اگر همان جاده ناهارخوران را اندكی پیش روید، به دهكده ای می رسید كه نامش «زیارت» است. روستای ییلاقی زیارت به عنوان یكی از 10 روستای دارای بافت با ارزش تاریخی كشور معرفی شده است.
جالب این كه بدانید این روستا نه تنها به دلیل وجود امامزاده هایی كه در آن است زیارت نامگذاری شده، بلكه ازهزاران سال پیش این نقطه از بزرگ ترین و معروف ترین عبادت گاه ها و زیارت گاه های ادیان مختلف بوده است كه برای زیارت از تمام آسیا به این منطقه می آمدند.
آثار باقیمانده از شهر سوخته كه قدمت آن به هزاران سال پیش می رسد و هم چنین روایت‌های تاریخی، خود دلالت بر این موضوع دارند؛ البته با توجه به اشیای پیدا شده در مناطق مختلف این روستا بویژه در منطقه شربت (شهربت)، و روایاتی كه به صورت شفاهی و سینه به سینه نقل شده، گویای آن است كه این روستا بازمانده ای از یك شهر بزرگ است كه معلوم نیست چه روزگار و سرنوشتی برایش رقم خورده است. آثار به جای مانده از آن روزگاران هم بر اثر رطوبت و باران و... ازبین رفته اند؛ به‌جز تعدادی كه اكنون در موزه گرگان و تهران به نمایش در آمده اند، این هم خود حكایتی دارد.
كوهستانی بودن منطقه، به زیبایی روستا دو چندان افزوده است. هم چنان كه در مسیر پیش می روی گاه محو این همه رنگ و زیبایی خواهی شد كه در این اردیبهشت واقعا بوی بهشت می دهد، و گاه چشمانت بر زنی سالخورده كه نان محلی می پزد، به امید كرم مسافران، خیره می ماند. راستی سخن از كهنسالی شد، اهالی این روستا نسبت به دیگر نواحی ایران زمین از عمر طولانی تری برخوردارند كه خود راز آن را زندگی در طبیعت، هوای سالم و مواد خوراكی طبیعی ذكر می كنند. اینان به نیكی كیمیای زندگی را كشف كرده اند! عمرشان همیشه طولانی و سرافراز باد.
در این هنگام كه رخسار روستا رخ در رخ مه می كشد، می توان خود را دوباره در آینه بی ریای هوا بازیافت، تو هم گم خواهی شد، اما نه، انگار دوباره خود را بازخواهی یافت. زیباتر از آن، این كه درست لا به لای همین هوای خیال انگیز، كودكانی با لباس های رنگی قرمز و آبی، سرك می كشند و مسافران را عمیق نگاه می كنند ؛ كودكانی با چكمه و چشم های سیاه.
آن هنگام كه كمتر از 10 كیلومتر از شهر، پی شادمانی های گمشده خویش راهی شده اید، در می یابید كه هر مسافری بی بهانه راهی امامزاده عبدالله می‌شود. این امامزاده حیاطی دارد از جنس خاك و بنایی با نمای آجر. ساختمان نوساز است و هیچ نشانی از معماری قدیم در آن به چشم نمی خورد. كنار همین امامزاده تفرجگاهی است برای سلامتی تن و روان، آبگرم طبیعی در 2 اتاقك كوچك، یكی برای بانوان و دیگری برای آقایان در نظر گرفته شده است. دانشنامه گلستان در مورد نام قدیمی این آبگرم از آن به نام «گرماندو و گرماب» نام برده است. هزینه ورود به این آبگرم تاریخی هم تنها هزار تومان است.
بافت قدیمی روستای زیارت منحصر به فرد و در دنیا كم نظیر است
علاوه بر این مكان زیارتی، می توان به وجود امامزاده صالح و همچنین امامزاده ای در محل باباقنبر سر (كله یزید) و امامزاده ای در مرسنگ (امامزاده علی ابن موسی ابن جعفر) و پیرشیخ اشاره كرد. هنگامی كه در محله های شیب دار روستا قدم می زنید مردمانی را می بینید كه با هزار امید، این راه سخت را هزاران سال است كه پیموده اند و می پیمایند و چنین است كه فرهنگ اصیل خود را تا به امروز پاسداری كرده اند. در این محله ها می توانید خانه های قدیمی با معماری اصیل را ببینید كه تاحدودی از تعرض مدرن گرایی مصون مانده اند. باوجود این همه زیبایی، خیلی چیزها هم توی ذوق می زند. یكی از آنها سر در آوردن ویلاهای مدرن و گاه بدون هویت معماری در روستا و اطراف آن است و دیگر همین بنگاه های معاملات املاكی كه معلوم نیست چه كاره اند؟! در كل بافت جدید اندكی خاطر را آزرده می كند.
وجود 2 آبشار در روستا چیزی نیست كه بسادگی بتوان از دیدن آنها چشم پوشید و گوش را به صدای شرشرش نسپرد؛ آن هم به هنگامه ای كه از هر شاخه و شاخساری آواز پرندگان به گوش جان می رسد و در وسعت خاكی پاك كه درختان قامت كشیده، دست نیاز به سوی خالق دراز كرده اند، به راستی می توان نرفت؟!
اما تنها نشانی كه مسوولان از سر مسوولیت در این مكان تاریخی بر جای گذاشته اند، تابلویی است در جلوی ورودی امامزاده كه معماری تاریخی روستا را با تاسف روایت می كند! آن هم با این ادبیات: «بافت قدیمی روستای زیارت به لحاظ موقعیت قدیمی، طبیعی و معماری آن یكی از زیباترین و بكرترین بافت های بومی ایران است كه ویژگی خاص و منحصر به فرد آن در دنیا كم نظیر است؛ مردم ساز و بومی، هماهنگ با اقلیم و سازگار با معیشت روستائیان و در عین حال زیبا و دلنشین، كه گویای فرهنگ اصیل و خلاقیت مردمی است كه سالیان دراز در این بوم زیسته، آن را تجربه كرده، شناخته و دست به سازندگی زده اند.
متاسفانه ساخت و سازهای بی رویه شهری، ساختار و هویت معماری روستا را مورد هجوم قرار داده است به طوری كه بافت اصلی و هویت حقیقی روستا در پشت بناهای زشت بی هویت جدید شهری پنهان شده است، بنیاد مسكن گلستان بخشی از بافت باقیمانده روستا در محدوده مركزی، محله حمام، بالا محله و محله علاءالدین را بهسازی كرده كه طرح آن را معاونت پژوهشی دانشگاه تهران تهیه و اجرای آن توسط بنیاد مسكن گرگان انجام شده است و در تاریخ 26/1/89 افتتاح و مورد بهره برداری قرار گرفت.»
این كل كار انجام شده برای مكانی است كه بنا به نوشته تابلو معماریش در جهان بی نظیر است! مكانی كه می تواند رونق دهنده اقتصاد و شكوفا كننده فرهنگ باشد؛ اما از این همه تنها قیمت زمینش سر به فلك كشیده است و بس؛ البته زباله های بر‌جای مانده هم جای خود را دارد كه ناشایست خاطر طبیعت را مكدر كرده اند.
بخش گردشگری تبیان
برگرفته از جام جم
