سندرم متابولیک و اصلاح شیوه زندگی
www.novindiet.com
اصطلاح سندرم متابولیک به گروهی از عوامل خطر از جمله: چاقی شکمی، فشار خون بالا، قند خون بالا و سطوح نامناسب کلسترول خون گفته میشود.
شاید تعجب برانگیز باشد اما هیچ الگوی درمانی ویژه و خاصی برای این سندرم تعریف نشده است. به جای آن، معالجه این عارضه عموماً از طریق تمرکز بر هر یک از عوامل خطر و تلاش برای برطرف کردن آنها میباشد. هدف از درمان آن است که شانس خطرات برای بیماریهای قلبی – عروقی و دیابت، کاهش یابند.
در اغلب موارد بهترین راهکار درمانی برای سندرم متابولیک؛ تداوم مراقبت و تلاش شخص خودتان است. اصلاح رفتارهای غذایی نظیر خوردن غذاهای سالمتر و فعالیت بدنی بیشتر از اولین مواردی هستند که پزشک معالجتان از شما درخواست میکند.
آنچه به عنوان یک اصل باید بپذیرید آن است که عادات غذایی ناسالم برای شما دردسرساز میگردند. ولی با اصلاح روش زندگی، چه بسا بتوانید تمام ریسک فاکتورها را به طور کامل برطرف نمایید.
کاهش خطرات سندرم متابولیک با اصلاح شیوه زندگی
متخصصین علوم پزشکی اظهار میدارند که اصلاح شیوه زندگی، درمان اصلی برای سندرم متابولیک است. از مراحل اصلاح شیوه زندگی عبارتند از:
* انجام فعالیت بدنی و ورزش:
ورزش و فعالیت بدنی یک راهکار عالی برای کاهش وزن و تناسب اندام است. اگر دارای اضافه وزن هستید، ورزش و فعالیت بدنی یک راهکار کلیدی برای حل مشکل شماست. ولی اگر علیرغم ورزش و فعالیت بدنی عقربه ترازو تکان نخورد و پیشرفت سریعی در کاهش وزن نداشتید؛ ناامید و بی انگیزه نگردید. حتی اگر شما با ورزش نتوانسته باشید حتی نیم کیلو وزن کم کنید؛ باز باید امیدوار باشید چرا که ورزش در کاهش فشار خون، بهبود سطوح کلسترول خون و بهبود مقاومت به انسولین موثر است.
از طرف دیگر باید توجه داشته باشید که اگر تناسب اندام شما به هم ریخته است باید به تدریج و به آرامی، ورزش و فعالیت بدنیتان را شروع کنید. سعی کنید پیادهروی خود را افزایش دهید. سعی کنید فعالیت بدنی بیشتری را به زندگی روزانهتان بیاورید. هر زمانی که سرپا هستید؛ بهانهای را پیدا کنید که موجب شود بیشتر قدم بزنید و فعالیت داشته باشید. همچنین میتوانید برای افزایش انگیزه و تداوم تلاشتان، یک همراه برای خود برگزینید.
حتی اگر شما با ورزش نتوانسته باشید حتی نیم کیلو وزن کم کنید؛ باز باید امیدوار باشید چرا که ورزش در کاهش فشار خون، بهبود سطوح کلسترول خون
و بهبود مقاومت به انسولین موثر است
ایده آل آن است که فعالیت بدنی خود را در طی روزهای هفته افزایش دهید تا این که سرانجام هر روز از فعالیت بدنی مطلوبی برخوردار گردید. ولی نباید خیلی بلند پروازانه فکر کنید و از خود توقعهای بیش از حد داشته باشید، چرا که اگر برنامه فعالیت و ورزشی که برای خود تنظیم مینمایید خیلی دشوار باشد، ممکن است فقط منجر به ناامیدی و تسلیم شدن شما گردد. شما نیازمند دستیابی به سطوحی از ورزش و فعالیت بدنی هستید که مناسب شرایط تان باشند. متخصصین تغذیه و تناسب اندام میتوانند رهنمودهای مفیدی را در این زمینه به شما ارائه نمایند.
* یک رژیم غذایی سالم:
یک رژیم غذایی سالم میتواند در بهبود سطوح کلسترول خون، مقاومت به انسولین و فشار خون بسیار موثر باشد، حتی اگر وزنتان مناسب نباشد. میتوانید در مورد چگونگی رژیم غذاییتان، با یک متخصص تغذیه مشاوره کنید. افرادی که به بیماری قلبی یا دیابت مبتلا هستند، به الگوهای غذایی ویژهای نیاز دارند.
به طور کلی نشان داده شده است که یک رژیم غذایی سالم (که محتوای چربی اشباع، چربی ترانس، کلسترول و نمک آن محدود بوده و غنی از میوه و سبزیجات باشد)؛ به افراد دارای فشار خون بالا و در معرض خطر بیشتر برای بیماری قلبی کمک مینماید.
بسیاری از پزشکان و متخصصین تغذیه رژیمی شبیه رژیم مدیترانهای را پیشنهاد میکنند. این رژیم غذایی بر مصرف چربیهای خوب (نظیر چربی تک غیر اشباع موجود در روغن زیتون) تاکید دارد و دارای یک توازن خوب از کربوهیدراتها و پروتئینهای سالم میباشد. شما میتوانید در راستای دستیابی به یک رژیم غذایی مناسب، با یک متخصص تغذیه مشورت داشته باشید.
* کاهش مقداری از وزن مازاد:
اگر شما دارای اضافه وزن و یا چاقی هستید؛ کاهش وزن شاه کلیدی برای بر طرف نمودن خطرات مرتبط برای سندرم متابولیک در شماست.
واضح است که کاهش وزن از نتایج ورزش و رژیم غذایی سالم است. کاهش وزن حتی قبل از رسیدن شما به وزن مطلوب و حتی با 5-7 درصد کاهش وزن میتواند در تخفیف هر یک از جنبههای سندرم متابولیک موثر باشد.
* ترک استعمال سیگار و دخانیات:
استعمال سیگار، به خودی خود ریسک فاکتوری برای سندرم متابولیک نیست. ولی سیگار کشیدن به میزان زیادی خطرات عوارض قلبی - عروقی را تشدید میکند. علاوه بر آن که سیگار باعث افزایش مقاومت به انسولین میگردد.
داروهای مورد استفاده برای سندرم متابولیک
برخی از افراد مبتلا به سندرم متابولیک به مصرف داروها نیاز خواهند داشت. اگر اصلاح شیوه زندگی برای کاهش خطرات کفایت نکند، ممکن است نیاز به مصرف دارو گردد.
برخی داروهایی که ممکن است مصرف شوند عبارتند از:
* داروهای کاهنده فشار خون بالا: برخی از داروهای درمان فشار خون بالا عبارتند از: ممانعت کنندههای آنزیم مبدل آنژیوتانسین، مسدود کنندههای رسپتور آنژیوتانسین 2، ادرار آورها، و دیگر داروها
* داروهای کاهنده کلسترول: این داروها عبارتند از استاتین ها، نیاسین، رزین های متصل شونده به اسید صفراوی (از جمله: Colestid و Questran )، داروی Zetia و دیگر داروها
* داروهای دیابت: اگر شما دارای مشکل عدم تحمل گلوکز باشید، ممکن است مصرف برخی داروها برای شما لازم شوند از جمله: متفورمین، اکتوس و آواندیا...
* دوز پایین از داروی آسپیرین: ممکن است از داروی آسپیرین برای کاهش خطرات حملههای قلبی و سکتهها استفاده شود. این دارو به ویژه ممکن است برای افراد مستعد تشکیل لختههای خونی، مفید باشد.
در پایان این نکته را به خاطر داشته باشید که همه داروها میتوانند عوارض جانبی و خطراتی را به همراه داشته باشند؛ لذا در مورد مزایا و معایب هر یک از داروها با پزشک معالج خود مشورت کنید.
برای مشاهده ی وب سایت دکتر فرشچی می توانید به آدرس اینترنتی www.novindiet.com مراجعه نمایید.
دکتر حمیدرضا فرشچی
بخش تغذیه و آشپزی تبیان