عفونت خون خیلی خطرناک است
عفونت خون یا سپسیس (sepsis) به معنای پاسخ بدن به عفونتی است که در کل خون و بافت‌ها انتشار پیدا کرده است. بدن یک سری پاسخ‌های التهابی در برابر عفونت از خود نشان می‌دهد که بتواند آن را کنترل کند، اما از طرف دیگر ممکن است این پاسخ ها به خود بدن نیز آسیب برسانند.
در سپسیس باکتری‌ها وارد خون می‌شوند و سمی تولید می‌کنند که باعث انتشار وسیع التهاب در ارگان‌های بدن شده و درجه حرارت بدن فرد، فشار خون و عملکرد ریه‌ها و دیگر ارگان‌ها به سرعت تغییر می‌کند.
این بیماری بسیار خطرناک است، زیرا اگر درمان نشود بر روی کلیه‌ها، ریه‌ها، مغز و گوش اثرات خطرناکی خواهد گذاشت و می‌تواند منجر به بروز شوک ، اختلال عملکرد اعضای مختلف بدن ، ناتوانی دائمی و یا مرگ شود. نام‌های دیگر این حالت مسمومیت خونی یا وجود باکتری در خون می‌باشد.
افراد در معرض خطر
در هر فرد و هر سنی اتفاق می‌افتد، ولی بیشتر در شیرخواران کم سن که سیستم ایمنی بدنشان به اندازه کافی رشد نکرده است و عفونت خیلی دیر از بدنشان دفع می‌شود و افرادی با سیستم ایمنی ضعیف مثل مبتلایان به ایدز شایع‌تر می‌باشد.
علائم بیماری
اگر درجه حرارت مقعدی شیرخوار، 38 درجه سانتیگراد باشد و علائمی شبیه خواب‌آلودگی، کم‌اشتهایی و مشکل تنفسی داشته باشد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
علائم در بچه‌های بزرگ‌تر، شامل:
- بی اشتهایی و اشکال در غذا خوردن
- تب (دهانی) بالای 5/37 درجه یا گاهی پایین آمدن غیرطبیعی درجه حرارت بدن
- ناتوانی و سستی
- لتارژی (بی تفاوت و نمی‌شنود)
- کاهش تن صدا (مثل گرفتگی صدا)
- تغییر ضربان قلب یا تاکی کاردی (سپسیس زودرس) و یا برادی کاردی (سپسیس دیررس)
- تنفس سریع
- آپنه (به مدت 10 ثانیه تنفس نوزاد قطع می‌شود)
- زردی
- استفراغ
- تپش قلب
علل سپسیس
میکروب‌های مختلفی نظیر باکتری‌ها، ویروس‌ها، انگل‌ها و یا قارچ‌ها می‌توانند منجر به بروز عفونت‌های شدید شوند که منجر به عفونت خونی می‌شود. در نوزادان و شیرخواران معمولاً علل این حالت باکتری‌ها هستند.
بعضی از حاملگی‌های پرخطر که می‌تواند باعث افزایش خطر ابتلا به سپسیس در نوزاد شود شامل موارد زیر است:
- خونریزی
- تب مادر
- وجود عفونت در رحم یا جفت
- پارگی زودرس کیسه آمینوتیک (قبل از 37 هفته جنینی)
- پارگی کیسه آب، زودتر از موعد زایمان (18 ساعت یا بیشتر قبل از زایمان)
- زایمان سخت و طولانی
تشخیص و درمان سپسیس
علائم سپسیس در نوزاد ممکن است مبهم باشد. تست‌های آزمایشگاهی نقش مهمی در تایید یا رد سپسیس دارند. این آزمایشات شامل:
1- تست خون (شامل شمارش گلبول‌های سفید و قرمز خون) و کشت خون ممکن است تمام باکتری‌های موجود در خون را نشان دهد.
2- آزمایش ادرار
3- انجامLP : یک نمونه مایع مغزی نخاعی اگر آزمایش و کشت شود، امکان اینکه نوزاد مبتلا به مننژیت شده یا نه را مشخص می‌کند.
4- گرافی‌ها، به خصوص از قفسه سینه (جهت اطمینان از عدم وجود پنومونی)
5- اگر نوزاد هر نوع لوله گذاری در بدن داشته باشد (آنژیوکت، کت‌تر یا شنت) از مایع داخل آن ممکن است جهت بررسی علائم عفونت نمونه گرفته شود.
نوزاد مبتلا به سپسیس یا حتی موارد مشکوک به آن، در بیمارستان جهت درمان بستری می‌شوند و با دیدن علائم عفونت نهفته، پزشکان آنتی بیوتیک‌های قوی تزریقی را برای مقابله با عفونت در خون نوزاد شروع می‌کنند.
پیشگیری از سپسیس
برای همه انواع، روش پیشگیری وجود ندارد. ولی در بعضی موارد می‌توان پیشگیری کرد.
زنان حامله در طی هفته 35 تا 37 حاملگی و درست قبل از زایمان، تست سواپ را انجام دهند تا تعیین شود که آیا آنها باکتری GBS را دارند یا خیر؟
اگر خانمی تست مثبت GBS داشته باشد می‌تواند، آنتی بیوتیک تزریقی را در طی زایمان دریافت کند.
خانم‌های حامله‌ای که حامل GBS هستند، زمانی خطر دارند که:
در طول زایمان تب داشته باشند، پارگی زودرس کیسه آب داشته باشند، زایمان طولانی داشته باشند یا فرزند دیگرشان سپسیس یا دیگر بیماری‌های GBS مثل پنومونی یا مننژیت داشته باشند.
خانمی که یکی از این عوامل خطر را داشته باشد، می‌تواند آنتی بیوتیک تزریقی را برای کاهش خطر انتقال باکتری به فرزندش دریافت کند.
نکات قابل توجه
* از آنجایی که بدن نوزادان در مقابل این میکروب قدرت دفاع ندارد، توصیه می‌شود کودکان تا قبل از 2 سالگی به مهدهای کودک سپرده نشوند، چرا که در این محیط‌ها انتقال میکروب بیشتر است و همین مسئله کودک را دچار بیماری‌های عفونی می‌کند.
* ویتامین C ، مانع بروز عفونت خون می‌شود یا حتی در صورت بروز، آن را به راحتی درمان می‌کند.
محققان دریافتند با تزریق ویتامین C ، مانع بروز پلاک‌های مویرگی شده و به این ترتیب احتمال بروز عفونت خون یا سپسیس کاهش می‌یابد.
فرآوری: مریم سجادپور
بخش سلامت تبیان
منابع :
سلامت نیوز - ثمیله نوربخش- فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی
پزشکان بدون مرز
جام جم
