چرا جنین مرده به دنیا می‌آید؟
آمار سازمان جهانی بهداشت نشان می‌دهد که در هر روز بیش از 7200 نوزاد مرده در جهان به دنیا می‌آیند.
10 عامل موثر بر مرده‌زایی جنین عبارتند از :
1- سیگار کشیدن
مصرف سیگار خطر تولد زودرس، سقط جنین و مرده زایی را افزایش داده و موجب وارد آمدن آسیب‌های جدی به کودک می‌شود. استعمال سیگار در مادران باردار باعث کم بودن وزن کودک و کاهش رشد بدنی و ذهنی می‌شود. قرار گرفتن در معرض دود سیگار نیز می‌تواند موجب افزایش بروز مشکلات ریوی در کودک شود.
2- مصرف مشروبات الکلی
مصرف مشروبات الکلی عوارض بسیار خطرناکی برای رشد کودک دارد. سندرم الکل جنینی، یک اختلال جسمانی و ذهنی جدی است که ناشی از خوردن مشروبات الکلی است.
همچنین مادران باردار باید از پرتوهای اشعه X و از مصرف مواد مخدر نظیر هرویین، تریاک، حشیش و ... اجتناب کنند چون باعث بروز نارسایی‌هایی در کودک می‌شود.
3- کمبود ید
کمبود ید یک مشکل بهداشتی جدی محسوب می‌شود و بیماری‌هایی که با عوارض کمبود ید ایجاد می‌شود در سنین مختلف بروز پیدا می‌کند. سقط جنین، مرده‌زایی و کندذهنی کودکان از جمله عوارض کمبود ید در زنان باردار و کودکان است.
4- اعتیاد به مرفین
اعتیاد پدران به مرفین، باعث عوارض شدیدی در جنین می‌شود. در این افراد، افزایش مرده زایی و کاهش وزن نوزادان نسل اول در مقایسه با افرادی که به این ماده معتاد نیستند از افزایش چشمگیری برخوردار است. کاهش دوره جنینی و افزایش تعداد فرزندان مذکر و نیز افزایش پلاک واژینال در مادران، از عوارض اعتیاد پدران به مرفین است.
5- سیفلیس
هر روز هفت هزار نوزاد مرده به دنیا می‌آیند و بیشترین این موارد، در کشورهای فقیر و بر اثر ابتلای مادر باردار به سیفلیس اتفاق می‌افتد. سیفلیس از جمله بیماری‌های قدیمی است که هنوز هم در عصر مدرن شایع است.
6- فیبروم رحم
زنانی که دچار فیبروئید یا فیبروم رحمی هستند، در معرض خطر بیشتر مرده‌زایی جنین هستند. فیبروئید بسیار شایع است، اما اغلب زنان مبتلا به آن، نمی‌دانند که فیبروئید دارند. فیبروئید، یعنی تومورهای عضلانی در دیواره رحم که معمولا خوش‌خیم هستند.
7- خوابیدن روی پهلوی راست و یا پشت
مادرانی که در ماه‌های پایانی دوران بارداری، روی پهلوی راست یا به پشت می‌خوابند، در مقایسه با مادرانی که روی پهلوی چپ می‌خوابند، بیشتر با خطر احتمالی مرده‌زایی مواجه می‌شوند.
8- زنان دیابتی
در 60 درصد زنان دیابتی باردار، امکان سقط مکرر، مرده‌زایی و بروز مشکلاتی در ارگانیسم مادر وجود دارد. دیابت دوران بارداری، دیابتی است که فرد به دلیل شرایط خاص این دوران و استرس‌های مختلف به آن مبتلا می‌شود.
اگر زنی که مبتلا به دیابت است به موقع و به طور صحیح درمان شود و با آموزش‌های لازم، قند خون خود را در حد طبیعی نگه دارد، این دوران به خوبی طی می‌شود و نوزاد و مادر هر دو سالم خواهند بود.
زنانی که سابقه به دنیاآوردن فرزندان بالای 4 کیلو یا سابقه دیابت در بارداری قبلی داشته باشند و کسانی که سن بالای 30سال دارند و دارای قند خون و چربی بالایی هستند، باید قبل از بارداری تحت نظر پزشک متخصص باشند.
9- زنان چاق
زنان باردار چاق با خطر مرگ جنین در اواخر بارداری روبرو هستند و در این زمینه زنان سیاه پوست بیشتر در معرض خطرند.
زنان چاق نسبت به زنان با وزن طبیعی، 40 درصد بیشتر در معرض خطر مرده‌زایی در هفته بیستم بارداری یا بعد از آن هستند. بخشی از ارتباط چاقی و مرده‌زایی مربوط به این است که زنان چاق بیشتر در معرض خطر دیابت و فشار خون بالا در بارداری هستند.
در زنان چاق چربی‌های خون مانند کلسترول، بالاست و این چربی‌ها ماده‌ای به نام پروستاسیکلین را مهار می‌کنند که در نتیجه به تنگ شدن عروق و تشکیل لخته در عروق تغذیه کننده جنین منجر می‌شوند.
صرف نظر از دلیل مرده‌زایی در اثر چاقی، بهترین راه برای کاهش این خطر، تنظیم وزن پیش از بارداری است. کاهش وزن پیش از بارداری، اساسی‌ترین راهکار برای جلوگیری از تولد نوزاد مرده است. خطر مرده‌زایی در زنان چاق تقریباً دو برابر سایر زنان است.
10- رژیم گرفتن
خطر مرده زایی، زایمان زودرس و همچنین افزایش فشار خون در زنان بارداری که در دوران بارداری رژیم لاغری می‌گیرند، افزایش پیدا می‌کند.
زنان باید یک وزن سالم و یکنواختی را قبل، در حین و بعد از بارداری حفظ کنند. رژیم گرفتن می‌تواند به تدریج توانایی بدن را برای حفظ یک ذخیره مناسب از مواد مغذی برای حمایت از رشد و سلامت جنین تحلیل ببرد. زنانی که در حین بارداری 5 واحد یا بیشتر کاهش شاخص توده بدنی (BMI) داشته‌اند، با خطر زایمان زودرس و پیش از موعد مواجه هستند.
فرآوری: مریم سجادپور
بخش سلامت تبیان
منابع :
سلامت نیوز
هفته نامه سلامت
ویستا
همشهری
پزشکان بدون مرز - دکتر طالب آزرم ، متخصص بیماری‌های خونی
ایران سلامت - دکتر علیرضا محمودیان، استادیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد
فارس - محمدمهدی گویا ، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های وزارت بهداشت
