ذات‌الریه چیست؟
ذات‌الریه عفونتی است که منجر به التهاب و پرشدن فضاهای داخل ریه و مجاری هوایی از مایع می‌گردد. به دنبال ایجاد عفونت، گلبول‌های سفید به طرف ریه‌ها حرکت می‌کنند تا با عفونت مبارزه نمایند. اما این جریان منجر به بروز اختلال در عملکرد اصلی ریه یعنی دریافت اکسیژن از هوا و انتقال آن به سیستم گردش خون می‌گردد.
یک هفته پس از آغاز بیماری در حدود یک سوم از بیماران دچار افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون می‌شوند. دوره بیماری بین چند روز تا یک ماه و گاهی هم بیشتر ادامه خواهد داشت.
علت بیماری
میکروب‌های متفاوتی عامل ذات الریه هستند. اگرچه بعضی از این میکروب‌ها شایع و تشخیص آنها آسان است، اما در مواردی تشخیص عامل بیماری بسیار مشکل می‌باشد. عفونت ریه می‌تواند در اثر باکتری ،ویروس یا قارچ ایجاد شود. در اغلب موارد باکتری‌ها عامل اصلی ایجاد بیماری هستند.
منشا عفونت
عوامل عفونی معمولا در ریه افراد سالم وجود ندارند. گاهی اوقات آنها توسط جریان خون به ریه‌ها می‌رسند، ولی اغلب همراه با نفس کشیدن توسط قطرات ریز آب موجود در هوای تنفسی به ریه‌ها منتقل می‌شوند.
فرد دچار عفونت، با عطسه و سرفه میکروارگانیسم ها را وارد هوا می‌کند. برخی از میکروارگانیسم ها خصوصا ویروس‌ها همراه تنفس وارد ریه می‌شوند. بعضی از میکروب هایی که به طور معمول در حلق افراد زندگی می‌کنند بی ضرر هستند. در صورتی که شخص به هر علت از جمله به علت ابتلا به ویروس، ضعیف شده باشد این میکروب ها به درون ریه‌ها راه می‌یابند.
علائم بیماری
ذات‌الریه بسته به عامل ایجادکننده می‌تواند علائم مختلفی داشته باشد. تب، درد قفسه سینه، سرفه، کاهش اشتها و ضعف علائم اصلی بیماری هستند.
سرفه در ابتدا ممکن است خشک باشد، اما یک تا دو روز بعد سرفه خلط‌دار می‌شود. خلط معمولا زرد رنگ است و ممکن است رگه‌های خونی داشته باشد.
تنفس بیمار سریع و سطحی می‌شود و ممکن است بیمار به نفس نفس زدن بیفتد. در موارد شدید اکسیژن رسانی کاهش می‌یابد و ممکن است علائم کمبود اکسیژن در فرد بروز کند.
تنفس عمیق یا سرفه ممکن است منجر به ایجاد درد عمقی در قفسه سینه شود. این علامت ممکن است نشان دهنده گسترش عفونت به پرده پوشاننده ریه‌ها باشد.
پیشگیری
- سیگار نکشید. از آنجایی که افراد سیگاری بیش از همه در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند، ترک سیگار مهم‌ترین عامل پیشگیری از این بیماری می‌باشد.
- از تماس با افراد مبتلا به عفونت‌های تنفسی خودداری کنید.
- از مواجهه با سرما یا خیس بودن در هوای سرد خودداری کنید.
- تغذیه مناسب به خصوص در کودکان عامل مهمی در پیشگیری از عفونت‌های ریه است.
- درمان به موقع عفونت‌های ساده تنفسی، احتمال عفونت ریه را کاهش می‌دهد.
- ویتامین‌های تازه به خصوص ویتامین C مصرف کنید.
- سالخوردگان و کودکان کم سن بهتر است در محل‌هایی که احتمال آلودگی در آنها بیشتر است حضور نیابند.
- خودسرانه دارو به خصوص آنتی‌بیوتیک و داروهای کورتون‌دار مصرف نکنید.
- اگر مبتلا به بیماری‌های مزمن هستید، حتما برای پیشگیری با پزشک مشورت کنید.
افراد در معرض خطر
هر چند همه ممکن است به این بیماری مبتلا شوند، با این وجود برخی افراد استعداد بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارند. در راس این افراد باید از سیگاری‌ها نام برد.
افراد در سنین بسیار بالا و بسیار پایین (نوزادان و افراد مسن) نیز سیستم دفاعی ضعیف‌تری دارند و شانس ابتلایشان بیشتر است.
کسانی که به هر دلیل سیستم ایمنی بدنشان ضعیف شده است (مثل مبتلایان به ایدز، کسانی که داروهای شیمی‌درمانی استفاده می‌کنند) نیز جزیی از این دسته محسوب می‌شوند.
کسانی که مبتلا به بیماری‌هایی تضعیف‌کننده مقاومت بدن نظیر بیماری‌های قلبی، سرطان، سل، نارسایی احتقانی قلب، دیابت، یا بیماری‌های مزمن ریوی هستند نیز باید بیشتر مراقب خود باشند.
افرادی که طحال آنان برداشته شده است نیز در معرض خطر بیشتری هستند.
درمان
درمان بیماری کاملا با توجه به علت آن انجام می‌شود. گاهی بیمار به صورت سرپایی درمان می‌شود و گاهی نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. البته در اکثر بیماران درمان این عفونت در منزل انجام می‌گیرد.
مصرف داروهای ضد باکتری، ضدویروس یا ضد قارچ به صورت خوراکی یا تزریقی، فیزیوتراپی قفسه سینه و در مواردی اکسیژن، درمان‌های اصلی بیماری محسوب می‌شوند.
برای درد خفیف، تب و احتقان ممکن است از داروهایی نظیر استامینوفن یا قطره‌های بینی، اسپری‌ها یا قرص‌های ضداحتقان استفاده شود.
بیماران می‌توانند از یک دستگاه مرطوب‌کننده با بخار سرد برای مرطوب کردن هوا استفاده کنند.
برای تخفیف درد سینه می‌توان از یک بالشتک گرم‌کننده یا کمپرس گرم بر روی قفسه سینه استفاده کرد.
پزشکان توصیه می‌کنند برای کمک به تخلیه ترشحات ریوی (خلط)، بیمار سرفه کند و تنفس عمیق بکشد.
فرآوری : زهره لطیفی
بخش سلامت تبیان
منابع:
سایت رسمی پروفسور سلطان زاده ، متخصص نوزادن و کودکان
سایت شفا
جام جم
