کاغذ صافی
دانش پژوهان عزیز، یکی از مهارت های پرکاربرد که در بسیاری از پروژه ها مورد استفاده قرار می گیرد، مهارت کار با کاغذ صافی است که در زیر توضیحاتی در مورد آن ارائه می شود.
کاغذ صافی در ابعاد مختلف و بیشتر به شکل دایره و مربع شکل ساخته می شود و مورد اصلی استفاده از آن جدا کردن رسوبات و صاف کردن محلول هاست.
"صاف کردن" یا فیلتراسیون یکی از اصلی ترین تکنیک های شیمی کاربردی است و در بیشتر فعالیت های عملی شیمیایی با این تکنیک سر و کار خواهید داشت.
برای استفاده از کاغذ صافی باید آن را به یکی از دو شیوه ای که در زیر نشان داده شده آن را تا بزنید و سپس آن را در قیفی در اندازه مناسب بگذارید. اندازه قیف و اندازه کاغذ صافی باید با هم متناسب باشند، به طوری که لبه کاغذ صافی، فقط چند میلی متر پایین تر از لبه قیف قرار بگیرد. برای تا کردن کاغذ صافی طبق شکل های زیر عمل کنید:
شیوه اوّل تا زدن کاغذ صافی
کاغذ را از وسط تا کنید به طوری که یک نیم دایره کامل به دست بیاوریداین نیم دایره را دوباره تا بزنید تا یک ربع دایره به دست آورید. اما این بار کمی خط تا را کج بگیرید تا لبه های کاغذ کاملاً روی هم قرار نگیرند (به شکل بالا دقت کنید) این انحراف در خطِّ تا کمک می کند تا کاغذ صافی در داخل قیف بهتر قرار بگیرد.
این ربع دایره از چهار لایه کاغذ تشکیل شده است. یکی از لایه ها را از بقیه باز کنید تا کاغذ صافی به صورت یک مخروط در آید.
شیوه دوم تا زدن کاغذ صافی
تا زدن کاغذ صافی به شیوه زیر موجب خواهد شد که سرعت صاف شدن محلول بیشتر شود. در صورتی که جمع آوری مادل جامد باقی مانده برایتان مهمتر است از شیوه بالا استفاده کنید.
جمع آوری ماده جامد باقی مانده در کاغذ صافی به شیوه اول آسان تر است. اما اگر فقط بخواهید مایعی را به سرعت صاف کنید شیوه زیر برای تا زدن کاغذ مناسب تر است.
دایره بزرگِ کاغذ را از وسط تا کنید.
نیم دایرل به دست آمده را مجدداً تا کنید تا یک ربع دایره به دست آید.
لبه صاف یک طرف ربع دایره را بگیرید و آن را از خط وسط ( خط چین قرمز شکل بالا) تا بزنید. همین کار را در طرف دیگر ربع دایره هم بکنید.
حالا باید کاغذ شما شبیه به باله ماهی شده باشد که به طور متوالی تا خورده باشد ( شکل زیر).
طبق شکلهای زیر هر یک از قطعات مثلثی شکل فوق را یک بار دیگر تا بزنید.
هنگام تا کردنِ کاغذ لبه ها را زیاد فشار ندهید؛ فشارِ زیاد ممکن است سوراخهای خیلی کوچکی در کاقذ ایجاد کند که به چشم نمیآیند اما موجب عبورِ مواد جامد از کاغذ بشوند.
تا بالاخره کاغذ صافی به شکل زیر درآید
هنگامی که این کاغذ را باز کنید در بعضی از قسمتها (فلش ها در شکل زیر) تا خوردگی ها به صورت یکی در میان نیستند.
تا خوردگیها را مجدداً به نحوی اصلاح کنید که یکی در میان به طرفِ داخل و خارج قرار بگیرند.
بهتر است قبل از قرار دادن کاغذ صافی درونِ قیف، آن را پشت و رو کنید. ( هنگام تا زدنِ کاغذِ صافی چربی دست شما ممکن است به آن چسبیده باشد، برگرداندن، یا به اصطلاح، پشت و رو کردنِ کاغذ باعث خواهد شد که این ذرات هر چند کوچک و ناچیز در درونِ کاغذ باقی بماند و به داخل مایعِ صاف شده وارد نشود.
بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه: احمد آشتیانی
تنظیم: نسرین صادقی