بیماری برونشیت با سرفه و خلط

برونشیت به معنای التهاب لوله‌های برونشی(نایژک‌ها) می‌باشد. زمانی که نایژک‌ها ملتهب یا عفونی می‌شوند، هوای کمتری قادر به ورود و خروج به ریه‌ها خواهد بود و معمولاً فرد مقادیر زیادی خلط در طی سرفه دفع می‌کند.

بسیاری از افراد در طول زندگی ممکن است به برونشیت حاد دچار شوند که همراه با سرفه و دفع خلط در طی سرماخوردگی می‌باشد. برونشیت حاد معمولاً همراه با تب نیست.

در صورتی که فردی مدت سه ماه در دو سال پیاپی، سرفه‌های همراه با خلط غلیظ بدون وجود علل دیگر سرفه را داشته باشد، وجود برونشیت مزمن قطعی است. این علائم با آمفیزم ریه می‌تواند همراه باشد. این التهاب حتی می‌تواند منجر به از بین رفتن پوشش نایژک ها شود. زمانی که نایژک ها به مدت زمان طولانی دچار تحریک می‌شوند، مقادیر زیادی خلط به صورت دائمی ساخته می‌شود و ضخامت پوشش نایژک ها افزایش یافته و سرفه‌های تحریکی افزایش می‌یابد. جریان هوا در داخل نایژک ها با مشکل مواجه شده و ریه‌ها نیز دچار آسیب می‌شوند. سپس نایژک ها مکان مناسبی برای ایجاد عفونت خواهند شد.

علل ایجاد برونشیت مزمن

کشیدن سیگار شایع‌ترین علت ایجاد برونشیت مزمن است.

علل دیگر، گرد و غبار و آلودگی هوا می‌باشند. افرادی که در محل‌های کار خود در تماس، با گرد و غبار و بخارهای صنعتی هستند، نظیر معدنچیان زغال سنگ و کارگران کارخانه‌های ذوب فلزات نیز در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.

آلودگی هوا زمانی که غلظت دی اکسید گوگرد و سایر آلاینده‌ها در اتمسفر افزایش می‌یابد، منجر به تشدید علائم برونشیت مزمن می‌شود. این علائم زمانی که فرد سیگاری نیز باشد بسیار بیشتر خواهد بود.

چه کسانی مستعد ابتلا به برونشیت مزمن می‌باشند؟

میزان ابتلای خانم‌ها بیشتر از آقایان است. افراد بالای 45 سال استعداد ابتلا بیشتری نسبت به سنین دیگر دارند. سابقه خانوادگی بیماری سل، چاقی، وجود بیماری‌های تنفسی دیگر و کسانی که مشغول به کار در محیط‌های پرگرد و غبار هستند، آمادگی بیشتری برای ابتلا به برونشیت مزمن را دارند.

تشخیص

* رادیوگرافی قفسه سینه : در برونشیت مزمن ساده، هیچ گونه علامتی در عکس ریه وجود ندارد، مگر اینکه عفونت هم وجود داشته باشد و یا اینکه علایم نارسایی قلبی به صورت افزایش عروق ریوی در عکس ریه دیده شود.

* آزمون عملکرد ریوی یا اسپیرومتری

* گازهای خون سرخرگی : وضعیت گازهای خون غیر طبیعی می‌شود، طوری که مقدار دی‌اکسید کربن خون بالا می‌رود و مقدار اکسیژن خون کاهش پیدا می‌کند.

عوارض احتمالی

بیماری انسدادی مزمن ریه

پنومونی (ذات الریه) مکرر

درمان برونشیت مزمن

هدف اصلی در درمان برونشیت مزمن، کاهش تحریک نایژک ها می‌باشد. کسانی که درمان می‌شوند، بهبودی کامل نمی‌یابند، ولی علائم بیماری کاهش یافته و از گسترش بیماری و بروز عوارض آن جلوگیری می‌شود.

* اگر فرد در محیط کار خود با گرد و غبار و بخار سر و کار دارد، پزشک باید تغییر محیط کار را به بیمار خود توصیه نماید. تمامی افراد مبتلا به برونشیت مزمن باید برنامه‌ای به منظور داشتن یک روش زندگی سالم را داشته باشند. بهبود سلامت عمومی یک فرد، توانایی بدن وی را جهت مقابله با عفونت‌ها افزایش می‌دهد.

* مصرف آنتی بیوتیک مناسب و داروهای متسع کننده راه‌های هوایی و داروهای خلط آور با تجویز پزشک بایستی صورت پذیرد. زمان استفاده از آنتی بیوتیک محدود بوده و نیازی به مصرف دائم آن نیست.

* استفاده از مایعات گرم فراوان در حد 2 تا 3 لیتر در روز باعث رقیق شدن خلط و تخلیه بهتر آن می‌شود.

* مصرف رژیم غذایی متعادل و صحیح و نگه داشتن وزن بدن در محدوده ایده آل از اقدام‌های لازم دیگر در روند درمان است.

* انجام ورزش‌های سبک منظم بدون ایجاد خستگی از کارهای دیگر مورد نیاز در درمان بیماری است.

* برای ناراحتی خفیف می‌توانید از استامینوفن برای کاهش تب، و داروهای ضد سرفه استفاده کنید. از داروهای ضد سرفه تنها زمانی استفاده کنید که سرفه بدون خلط باشد. توجه داشته باشید که متوقف کردن سرفه به طور کامل می‌تواند خطرناک باشد، زیرا این کار موجب تجمع ترشحات مخاطی و مواد تحریک‌کننده در لوله‌های نایژه‌ای می‌شود. با گیر افتادن این ترشحات احتمال بروز ذات‌الریه افزایش و تبادل اکسیژن در ریه‌ها کاهش می‌یابد.

اگر شما مبتلا به برونشیت مزمن هستید چه کار باید کنید؟

- در ابتدای شروع سرماخوردگی یا هر گونه عفونت تنفسی حتماً به پزشک مراجعه نمایید.

- سیگار نکشید.

- از یک برنامه غذایی سالم، مغذی و متعادل استفاده نمایید و وزن بدن خود را در حد ایده ال نگه دارید.

- بدون آن که خود را بیش از حد خسته کنید، هر روز فعالیت‌های بدنی منظم انجام دهید.

- از پزشک خود جهت تزریق واکسن آنفلوانزا یا پنوموکوک سئوال کنید.

- از تماس با افراد مبتلا به سرماخوردگی یا آنفلوانزا در خانه یا اجتماع خودداری نموده و از محرک‌های تنفسی نظیر تماس با دود سیگار و سایر آلاینده‌های محیطی اجتناب ورزید.

فرآوری: زهره لطیفی

بخش سلامت تبیان

پزشکان بدون مرز

پزشکان ایران

رشد