تب روماتیسمی بعد از گلودرد چرکی

تب روماتیسمی از بیماری‌های خطرناکی است که به دنبال گلودردهای استرپتوکوکی (چرکی) درمان نشده و یا به صورت ناقص درمان شده رخ می‌دهد. گلودرد چرکی مسری است، ولی تب روماتیسمی حالت مسری ندارد. این بیماری هم کودکان و هم بزرگسالان را می‌تواند مبتلا سازد.

این اختلال، یک اختلال خودایمنی است که در آن پادتن‌های تولید شده بر ضد باکتری استرپتوکوک، بر ضد مفاصل و قلب نیز واکنش نشان می‌دهند. مهم‌ترین عضو درگیر در این بیماری دریچه‌های قلبی است که ممکن است متحمل ضایعات غیر قابل برگشت شوند.

تب روماتیسمی حاد در کودکان رخ می‌دهد و اوج سنی وقوع آن بین سنین 5 تا 15 سالگی است. در بزرگسالان، حمله‌های آن در پایان دهه دوم و شروع دهه سوم عمر رخ می‌دهد .

تب روماتیسمی و روماتیسم قلبی

از نقطه نظر اپیدمیولوژیکی، تب روماتیسمی و بیماری روماتیسم قلبی نمی‌توانند از هم جدا باشند. تب روماتیسمی اغلب به بیماری روماتیسم قلبی که یک بیماری عاجز کننده است منتهی می‌شود.

عوامل افزایش دهنده خطر تب روماتیسمی

- تغذیه نامطلوب

- سابقه خانوادگی ابتلا به تب روماتیسمی

- زندگی در شرایط پرجمعیت

- داشتن استعداد ابتلا به عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی

- گلودردهای استرپتوکوکی درمان نشده یا ناقص درمان شده

- شرایط بد اجتماعی و اقتصادی

- استانداردهای پایین بهداشتی

علایم تب روماتیسمی

- التهاب مفصلی با مشخصات درد، قرمزی، تورم و گرمی که می‌تواند از مفصلی به مفصل دیگر منتقل می‌شود. شایع‌ترین مفاصل درگیر عبارتند از: مچ دست، آرنج، زانو و مچ پا.  التهاب مفصلی معمولاً در عرض 10 تا 14 روز فروکش می‌کند، ولی بدون درمان، سایر مفاصل نیز ممکن است درگیر شوند.

- تب

- خستگی

- رنگ پریدگی

- بی اشتهایی

- احساس ناخوشی عمومی

- درد شکم

- درد سینه

- بثورات پوستی اندک بر روی شکم ، سینه و پشت

- برآمدگی های زیرپوستی کوچک بدون درد در نواحی استخوانی نظیر آرنج و زانو

- حرکات غیرارادی اندام‌های تحتانی و فوقانی

و در صورت درگیری قلب :

- کوتاهی نفس

- احتباس مایع که باعث ورم پا و پشت می‌گردد.

- تندی ضربان قلب ، به خصوص هنگام خوابیدن

پیشگیری از تب روماتیسمی

- در مورد هر نوع عفونت گلو، به خصوص در کودکان، کشت گلو از نظر استرپتوکوک باید انجام شود.

- مصرف فوری آنتی بیوتیک برای هر نوع عفونت استرپتوکوکی، از جمله عفونت‌های پوستی.

- عفونت‌های استرپتوکوکی باید با آنتی بیوتیک (معمولاً پنی سیلین) خوراکی به مدت ده روز یا تزریق نوع طولانی اثر آن درمان شوند.

تشخیص تب روماتیسمی

بررسی‌های تشخیصی ممکن است شامل: آزمایش خون، کشت گلو، نوار قلب و رادیوگرافی قفسه سینه و قلب باشد.

درمان تب روماتیسمی

در موارد خفیف، مراقبت در منزل کافی است، ولی در موارد شدید ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان لازم باشد.

درجه حرارت بیمار و تعداد نبض او را روزانه اندازه گیری کرده و برای ارایه به پزشک ثبت نمایید.

عفونت‌های استرپتوکوک معمولاً با درمان قابل علاج هستند.

در بعضی موارد که تب روماتیسمی ممکن است به دریچه‌های قلبی آسیب بزند، دریچه آسیب دیده را می‌توان با جراحی تعویض کرد.

در موارد نادر تب روماتیسمی حتی با درمان می‌تواند کشنده باشد.

داروها در تب روماتیسمی

- استروییدها (داروهای ضدالتهابی) یا آسپیرین برای کاهش التهاب

- داروهای ادرارآور برای کاهش احتباس مایعات

- آنتی بیوتیک ها برای مقابله با باقیمانده باکتری‌های استرپتوکوکی

رژیم غذایی در تب روماتیسمی

رژیم مایعات با غذاهای نرم در مراحل اولیه بیماری که به تدریج به یک رژیم عادی غنی از پروتئین، کالری و ویتامین‌ها تغییر داده می‌شود. رژیم غذایی کم نمک در صورتی که بیمار دچار کاردیت (التهاب قلب) باشد، توصیه می‌شود.

نکات قابل توجه در بیماران تب روماتیسمی

* اگر بیمار گلودرد یا سرفه دارد از یک دستگاه بخور با بخار سرد استفاده کنید. دستگاه بخور را هر روز تمیز کنید.

* حفظ بهداشت دهان و دندان مهم است .

* اگر بیماری فروکش نکرده است، بیمار باید در بستر استراحت نماید. مدت استراحت لازم به این منظور معمولاً 2 تا 5 هفته است، ولی در برخی موارد به ماه‌ها استراحت نیاز است .

فرآوری: مریم سجادپور

بخش سلامت تبیان

سایت پزشکان ایران

سایت پزشکان بدون مرز