نسل ساندویچ!

هر انسان در طول زندگی ، همواره در حال تغییر و دگرگونی است . " میانسالی " ، دوره ای حساس برای تحولی شگرف به شمار می آید . در واقع میانسالی ، سن تبلور خویشتن است .

افراد میانسال ، به نسل آینده  و یا هر آنچه که ممکن است از خود باقی گذارند ، می اندیشند وبه تداوم زندگی علاقه مند می شوند . افراد میانسالی که صاحب فرزند هستند ، با مراقبت و تربیت فرزندان خود این نیاز زندگی را برآورده می سازند .

کسانی که تا این سنین بی فرزند مانده اند ، ممکن است به فعالیت هایی چون آموزش و راهنمایی نسل جوان بپردازند . گاهی این نیاز ممکن است در فعالیت های مولد وخلاق هنری آشکارشود. اگر فرد در تمایلش به مراقبت و حفظ دستاوردهای زندگی ، و به ویژه آموزش نسل جوان ناکام بماند ، دچار در خود فرورفتگی می شود. از این رو داشتن فرزندان سالم و موفق ، به احساس "مفید بودن " افراد میانسال می انجامد .

روان شناسان  به کسانی که فرزند ندارند ، توصیه می کنند که با انجام فعالیت های آموزنده در جهت تربیت نسل جوان ، خلاء زندگی خود را پر کنند.

افراد میانسال ، با سوال های جدیدی مواجه می شوند. از یک سو ، سبک زندگی خود را مورد ارزیابی قرارداده و از سوی دیگر ، درباره ی حفظ یا تغییر آن می اندیشند . افراد میانسال کمتر به آینده می اندیشند ، بلکه بیشتر به عملکردهای گذشته ی خود فکر می کنند . آن ها به این واقعیت پی می برند که پاره ای از خواسته های آن ها ، حتی تا پایان عمر، به سرانجام نخواهد رسید.

می توان گفت اغلب افراد در میان سالی با تمام وجود  به این واقعیت می رسند که : "زندگی نهایتا پایانی دارد ".

گاهی افراد میانسال به منظور تغییر سبک زندگی ، شغل خود را رها کرده وبه شغل دیگری روی می آورند ، ویا حتی از همسر خود جداشده وبه ازدواج مجدد دست می زنند . برخی از میانسالان ، از وقوع بازنشستگی و عوارض مربوط به آن احساس نگرانی می کنند.

فرزندان افراد میانسال ، اغلب به منظور ازدواج یا ادامه ی تحصیل، یکی پس از دیگری خانواده را ترک می کنند. این وضعیت، ضمن ایجاد خلاء در محیط خانواده، گاهی برای والدین مسن ، فراغت بیشتری فراهم می کند ، و حتی از بار مسئولیت آن ها می کاهد . گاهی هم به آنان احساس افسردگی و تنها ماندن دست می دهد .روانشناسان برای توصیف این پدیده اصطلاح ((آشیانه خالی)) را به کار برده اند.

همچنین میانسالان ممکن است در معرض خطر بیماری های قلبی ، سرطان، آرتروز، قند و فشار خون قرار گیرند.

بدین ترتیب، می بینیم که مجموعه ای از تجارب پیچیده و متنوع ، فرد میانسال را با مشکلات روانی و جسمی روبه رو می سازد. شاید بتوان مفهوم بحران میانسالی را برای توصیف این وضعیت خاص به کار برد . این بحران، همانند بحران نوجوانی، یک پدیده ی عام وهمگانی نیست، وکم وبیش به عوامل فرهنگی – اجتماعی بستگی دارد.

یاد آور می شویم که تحول فردی واجتماعی، در زنان و مردان میانسال ، کاملا مشابه نیست .

مثلا : نتایج حاصل از تحقیقات نشان می دهد که : " پدران در برخورد با  موضوع " آشیانه خالی " و ترک فرزندان ، نسبت به زنان آسیب پذیرترند ".

زنانی که در طول عمر خود گوشه گیر بوده اند ، حالا که میان سال شده اند ، فعالتر شده و وارد جامعه می شوند . مردانی که سالها خشک و مستبد بوده اند ، حالا احساسات ملایم و ظریف خود را به راحتی بیان می کنند .

افراد در این سن ، به تعهدات خود در قبال جامعه و خانواده پایبندی بیشتری پیدا کرده و جنبه های ضد و نقیض شخصیت خود را تعدیل می کنند .

در موارد زیادی ، به ویژه پس از ترک فرزندان ، روابط میانسال با همسران خود بهبود می یابد. همزمان با این تغییر، افراد میانسال با خواهران و برادران خود پیوند نزدیکتری احساس می کنند.

بسیاری از افراد میانسال صاحب نوه می شوند و در واقع نقش دیگری را به عنوان پدربزرگ یا مادربزرگ در صحنه ی زندگی ایفا می کنند.

گاهی میانسالان ، بین دو نسل پیر (پدرومادرخود) و جوان (فرزندان خود) قرارگرفته و ناچار می شوند که از هر دو نسل نگهداری کنند. شمار زیادی از میانسالان، ضمن مراقبت از فرزندان نوجوان، باید از والدین کهنسال خود نیز مراقبت کند. در این صورت است که ممکن است مثل محتویات درون ساندویچ له شوند و آسیب ببینند .

شواهد نشان می دهد که میانسالان ، با والدین کهنسال خود پیوندهای نزدیکی دارند ، و اکثریت آنان در مراقبت از آنان احساس مسئولیت می کنند.

غالبا افراد میانسال با از دست دادن والدین خود ، دستخوش تغییرات روانی عمیق می شوند ، و به دنبال مرگ آن ها ، دگرگونی های تازه ای را تجربه می کنند. حتی بسیاری از میانسالان پس از مرگ یکی از والدین ، مجددا به ارزیابی شخصی خود پرداخته و با بینش تازه ای ، درمورد مرگ ومعنای آن تجدید نظر می کند.

سرور حاجی سعید

بخش خانواده ایرانی تبیان