غذاهای مفید در زمان اسهال و یبوست
یبوست و اسهال دو مشکل گوارشی هستند که برای بهبود و درمان آن‌ها تا حد زیادی می توان از تغذیه‌ی مناسب بهره گرفت. در این مقاله سعی شده است غذاها و توصیه‌های غذایی مناسب برای این شرایط معرفی شود، با ما همراه باشید....
یبوست
یبوست در طولانی مدت ممکن است منجر به هموروئید، فیستول، دیورتیکولیت و سایر بیماری‌های روده‌ای شود.حتی با طولانی شدن مشکل یبوست، ممکن است حساسیت مراکز عصبی برای عمل دفع کمتر شده و که اصطلاحاً "brain forg" پیش بیاید. یعنی عکس‌العمل طبیعی برای به دفع در مراکز عصبی دچار اختلال می‌شود.
اگر معمولاً دچار یبوست هستید، سعی کنید متوجه شوید چه ماده‌ای باعث یبوست‌تان می‌شود و تا جای ممکن آن‌را از برنامه‌ی غذایی‌تان حذف کنید. البته تغییر روش زندگی به طوری که باعث کاهش فعالیت شود نیز، در ایجاد یبوست بسیار مهم است.
معمولاً با تمرینات روزانه نرمشی و یا پیاده‌روی این مشکل برطرف می‌شود. این مشکل بیشتر در سالمندان به خاطر کاهش میزان فعالیت‌شان شایع است.
نکته‌ی مهم دیگری که باید دقت کنید زیاده‌روی نکردن در خوردن مسهل‌هاست. چرا که بدن به آن‌ها عادت کرده و ممکن است بعد از مصرف مداوم، با خوردن آن‌ها دفع صورت نگیرد. مسهل‌ها ممکن است دارو و یا مسهل‌های گیاهی باشد.
با بهبود اسهال، یک‌دفعه به برنامه‌ی غذای معمولی برنگردید، خصوصاً در اسهال‌های مزمن، سعی کنید با کم کم اضافه کردن مواد غذایی به برنامه غذایی‌تان از برگشت ناگهانی اسهال جلوگیری کنید
توصیه ها در یبوست
* نوشیدن آب و مایعات فراوان: کمبود آب باعث خشک و سخت شدن مدفوع شده و لذا مدفوع به سختی در روده بزرگ حرکت کرده و ایجاد یبوست می‌کند.* مصرف فیبر فراوان جهت حجیم شدن مدفوع و عبور راحت از روده بزرگ: به طور کلی منابع فیبر شامل غلات کامل، میوه‌ها خصوصاً با پوست و سبزی‌ها هستند (فراموش نکنیم میوه و سبزی سرشار از آب هم هستند.).
* اجتناب از خوردن غذاهای آماده و فست‌فودها و غذاهای سرخ شده.
* غذاهای پُرپروتئین مانند گوشت و پنیر به علت محتوی فیبر کمتر ممکن است در ایجاد یبوست موثر باشند.
* غذاهایی مانند بیسکوئیت‌ها، کراکرها، بستنی و نوشابه‌ها نیز ممکن است در ایجاد یبوست موثر باشند.
* خوردن میوه‌هایی مانند موز ممکن است باعث تشدید یبوست شود. باید در هنگام خوردن بعضی میوه‌ها کمی دقت شود، شاید فردی نسبت به نوعی از میوه‌ها حساس‌تر باشد.
* آجیل باعث تشدید یبوست می‌شوند، البته میوه‌های خشک به درمان یبوست کمک می‌کنند خصوصاً وقتی به صورت خیس کرده استفاده شوند.
* بعضی مواد گیاهی مانند خاکشیر، سنا، پودر گل سرخ در درمان یبوست کمک کننده هستند.
اسهال
اسهال علل بسیار متفاوتی دارد، از جمله عدم تحمل یک ماده غذایی، آلرژی به یک ماده غذایی، تغییرات آب و هوا و شرایط اقلیمی، مصرف یکسری از داروها، میکروب و انواع عفونت‌ها، یکسری بیماری‌های روده‌ای و غیرروده‌ای و ...توصیه ها در اسهال
* دریافت آب و مایعات فراوان برای جبران مایعات و الکترولیت‌های از دست رفته بدن.
* اجتناب از خوردن شیر و مواد لبنی مانند بستنی.
* اجتناب از خوردن غذاهای چرب و سرخ شده.
* پرهیز از مواد غذایی شیرین و شیرینی‌ها و انواع کیک‌ها و کمپوت‌ها (هم شیرین کننده‌های طبیعی و هم صنعتی).
* پرهیز از نوشیدن آب‌میوه و میوه‌های خام خصوصاً خانواده مرکبات (طبیعی یا صنعتی).
* پرهیز از خوردن سبزیجات خام و یا پخته، البته بعضی سبزیجات مانند هویج پخته یا سیب زمینی پخته به بهبود اسهال کمک می‌کنند که این به علت تفاوت نوع فیبر در این سبزیجات است که به صورت قابض عمل می‌کنند.
غذاهای پُرپروتئین مانند گوشت و پنیر به علت محتوی فیبر کمتر ممکن است
در ایجاد یبوست موثر باشند
* پرهیز از غذاهای آماده و کنسروی.
* با بهبود اسهال، یک‌دفعه به برنامه‌ی غذای معمولی برنگردید، خصوصاً در اسهال‌های مزمن، سعی کنید با کم کم اضافه کردن مواد غذایی به برنامه غذایی‌تان از برگشت ناگهانی اسهال جلوگیری کنید.
راحله باباپور
بخش تغذیه و آشپزی تبیان
مطالب مرتبط:
ماست برای اسهال نوزادان مفید است
اسهال و استفراغ، بیماری شایع فصل گرم
توصیه های غذایی برای مسافران در تابستان
رژیم غذایی در پیشگیری و درمان یبوست
