مشکل مردان سالمند

آیا مردان نیز مانند زنان یائسه می شوند؟

آندروپوز یا یائسگی در مردان یک فرآیند طبی سالمندی و یک موقعیت فیزیکی شبیه یائسگی در زنان است که در سن 45 سالگی به بعد بروز می‌کند.

در این فرآیند سطح هورمون تسترون که یکی از اصلی‌ترین هورمون‌های مردانه(آندروژن‌ها) است به طور پیوسته کاهش می‌یابد و مرد علایمی‌ نظیر گرگرفتگی، افسردگی و تغییرات خلق و خوی را تجربه می‌کند.

علاوه بر فرآیند طبیعی سالخوردگی و افزایش سن عواملی نظیر برخی از بیماری‌های قلبی، استفاده طولانی مدت از برخی داروها، افسردگی، چاقی و .... که بر تولید هورمون تسترون تاثیر دارند، می‌توانند آغازکننده زودرس آندروپوز باشند.

مردانی که علائم مرتبط با آندروپوز را تجربه می‌کنند، در حقیقت با کاهش هورمون تستسترون در خون خود مواجه می‌شوند، بنابراین بافت‌های بدن که تحت تأثیر این هورمون قرار می‌گیرند، در این زمان فعالیت‌شان رو به کاهش می‌رود و ممکن است تغییرات متعدد فیزیکی در آنان بروز پیداکند.

برخی تغییرات فیزیکی مانند تغییرات ذهنی، خستگی و حتی نوسانات احساسی و خلقی در این زمان بروز پیدا می‌کند.

هورمون تستسترون همچنین توان ماهیچه‌ها را بالا می‌برد و توده ماهیچه‌ای را افزایش می‌دهد، علاوه بر این کیفیت خواب مردان را بهبود می‌بخشد و با افزایش انرژی‌های ذهنی و بدنی آنها، خلق خوب و احساس مفید بودن را به ارمغان می‌آورد.

تستسترون همچنین برای ترکیب پروتئین‌های بدن ضروری است و تأثیر بسیاری بر تولید سلول‌های خونی مغز استخوان و شکل استخوان‌ها، همچنین سوخت و ساز چربی و کربوهیدراتها و رشد غده پروستات دارد. شروع آندروپوز از سن 30 سالگی است. با گذشت هر دهه هورمون تستسترون و دیگر هورمون‌های مردانه 10 درصد کمتر ترشح می‌شوند. بنابراین درصد عظیمی از مردان در دوره آندروپوز زندگی با اضطراب پنهانی همواره دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند که خود نیز از حضور یا حتی علت آن بی‌اطلاع هستند.

تفاوت های یائسگی در مردان و زنان

یائسگی در زنان به دلیل کاهش تولید هورمون استروژن است در حالی که در مردان به دلیل کاهش تولید هورمون تسترون است.

بر خلاف خانم‌ها؛  مردان علایم مشخص نظیر کاهش یا قطع قاعدگی ندارند که ورود آنها را به این مرحله نشان دهد.

زنان در این دوره باروری خود را به طور کامل از دست می‌دهند در حالی که مردان هرگز باروری خود رابه طور کامل در طی آندروپوز از دست نمی‌دهند.

تولید هورمون کم می‌شود ولی هرگز قطع نمی‌گردد گرچه ممکن است از میزان موفقیت باروری کاسته شود ولی با تولید اسپرم همچنان به فرد اجازه داده می‌شود فرزندان سالمی‌ را حتی در دهه 80 زندگی داشته‌باشند.

اصلی‌ترین علامت آندروپوز خستگی و بی حوصلگی است. افسردگی، خشم، افزایش تحریک‌پذیری و کاهش فعالیت جنسی از بارزترین علایم آن است.  به طوری که  هشتاد درصد مردان دارای مشکل کاهش تمایلات جنسی دارند. از دیگر علایم می‌توان به تغییر در اندام‌ها و کاهش توده ماهیچه‌ای بدن، گرگرفتگی، کاهش لذت از زندگی، کاهش حافظه و سطح کارآیی، تکرار ادرار بخصوص در شب، یبوست، کاهش قد، ریزش مو و وجود دردهای استخوانی اشاره کرد.

علائم آندروپوز (یائسگی) در مردان

در برخی از مردان کاهش میزان تستوسترون با افزایش سن علامتی ایجاد نمی‌کند. اما در برخی دیگر کاهش میزان تستوسترون باعث این علائم می‌شود:

تغییرات کارکرد جنسی: شامل کاهش میل جنسی، کاهش نعوظ خودبه‌خودی مثلا حین خواب- و ناباروری. بیضه‌ها نیز ممکن است کوچک شوند.

تغییرات الگوی خواب: گاهی کاهش میزان تستوسترون با بیخوابی و سایر اختلالات خواب همراه است.

تغییرات جسمی: تغییرات جسمی گوناگون ممکن است رخ دهند، از جمله افزایش چربی بدن،‌ کاهش توده و قدرت عضلانی و کاهش تراکم استخوانی. تورم یا حساس شدن پستان (ژنیکوماستی) و ریختن موها هم ممکن است رخ دهد. ممکن است احساس گرگرفتگی کنید و انرژی‌تان کمتر از قبل شود.

تغییرات عاطفی:‌ میزان پایین تستوسترون با کاهش انگیزه و اعتماد به نفس همراه است. ممکن است احساس افسردگی،‌ اشکال در تمرکز یا یادآوری چیزها کنید.

نکته مهم این است که توجه داشته باشید که برخی از این نشانه‌‌ها و شکایات ناشی از روند عادی سالمندی است. برخی دیگر از این علائم نیز ممکن است ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای گوناگون از عوارض جانبی داروها و مشکلات تیروئید گرفته تا افسردگی و .... باشد.

اگر فکر می‌کنید که علائم‌تان مربوط به کاهش میزان تستوسترون است،‌ با دکترتان مشورت کنید. دکتر سایر علل احتمالی علائم شما را بررسی خواهد کرد و گزینه‌های درمانی را برای شما توضیح خواهد داد. گرچه شما نمی‌توانید میزان تولید طبیعی تستوسترون بدن‌تان را افزایش دهید، اما انجام این کارها می‌تواند به شما کمک کند:

با دکترتان صادق باشید: برای تشخیص و درمان بیماری‌هایی که ممکن است باعث ایجاد این علائم شده باشد یا در ایجاد آنها نقش داشته باشد،- از عوارض جانبی داروها گرفته تا اختلال نعوظ و سایر مشکلات جنسی- با دکترتان همکاری کنید.

گزینه‌های سبک زندگی سالم را انتخاب کنید: رژیم غذایی سالم بخورید، فعالیت جسمی را به طور منظم در برنامه روزانه‌تانقرار دهید. سبک زندگی سالم به حفظ قدرت، انرژی و توده عضلانی شما کمک خواهد کرد. فعالیت جسمی منظم میتواند حتی خلق و خوی شما را بهبود بخشد و خواب‌تان را راحت‌تر کند.

اگر احساس غم کنید از دیگران کمک بخواهید: هر احساس غمی به این معنا نیست که شما دچار بیماری افسردگی هستید. اگر تحریک‌پذیر هستید، انزواجو شده‌اید و از دیگران کناره گرفته‌اید،‌ممکن است دچار افسردگی باشید.

باید استفاده از تلفن همراه را کاهش دهید و تلفن همراه را در جیب خود قرار ندهید:  همچنین نباید لپ‌تاپ را روی پاها بگذارید.

باید از پوشیدن لباس‌های تنگ اجتناب کنید: استفاده از سونا به مدت طولانی برای شما مضر است.

مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین ای، ویتامین ث و سلنیوم در بالا بردن میزان تستسترون مؤثر است:  تمیز نگه‌داشتن دندان‌ها بسیار مهم است، زیرا تحقیقات نشان‌دهنده ارتباط کاهش میزان تستسترون و عفونت دهان و دندان است. تعادل وزن نیز از دیگر نکات مهمی است که نباید فراموش شود.

پرهیز از شرایط استرس‌زا و داشتن آرامش روانی و کاهش مصرف دخانیات نیز از دیگر نکات مهم در کاهش علائم آندروپوز به شمار می‌رود.

فرآوری: مریم عطاریان

منبع:

همشهری آنلاین، خبرگزاری ایران و سایت پزشکان بدون مرز  همراه با تغییر و اضافات