فرصت طلب باشیم
در زندگی مذهبی ما مسلمانان همیشه جلوههایی از تازه شدن وجود دارد و آمدن هر سالهی رمضان كریم در كشورهای مسلمان، بهار جانها و قلوب صمیمی مسلمین را به همراه میآورد. مسلمانان با انجام اعمال عبادی فردی و جمعی این ماه عزیز، نسبت به تهذیب درونی خود و همنوایی بیرونی با ارزشها، هنجارها و قوانین اجتماعی همت میگمارند.
شعائر دینی ما در ماه مبارك رمضان، همگان را به صلهی رحم و گردهمایی دعوت میكند تا امت مسلمان، همدل و همجهت به سوی تكامل خود و جامعهی خویش گام بردارند. و نیك میدانیم كه روزهداری باعث بهبود روابط افراد جامعه و كاهش ملموس آسیبهای اجتماعی میشود. بررسی نشان میدهد روزهداری بهترین وسیله برای كنترل هیجانهای شدید روحی نوجوانان است. یادمان نرود كه ما با روزهداری صفات مثبت صبر و استقامت را در شخصیت خود درونی میكنیم. راستی وقتی 30 روز برای خودمان در برابر گرسنگی و گناهانی مثل غیبت، دروغ، كنترل اعضای درونی و بیرونی از اعمال حرام و ترك گناه سپری نفوذناپذیر میسازیم و رشحاتی از فضایل انسان كامل را به خویشتن خویش هدیه میكنیم چرا در ماههای دیگر سال اینچنین نیستیم؟ بیسبب نیست كه علمای دین میفرمایند روزه مهمترین عامل رسیدن انسان به «خودشناسی» است چرا که روزهدار با چشمپوشی از نیازهای جسمانی، افق دید خود را به دنیای نا مادی منتقل میكند و به حیات ماورائی خود بهتر میاندیشد.
روانشناسان اجتماعی معتقدند خودشناسی روزهداران باعث افزایش اعتماد به نفس و تقویت ارادهی آنان میشود. مسلمانی كه چشم به نیازهای مادی میبندد گویی بهتر میتواند از گناه و وسوسههای شیطانی دوری كند. گویا «گرسنگی» رفتاری نمادین برای ثبت تواناییها و قابلیتهای درونی انسان در ناخودآگاهش است و در «عید فطر» كه عید فطرت و شناخت درونی است به عیدی خود كه همانا «تزكیهی نفس» است دست مییابد. انسانی كه به تهذیب نفس پرداخت به طور قطع در اجتماع، رفتاری موقر و تنظیمشده را از خود به نمایش میگذارد.
روزه مهمترین عامل رسیدن انسان به «خودشناسی» است چرا که روزهدار با چشمپوشی از نیازهای جسمانی، افق دید خود را به دنیای نا مادی منتقل میكند و به حیات ماورائی خود بهتر میاندیشد
شاید بتوانیم كاركردهای آشكار و پنهان اجتماعی زیر را برای روزهدار و به طریق اولی برای رمضان كریم، برشمریم:
1. بازسازی روابط افراد جامعه و حركت به سمت آرمانشهر
2.كاهش آسیبها، انحرافات، تخلفات و جرایم اجتماعی و پرهیز از رفتارهای ضد اجتماعی
3. فراهمسازی بستر شاخصهای راستگویی، صداقت و سلامت اجتماعی
4. پویایی جامعه و تقویت اعتماد اجتماعی در میان اعضای نهادهای اجتماعی
5. تقویت و بالندگی هنجارها و ارزشهای اجتماعی
6. دمیدن روح آرامش، محبت و عشق به همنوع
7. تقویت تجربهی دینداری در آحاد جامعه و بهبود روابط اجتماعی
8. چشیدن طعم محرومیت در افراد ثروتمند و فقیر و تجسم عدالت اجتماعی
9. تقویت حس نوعدوستی و همگرایی و همبستگی اجتماعی
10. تقویت تربیت ارشادی و عملی به جای تربیت تحمیلی در جامعه
11. كاهش زمینههای بیرونی جرمخیز در جامعه و تقویت سلامت اجتماعی
در كنار این همه خوبیها و بركات فردی و اجتماعی رمضان كریم، بد نیست به برخی مناظر بد اما واقعی تظاهر به روزهخواری در كشورمان كه بیشتر در شهرهای بزرگ اتفاق میافتد توجه كنیم. صرفنظر از اینكه فرد روزهخوار به صورت آگاهانه اقدام به این عمل غیر شرعی و خلاف عرف اجتماعی میكند من تصور میكنم عدم اجرای جدی و بی قید و شرط احكام و حدود اسلامی توسط دستگاههای نظارتی باعث شده چنین افرادی چهرهی زیبای رمضان كریم را در نزد مسلمانان، دچار آسیب كنند. كودكان و نوجوانانی كه چنین صحنههایی را میبینند نمیتوانند برای ذهن كاوشگر خود دلیل منطقی بیابند و چه بسا همین چهره از رمضان در ذهنشان بماند. اگر به تجارب برخی كشورهای مسلمان در خصوص این امر دقت كنیم میبینیم حتی در كشورهای عربی كوچك حوزهی خلیج فارس یا در كشور عربستان با وجود قومیتها و مهاجران مختلف، مطلقاً هیچ فردی اقدام به روزهخواری نمینماید و اگر مبادرت به چنین كاری بكند برخورد خیلی جدی و شدیدی از سوی دستگاههای نظارتی با او خواهد شد كه دیگر هوس چنین كاری را نكند.
صرفنظر از اینكه فرد روزهخوار به صورت آگاهانه اقدام به این عمل غیر شرعی و خلاف عرف اجتماعی میكند من تصور میكنم عدم اجرای جدی و بی قید و شرط احكام و حدود اسلامی توسط دستگاههای نظارتی باعث شده چنین افرادی چهرهی زیبای رمضان كریم را در نزد مسلمانان، دچار آسیب كنند
در كنار دستگاههای نظارتی چقدر خوبست ما نیز در اصلاح این پدیدهی ناخوشایند كه متأسفانه هر سال بیشتر میشود با استفاده از قدرت معنوی امر به معروف و نهی از منكر با رعایت اصول اخلاقی و اسلامی آن، اقدام كنیم تا به اصلاح جامعهای كه در آن زندگی میكنیم كمك كنیم. فراموش نكنیم نیروی كنترل اجتماعی غیررسمی كه آحاد مردم یك جامعه هستند در صورتیكه فعال باشند در اصلاح جامعه و تقویت سلامت اجتماعی بسیار موثرند.
در پایان با آرزوی قبولی طاعات و عبادات همهی مسلمانان جهان از خداوند بزرگ میخواهم عیدی ما را «تزكیهی نفس» ما قرار دهد. انشاءالله.
بخش اجتماعی تبیان
منبع :سازمان تبلیغات اسلامی