تبیان، دستیار زندگی
اگر کسی از رجال عصر مشروطه را بخواهیم نام ببریم که سرنوشت و تاریخ مشروطیت را نتوان از او جدا کرد، بی‌شک مرحوم شهید شیخ فضل‌الله نوری(ره) را باید در رتبة نخست انگاشت.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

زندگی نامه شیخ فضل الله نوری

شیخ فضل الله نوری
اگر کسی از رجال عصر مشروطه را بخواهیم نام ببریم که سرنوشت و تاریخ مشروطیت را نتوان از او جدا کرد، بی‌شک مرحوم شهید شیخ فضل‌الله نوری(ره) را باید در رتبة نخست انگاشت.

حاج شیخ فضل‌الله كجوری معروف به نوری از علماء مجتهدین و مراجع برجسته صدر مشروطیت در سال 1259ق متولد شد.

پدرش مرحوم ملامعباس مازندرانی كجوری معروف به پیشنماز بود. شیخ فضل‌الله پس از انجام تحصیلات مقدماتی و سطح عازم عراق شد و در محضر بزرگانی چون آیت‌الله میرزاحسن شیرازی و آیت‌الله حبیب ‌الله  رشتی به فرا گرفتن علوم اسلامی پرداخت.

پس از مراجعت از عتبات به ایران نفوذ و مرجعیت تام پیدا كرد، مقام علمی والای او را حتی مخالفان و متنفذان سیاسی منكر نشده و او را در مدارج علمی برتر از دیگران دانسته‌اند. وی علاوه بر دانش كلان از فهم و درك عمیق سیاسی بهره‌مند بوده و فعالیتهای سیاسی و اجتماعی فراوانی داشته، از جمله در واقعه تحریم تنباكو در كنار میرزاحسن آشتیانی قرار گرفت و از پэمداران این نهضت شد.

شیخ فضل الله نوری

شیخ در طلوع مشروطیت و جنبش عدالتخواهی با دو زعیم مشروطه آیت‌الله سیدعبدالله بهبهانی و آیت‌الله سیدمحمد طباطبایی همراه و همگام بود. اما پس از مدتی از مشروطه‌طلبان جدا شد زیرا مشروطه را با شریعت سازگار ندانست و خواستار حكومت مشروطه مشروعه شد.

از این پس اختلاف بین مشروطه‌خواهان و شیخ فضل‌الله و طرفدارانش آغاز شد به طوری كه طرح ترور شیخ ریخته شد و در 16 ذی الحجه 1336ق شیخ فضل‌الله توسط كریم دواتگر مورد سوء قصد قرار گرفت و گلوله‌ای به پای شیخ اصابت كرد، ضارب نیز هنگام دستگیری گلوله‌ای به گلوی خویش شلیك كرد و مجروح شد ولی پس از مدتی كه در زندان به سر برد شیخ ضارب خود را بخشید.

در این ایام جنگ بین مشروطه‌خواهان و مستبدین با فتح تهران توسط قوای بختیاری و مجاهدین گیلانی پایان یافت و محمدعلی شاه از سلطنت خلع شد و احمدمیرزا ولیعهد به تخت سلطنت جلوس نمود. سپس به شیخ فضل‌الله پیشنهاد شد جهت تأمین جانی و مالی خویش به سفارت روس پناه ببرد ولی او نپذیرفت و شهادت را بر توسل به اجنبی ترجیح داد.

شیخ فضل الله نوری

جمعی از معاندان به منزل شیخ رفته او را دستگیر نمودند و به میدان توپخانه بردند، وی در محكمه انقلابی كه دادستانش شیخ ابراهیم زنجانی بود به اعدام محكوم شد و یپرم خان ارمنی كه ریاست نظمیه را به عهده داشت حكم را به اجرا درآورد و شیخ به دار آویخته شد و پس از لحظاتی چراغ عمرش خاموش شد.

مرحوم شیخ فضل‌الله كه اعلم بر علمای آن روز بود صاحب تألیفات عدیده‌ای است از جمله: تذكره الغافل و ارشادالجاهل و صحیفه مهدویه و چندین اثر دیگر... وی شعر را نیز نیكو می‌سرود و چندین قصیده در مدح امامان و اهل بیت (ع) به خط و انشای وی موجود است.

زند گی نامه

بررسی اعمال و گفتار شیخ شهید

از هجرت به قم تا فتح تهران

نحوه ی شهادت شیخ فضل الله نوری

انتقال مخفیانه جنازه شهید به قم

پس از شهادت شیخ

نظرات بزرگان درباره ی شیخ شهید


تهیه و فرآوری : گروه حوزه علمیه تبیان