راه‌های تقویت انگیزه

در کل می‌توانیم راه‌های تقویت انگیزه را به دو دسته کلی تقسیم کنیم. گروهی وابسته به جسم است که تحت عنوان عوامل جسمانی طرح می شود و گروه دیگر عواملی است که وابسته به جسم نیست و از آن به عوامل غیر جسمانی تعبیر می کنیم.

توضیح مطلب را بخوانید:

الف. عوامل جسمانی (فیزیولوژیک)

تنظیم خواب: خواب به موقع، خواب اول شب، خواب به اندازه نیاز و خواب با شکم خالی[1]، و پرهیز از خواب بین الطلوعین

رعایت برنامه غذایی: خوراک سالم و حلال، سبزی‌جات و صیفی‌جات، خوراکی‌های طبیعی، شام سبک، و پرهیز از خوراکی‌های مصنوعی و چرب، پرخوری، بدخوری.

ورزش: مانند ورزش صبحگاهی، کوه، شنا و ...

حجامت یا اهدای خون: که علاوه بر تأمین سلامتی از غلظت خون می‌کاهد.

توجه به فضای محیط: مانند رنگ روشن، نور کافی، درجه حرارت متناسب، بوی مطبوع، زیبایی محیء گل و گیاه و فضای سبز و ...

رعایت بهداشت فردی، نظافت بدن و لباس و محیط

رعایت نظم و آراستگی فردی و محیط پیرامون و پرهیز از شلختگی

تأمین آسایش جسمانی (پرهیز از پوشیدن جوراب یا لباس تنگ، فشار ادرار، بد بودن محل نشستن، و...)

اقدام برای درمان بیماری‌ها و حفظ سلامت از جمله عفونت چشم که مستقیما موجب خواب آلودگی و کسالت است.

ب. عوامل غیر جسمی و غیرمادی

ایمان به خدا و ارتباطات معنوی مانند دعا، استغفار، توسل و صدقه و ...

دعا و درخواست طراوت روحی از خدای متعال[2]

افزایش ایمان به رسالت طلبگی و روشن ساختن هدف از طریق مطالعه کتبی که در باره حوزه و طلبگی نوشته شده، ارتباط با اساتید و مباحثه[3]

توجه به رسالت سنگین و وظیفه‌ جهانی طلبگی.

معاشرت با انسان‌های سرزنده، نشیط و موفق.

ارتباطات اجتماعی و هم‌صحبتی با دیگران.

تفریح و استفاده از لذائذ حلال.[4]

استقبال از برنامه‌های رقابتی.[5]

حضور در جمع و فعالیت‌های جمعی و طراحی برنامه‌های گروهی. الرفیق ثم الطریق.

نظر به فراورده تولیدی[6]

استحکام عمل[7]

پرهیز از معاشرت با انسان‌های سست و بی‌رمق. (افسرده دل افسرده کند انجمنی را)

پرهیز از گناه

پرهیز از عزلت و انزوا و گوشه‌گیری[8]

شناخت ظرفیت جسمی و روحی خود و عدم مقایسه خود با دیگران

تلاش برای کسب مهارت‌های طلبگی

شرکت مستمر در برنامه‌های اخلاقی و مجالس تИر

مطالعه سرگذشت بزرگان

مشاوره مستمر در برنامه‌ها و بیان حالات روحی برای مشاوران

پی‌گیری مستمر برنامه درسی و پرهیز از انباشته شدن تکالیف و عقب افتادن مباحثه

پرهیز از برنامه‌های بیهوده و سرگرمی‌های لغو مانند فیلم، بلوتوث، تماشای فوتبال، اینترنت و ...

پرهیز از پرداختن افراطی به فعالیت‌های جانبی وقت‌گیر مانند ورزش و کارهای اجرایی.

[1]پیامبر اکرم (ص) در شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان اهل خود را بیدار نگاه می‌داشت و آنان را که خواب ربوده بود آب به صورتشان می‌پاشید. حضرت فاطمه (س) نیز نمی‌گذاشت در این شب کسی از اهلش بخوابد و علاج می‌فرمود خواب آنان را به کمی طعام و آنان را برای احیای این شب مهیا می‌ساخت یعنی امر می‌فرمود که روز را استراحت کنند تا شب خوابشان نبرد. (مفاتیح الجنان، اعمال شب 23 ماه رمضان)

[2]مانند دعاهای مأثوری که در صفحات گذشته بدان اشاره شد.

[3]امام علی (ع) فرمودند: ما ضعف بدن عما قویت علیه النیه (من لایحضره الفقیه، ج4، ص400) جسم انسان از آنچه بدان نیت قوی تعلق گرفته ناتوان نیست.

[4]امام کاظم (ع) می‌فرمایند: اجتهدوا فی أن یكون زمانكم أربع ساعات ساعة لمناجاة الله و ساعة لأمر المعاش و ساعة لمعاشرة الإخوان و الثقات الذین یعرفونكم عیوبكم و یخلصون لكم فی الباطن و ساعة تخلون فیها للذاتكم فی غیر محرم و بهذه الساعة تقدرون علی الثلاث ساعات (تحف‏العقول، ص410)

[5]در دین اسلام نیز بدین امر اهتمام نشان داده شده است؛ فاستبقوا الخیرات (بقره: 148 و مائده: ‌48) سارعوا الی مغفره من ربکم (آل عمران: 133) سابقوا الی مغفره من ربکم (حدید: 21) والسابقون السابقون اولئک المقربون (واقعه: 10 و 11)

[6]انسان مخلوق خود را دوست می‌دارد. وقتی که احساس کنیم که خودمان اثری تولید کرده‌ایم و فعالیتی داشته‌ایم نشاط بیشتری داریم.

[7]هэه کاری را به صورتی بهتر و کامل‌تر ارائه کنیم نسبت به آن علاقه‌مند‌تر هستیم. در مقابل هرگاه کاری را نیم‌بند و بدون سلیقه انجام دهیم نسبت به آن رغبت و علاقه کمتری داریم. همچنین باکلاس بودن کار و توجه به وجهه هنری و ذائقه زیبایی شناختی در انگیزه تأثیر دارد.

[8]لذا اگر یکی از دوستان ما دچار این عارضه شد لازم است او را رها نکنیم و با برقراری ارتباط بیشتر و حال و احوال صمیمی او را درمان کنیم. کما این که ملاقات انسان مصیبت زده موجب تسلی خاطر و رهایی او از غصه است.

محمد عالم‌زاده نوری

تهیه و فرآوری: محمد حسین امین – گروه حوزه علمیه تبیان

پی نوشتها :

[1]پیامبر اکرم (ص) در شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان اهل خود را بیدار نگاه می‌داشت و آنان را که خواب ربوده بود آب به صورتشان می‌پاشید. حضرت فاطمه (س) نیز نمی‌گذاشت در این شب کسی از اهلش بخوابد و علاج می‌فرمود خواب آنان را به کمی طعام و آنان را برای احیای این شب مهیا می‌ساخت یعنی امر می‌فرمود که روز را استراحت کنند تا شب خوابشان نبرد. (مفاتیح الجنان، اعمال شب 23 ماه رمضان)

[2]مانند دعاهای مأثوری که در صفحات گذشته بدان اشاره شد.

[3]امام علی (ع) فرمودند: ما ضعف بدن عما قویت علیه النیه (من لایحضره الفقیه، ج4، ص400) جسم انسان از آنچه بدان نیت قوی تعلق گرفته ناتوان نیست.

[4]امام کاظم (ع) می‌فرمایند: اجتهدوا فی أن یكون زمانكم أربع ساعات ساعة لمناجاة الله و ساعة لأمر المعاش و ساعة لمعاشرة الإخوان و الثقات الذین یعرفونكم عیوبكم و یخلصون لكم فی الباطن و ساعة تخلون فیها للذاتكم فی غیر محرم و بهذه الساعة تقدرون علی الثلاث ساعات (تحف‏العقول، ص410)

[5]در دین اسلام نیز بدین امر اهتمام نشان داده شده است؛ فاستبقوا الخیرات (بقره: 148 و مائده: ‌48) سارعوا الی مغفره من ربکم (آل عمران: 133) سابقوا الی مغفره من ربکم (حدید: 21) والسابقون السابقون اولئک المقربون (واقعه: 10 و 11)

[6]انسان مخلوق خود را دوست می‌دارد. وقتی که احساس کنیم که خودمان اثری تولید کرده‌ایم و فعالیتی داشته‌ایم نشاط بیشتری داریم.

[7]هэه کاری را به صورتی بهتر و کامل‌تر ارائه کنیم نسبت به آن علاقه‌مند‌تر هستیم. در مقابل هرگاه کاری را نیم‌بند و بدون سلیقه انجام دهیم نسبت به آن رغبت و علاقه کمتری داریم. همچنین باکلاس بودن کار و توجه به وجهه هنری و ذائقه زیبایی شناختی در انگیزه تأثیر دارد.

[8]لذا اگر یکی از دوستان ما دچار این عارضه شد لازم است او را رها نکنیم و با برقراری ارتباط بیشتر و حال و احوال صمیمی او را درمان کنیم. کما این که ملاقات انسان مصیبت زده موجب تسلی خاطر و رهایی او از غصه است.

منبع : کتاب راه رسم طلبگی محمد عالم‌زاده نوری

تهیه و فرآوری: محمد حسین امین – گروه حوزه علمیه تبیان