مننژیت، شاید با درمانی سادهتر
بیماری مننژیت شاید چندان فراگیر نباشد؛ اما بسیار مخرب است و نوعی خاص از باکتری عامل این بیماری در برابر انواع واکسنها از خود مقاومت نشان میدهد. با این همه دانشمندان ایتالیایی برای به زانو درآوردن این باکتری واکسنی سرّی را کشف کردهاند.
درمان مننژیت میکروبی بسیار دشوار است. این بیماری شاید سالانه تعداد محدودی از انسانها را به خود مبتلا کند؛ اما همین مبتلایان محدود، ممکن است با آسیبهای شدید مغزی، ناتوانیهای آموزشی، تحلیل عضلانی و حتی مرگ مواجه شوند.
راهحلهای موجود برای درمان
بخش امیدوارکننده ماجرا اینجاست که بسیاری از انواع مننژیت با استفاده از واکسنهای میکروبی که با انواع میکروبهای عامل بیماری به مقابله میپردازند، قابل پیشگیری است. در حال حاضر سه نوع از چنین واکسنهایی موجود است: واکسن Hib برای کودکان کوچکتر از پنج سال، واکسن MCV4 برای افراد دو تا 55 ساله، واکسن MPSV4 برای افراد مسنتر از 55 سال. تزریق این واکسنها میتواند افراد را در برابر اغلب انواع باکتریهای مننژیتزا، ایمن کند.
اما بخش بد ماجرا این است که "بیشتر انواع باکتریها" به معنی همه باکتریها نیست. به بیانی دیگر، وجود این واکسنها به آن معنی نیست که میتوان در برابر باکتری سرسخت "مننژوکوکوس B" مقاومت کرد. این باکتری از دو وجه موجب نگرانی متخصصان میشود:
*گرایش زیادی نسبت به نوزادان دارد
*می تواند منجر به عفونت شدید خونی شود
با این همه گروهی از متخصصان ایتالیایی در مرکز تشخیص و تزریق "نوارتیس" ظاهرا موفق به حل این مشکل شدهاند. آنها توانستهاند واکسنی ابداع کنند که این باکتری سرسخت را به زانو درآورد.
راز سرسختی یک باکتری
آنچه موجب "غیرقابلمهارشدن" این باکتری خاص شده، این است که بیش از سیصد شکل از آن وجود دارد که به صورت نظری هر یک از آنها نیازمند واکسنی ویژه است. با این همه آنچه کار را برای دانشمندان آسانتر ساخته، وجود لایهای از سه نوع پروتئین بر روی تمامی این باکتریهاست که عامل بقای آنها در بدن انسان به شمار میروند.
این پروتئینها به تنهایی میتوانند به عنوان هدف واکسنها مورد استفاده قرار گیرند؛ درست مانند اینکه تکهای از لباس یک تحت تعقیب را برای بو کردن در اختیار سگهای شکاری قرار میدهند! اما وجود این پروتئینها در سه نوع مختلف خود نیازمند سه فرمول متفاوت برای ساخت واکسن است.
کشف ترکیبی سرّی برای کشتن باکتری مننژیت
از این رو دانشمندان باید راهی را برای ساخت واکسنی پیدا میکردند که بتواند افراد را در برابر باکتریهایی که توسط هر سه نوع این پروتئینها پوشش داده شدهاند، ایمن سازد. برای انجام این کار، میکروبشناسان 54 آنتیژن متشکل از ترکیبهای سه پروتئین موجود در سطح باکتریها را دچار تغییرات کرده و آنها را به بدن موش وارد کردند تا دریابند کدام یک از این آنتیژنها میتواند پادتن باکتری سرسخت نوع B را در بدن تولید کند.
ترکیب هشت نمونه از این آنتیژنها برای آزمایشهای بیشتر بر روی موشها انتخاب شده و در نهایت یکی از این ترکیبها با قابلیت کشتن تمامی سیصد نوع باکتری مننژوکوکوس B برگزیده شد.
بر اساس گزارش مجله تایم، از آنجایی که این ترکیب جدید در برابر تمامی شکلهای این باکتری ایمن است، میتوان از آن به عنوان ترکیبی سرّی برای استفاده در واکسن ایمنسازی در برابر تنوع گستردهای از باکتریهای بیماریزا نام برد. در صورت موفق بودن این واکسن، محققان امیدوارند بتوانند با استفاده از استراتژی مشابهی، واکسنهای دیگری را برای مقابله با انواع بیماریهای میکروبی بسازند.
باشگاه کاربران تبیان ـ ارسالی از: shilda
