امام سجاد(ع) هلال را که دید، این دعا را کرد:
بار خدایا بر محمد و آل او درود فرست، و ما را در آن بر اوقات نمازهای پنجگانه با حدود و احكامش، كه مقرر نمودهای و واجباتش كه واجب كردهای و شروط و اوقاتش كه شرط و تعیین گردانیدهای، آگاه فرما.
به نام خداوند بخشنده مهربان. سپاس خدایی را سزاست كه ما را برای سپاسگزاری خود راهنمایی نمود و از سپاسگزاران قرار داد تا برای احسان و نیكیاش از شكرگزاران باشیم و ما را بر آن سپاسگزاری پاداش نیكوكاران دهد.
و سپاس خدایی را سزاست كه دین خود را به ما عطا نمود و ما را جزو ملت خویش (اسلام) اختصاص داد، و در راههای احسان و نیكیاش رهنمون كرد، تا به وسیله نعمتش در آن راهها رفته و به رضا و خوشنودیاش دستیابیم، سپاسی كه آن را از ما بپذیرد و به وسیله آن از ما خشنود گردد.
رمضان ماه تزكیه
و سپاس خدایی را سزاست كه ماه خود، رمضان را، ماه صیام و روزه، و ماه اسلام، و ماه تزكیه، و ماه تصفیه و پاك كردن (از گناهان)، و ماه قیام و ایستادن (برای نماز در شبها یا به پا خاستن در احیای اسلام و جهاد در راه خدا) را یكی از آن راههای احسان قرار داد، آنچنان ماهی كه قرآن در آن فرو فرستاده شد، در حالی كه برای مردم راهنما (ی از گمراهی) و نشانههای آشكار رهبری، و جدا كننده میان حق و باطل است.
برتری ماه صیام بر دیگر ماهها
پس برتری آن را بر ماههای دیگر به سبب حرمتها و گرامیداشتنهای بسیار و فضائل و برتریهای آشكار كه برای آن قرار داد، هویدا گردانید، و در آن ماه از جهت بزرگداشت، آنچه را كه در ماههای دیگر حلال كرده حرام نمود، و خوردنیها و آشامیدنیها را در (روزهای) آن منع كرد، و برای آن وقت آشكاری (معینی) قرار داد، كه خدای بزرگ و توانا جائز و روا نمیداند كه پیش انداخته شود و نمیپذیرد كه از آن وقت به تأخیر افتد. سپس (عبادت و بندگی در) شب (قدر) آن را به (عبادت در) شبهای هزار ماه برتری داد، و آن را شب قدر نامید (شبی كه خدای تعالی اجلها و روزیها و هر امری كه حادث میشود را مقدر میفرماید) در آن شب (بسیاری از) فرشتگان و روح (كه مخلوقی استبزرگتر از فرشته) به فرمان پروردگارشان بر هر كه از بندگانش بخواهد با قضا و قدری كه محكم و استوار كرده (كه تغییر و تبدیلی در آن نیست).
درود فرشتگان بر عابدان شب قدر
برای هر كاری (كه خدا مقدر فرموده) فرود میآیند، آن شب سلام و درود (فرشتگان) است (بر آنانی كه برای نماز به پای ایستاده یا در حال ركوع و سجودند، یا آنكه شب سلامتی و رهایی از ضرر و زیان شیاطین است) كه بركت و خیر آن تا آشكار شدن روشنی صبح، دائم و پایدار است. خدایا، توفیق روزه با ترك معاصی به ما عطا فرما
بار خدایا بر محمد(ص) و آل او درود فرست، و شناسایی برتری آن را (بر ماههای دیگر) و بزرگ داشتن حرمت و حقش را (كه قیام و ایستادگی بر آن واجب است) و دوری گزیدن از آنچه را كه منع و حرام كردهای به ما الهام نما؛ و ما را به روزه داشتن آن به وسیله باز داشتن اندام از گناهان و به كار بردن آنها به آنچه تو را خوشنود میگرداند یاری فرما، تا با گوشهامان سخن بیهوده گوش ندهیم، و با چشمهامان به سوی بازی (كارهایی كه انسان را از مقصود باز دارد)، نشتابیم. و تا دستهامان را به حرام دراز ننمائیم، و با پاهامان به سوی آنچه منع و حرام گشته نرویم و تا شكمهامان نگاه ندارد و گرد نیاورد جز آنچه (خوردنی و آشامیدنی) كه تو حلال و روا گردانیدهای. و زبانهامان گویا نشود جز به آنچه (قرآن مجید و گفتار پیامبر اكرم و ائمه معصومین علیهم السلام) تو خبر داده و بیان فرمودهای (اشاره به آداب روزهداری و پرهیز از گناهان در حال روزهداری است) و رنج نكشیم جز در آنچه (عبادت خدا و خدمتبه خلق) كه به پاداش تو نزدیك گرداند، و بجا نیاوریم جز آنچه كه از كیفر تو نگاه دارد.
سپس همه آن كردارها را از ریا، و خودنمایی خود نمایان و از سمعه و شنیدن شنوندگان خالص و پاكیزه گردان كه از آن كسی را با تو شریك نگردانیم، و جز تو در آن مقصود و خواستهای نطلبیم.
توفیق نمازگزاردن كامل
بار خدایا بر محمد و آل او درود فرست، و ما را در آن بر اوقات نمازهای پنجگانه با حدود و احكامش، كه مقرر نمودهای و واجباتش كه واجب كردهای و شروط و اوقاتش كه شرط و تعیین گردانیدهای آگاه فرما. و ما را در نماز همچون كسانی قرار ده كه مراتب شایسته آن را دریافته و اركان و جوانب آن را نگهدارندگانند. آن را در اوقات خود به همان طریقی كه بنده و فرستاده تو -كه درودهایتبر او و بر آل او باد- در ركوع و سجود و همه فضیلتها و درجات رفیعهاش قرار داده، با كاملترین طهارت و پاكی، و رساترین خشوع و فروتنی به جا آورندهاند.
توفیق احسان به ارحام و جیران؛ توفیق تزكیه اموال
و ما را در آن ماه توفیق ده كه با نیكی فراوان و بخشش، به خویشان خود نیكی كنیم و با احسان و عطا از همسایگان جویا شویم، و داراییهامان را از مظالم و آنچه از راه ظلم و ستم به دست آمده خالص و آراسته نمائیم، و آنها را با بیرون كردن زكاتها پاك كنیم (كه رسول خدا صلی الله علیه و آله فرموده: «ملعون كل مال لا یزكی» از خیر و نیكی دور است هر مال و دارایی كه زكات آن داده نشود) و به كسی كه از ما دوری گزیده باز گردیم (به او بپیوندیم) و به كسی كه به ما ظلم و ستم نموده از روی (آنچه كه مقتضی) انصاف و عدل (است) رفتار كنیم و با كسی كه به ما دشمنی نموده آشتی نمائیم، جز كسی كه در راه تو و برای تو با او دشمنی شده باشد، زیرا او دشمنی است كه او را دوست نمیگیریم، و حزب و گروهی است كه با او از روی دل دوستی نمیكنیم.
و ما را توفیق ده كه در آن به سوی تو تقرب جسته نزدیك شویم، به وسیله كردارهای پاكیزه و آراسته كه ما را به آن از گناهان پاك كنی (بیامرزی) و در آن ما را حفظ كرده و نگاهداری از اینكه بخواهیم عیوب و زشتیها (كردارهای ناشایسته) را از سر گیریم، تا هیچ یك از فرشتگانت (كه نویسندگان اعمال هستند گناهان ما را) بر تو پیشنهاد ننمایند، جز آنكه كمتر باشد از اقسام طاعت و بندگی برای تو، و انواع تقرب به سوی تو كه ما بجا آوردیم.
توفیق تقرب به پیشگاه الهی
بارخدایا از تو درخواست مینمایم به حق این ماه و به حق كسی كه در آن از آغاز تا انجامش در عبادت و بندگی برای تو كوشیده، از فرشتهای كه او را مقرب ساختهای، یا پیغمبری كه فرستادهای، یا بنده شایستهای كه برگزیدهای، كه بر محمد و آل او درود فرستی و ما را در آن برای كرامت و ارجمندی كه به دوستانت وعده دادهای سزاوار گردان، و آنچه كه برای كوشش كنندگان در طاعت و فرمانبریات واجب و لازم كردهای برای ما لازم نما،و به رحمت و مهربانیات ما را در صف كسانی (انبیاء و اوصیاء علیهم السلام) كه سزاوار بالاترین مرتبه (بهشت) هستند قرار ده.
توفیق دوری از سهلانگاریها و فریب شیطان
بار خدایا، بر محمد(ص) و آل او درود فرست، و ما را در توحید و یگانگیات از عدول و بازگشتن (شرك آوردن آشكار و نهان) و در بزرگ داشتنت از تقصیر و كوتاهی و در دینت (اسلام) از شك و دو دلی و از راهت (به دست آوردن رضا و خوشنودیات) از كوری (گمراهی) و برای حرمتت (آنچه قیام به آن واجب است) از سهل انگاری و از دشمنت (شیطان رانده شده) فریب خوردن، دور گردان. بار خدایا بر محمد و آل او درود فرست، و هرگاه در هر شب از شبهای این ماه برای تو بندگانی باشد كه عفو و بخشیدنت آنها را آزاد مینماید، یا گذشتت ایشان را میبخشد پس ما بندگان را از آن بندگان قرار بده، و ما را برای این ماه، از بهترین اهل و یاران (برگزیدگان) قرار ده. بار خدایا بر محمد و آل او درود فرست، و با كاسته شدن ماه آن گناهان ما را بكاه، و با بپایان رسیدن روزهایش بدیها و گرفتاریهای ما را از ما بكن تا اینكه این ماه از ما بگذرد در حالی كه ما را از خطاها پاكیزه گردانیده و از بدیها خالص و آراسته ساخته باشی.
ماه عبادت؛ ماه طاعت
بار خدایا بر محمد و آل او درود فرست و اگر در آن از حق برگردیم ما را (بر آن) بازگردان و اگر در آن عدول نموده به راه كج رفتیم ما را به راه راست آور، و اگر دشمن تو شیطان ما را احاطه كرده فرا گیرد از او رهاییمان ده. بار خدایا ماه رمضان را از عبادت، و پرستش ما مملو و پر گردان، و اوقات آن را به طاعت و فرمانبری ما برای تو آراسته نما و ما را در روزش بهروزه داشتن و در شبش به نماز و زاری بهسوی (درگاه) تو و فروتنی و خواری در برابر تو، یاری فرما تا روزش بر ما به غفلت و بیخبری و شبش به تقصیر و كوتاهی (در عمل) گواهی ندهد. بار خدایا ما را در باقی ماهها و روزها تا زمانی كه زندهمان میداری همچنین (بهطوری كه برای ماه رمضان درخواستشد) قرار ده، و ما را از بندگان شایستهات بگردان كه (الذین یرثون الفردوس هم فیها خالدون، (سوره 23، آیه 11) آنان بهشت را به میراث میبرند در حالی كه در آن جاوید هستند گفتهاند: بهشت مسكن و جایگاه پدر ما حضرت آدم علی نبینا و آله و علیه السلام بوده پس هرگاه به فرزندان او داده شود مانند آن است كه از او به آنها ارث رسیده) و از آنانی قرار بده كه آنچه (صدقات) را میدهند در حالی كه دلهاشان از (اندیشه) بازگشتبه سوی پروردگارشان ترسان است و از آنان كه در نیكیها میشتابند، و ایشان برای آن نیكیها بر دیگران پیشی گیرندهاند.
درود بیكران و بیحد پروردگار بر محمد(ص) و آلش
بار خدایا درود فرستبر محمد (ص) و آل او، در هر هنگام و هر زمان و بر هر حال به شماره درودی كه فرستادهای بر هر كه درود فرستادهای، و چندان برابر همه آنها به چندان برابری كه جز تو آنها را نتواند شمرد، زیرا تو هر چه را بخواهی به جا آورندهای؛ انجام كار، تو را ناتوان نمیگرداند و مانعی آن را باز نمیدارد.
باشگاه کاربران تبیان ـ ارسالی از: arefe60