پرونده‌های اجتماعی ورق می‌خورند

تهران، میدان آرژانتین،‌ انتهای خیابان الوند، شبكه 2 سیما، این واژه‌ها برای جوانان امروزی آشنا و خاطره‌انگیزند. جوانان امروز كه 2 دهه پیش جزو بچه‌های دیروز بودند بارها و بارها نقاشی‌هایشان را به این نشانی پستی ارسال كردند.

بسیاری از هنرمندان حوزه كودك و نوجوان كارشان را از اینجا آغاز كرده‌اند و برنامه‌هایشان را از این مكان روی آنتن شبكه 2

فرستاده‌اند.

حالا قرار است من - كه یكی از آن بچه‌های دیروز هستم - برای تهیه گزارشی از پشت صحنه برنامه زنده «جمع ما»‌ در محل ضبط آن حاضر شوم. برای آن كه به استودیوی شماره 25 برسم از پله‌های محوطه خارجی شبكه 2 پایین می‌روم.

این استودیو در یك زیرزمین كوچك و جمع و جور واقع شده است. عوامل برنامه جمع ما‌ همان‌هایی هستند كه پیشتر در تازه‌ها و غیرمنتظره با هم همكاری داشته‌اند. اجرای «جمع ما» همچون 2 برنامه پیش بر عهده آزاده نامداری است و الهه بهبودی هم مسوولیت تهیه‌كنندگی كار را پذیرفته است. «جمع ما» یك مجله تصویری است كه در آن پرونده موضوعات اجتماعی روز ورق می‌خورد.

بهبودی پرجنب و جوش‌ترین فرد پشت صحنه است. از او درباره نحوه شكل‌گیری «جمع ما» می‌پرسم. بهبودی پاسخ می‌دهد: دوستان یك برنامه شبانه خانوادگی می‌خواستند كه در آن بحث‌های كارشناسی هم باشد. من می‌خواستم جذابیت برنامه قبلی‌مان از بین نرود بنابراین ویژگی‌های برنامه غیرمنتظره‌ را حف0كردم. من زمان پخش غیرمنتظره مشكلم این بود كه نباید خیلی روی كارشناسان متمركز بشویم. در برنامه «جمع ما» نقاط قوت غیرمنتظره را بررسی كردیم. این موارد عبارت بودند از این كه ما به سوژه‌های جدید می‌پرداختیم و فضای صمیمانه‌ای داشتیم. آدم‌های جدیدی را به استودیو می‌آوردیم، شعار نمی‌دادیم و...

ما با یك بچه 12 ساله كه اعتیادش را ترك كرده بود مصاحبه كردیم. من به مخاطبم اعتماد می‌كردم. می‌گفتم او خودش با دیدن این بچه همه چیز را می‌فهمد. حضور این جور سوژه‌ها جذاب بود.

تهیه‌كننده جمع ما با اشاره به این كه برنامه‌اش یك‌جور غیرمنتظره كامل شده است، می‌گوید: در برنامه غیرمنتظره آدم‌های عادی و معمولی دیده می‌شدند. فقط فرهیختگان و كارشناسان به برنامه ما نمی‌آمدند. به عنوان مثال ما دو تا چوپان را به برنامه آوردیم كه درباره شغل‌شان صحبت كنند. به نظر من بعضی از برنامه‌های تركیبی تلویزیون این قدر در فضاهای كارشناسی سیر می‌كنند كه جذابیت‌های دیگر را از دست می‌دهند. برخی برنامه‌ها خیلی آموزش‌محور و شعارمحورند.

وی با اشاره به این كه جمع ما در زمان بهتری روی آنتن می‌رود، تاكید می‌كند:‌ البته زمان پخش برنامه هم روی تعداد مخاطب تاثیر دارد. جمع ما به نسبت غیرمنتظره 6 برابر بیننده دارد. این آمار را از روی پیامك‌های رسیده می‌گویم.

یك میز گرد و یك میز دراز!

معمولا در استودیوی دیگر شبكه‌های تلویزیون چند تا دكور چیده شده و در هر كدام یك برنامه خاص اجرا می‌شود. اما خوشبختانه در اینجا از دكورهای برنامه‌های دیگر خبری نیست. یك قسمت از استودیو خالی است. در این شرایط 3 تصویربردار می‌توانند حركت‌های راحت‌تر و بیشتری داشته باشند.

دكور برنامه به 2 بخش تقسیم شده؛ یك بخش حالت میزگرد دارد كه كارشناسان دور آن می‌نشینند و بخش دیگر یك میز دراز است كه به مهمانان معمولی تعلق دارد.

پخت و پز و آشپزی هم روی همین میز صورت می‌گیرد. عوامل صحنه مشغول تر و تمیز كردن دكور برنامه هستند. جمع ما یكی از معدود برنامه‌هایی است كه دكورش به فراخور موضوع مطرح شده عوض می‌شود.قرار است امشب به موضوع عشق‌ و آشنایی‌های پیش از ازدواج پرداخته شود. 2 قفس مرغ عشق در پس زمینه دكور به چشم می‌خورد.

علی محسن سجادی مدیر تولید برنامه می‌گوید: این مرغ عشق‌ها نماد عشق و عاشقی هستند. هفته دیگر كه موضوع درباره مدگرایی است چند لباس از دیوار آویزان می‌كنیم. در برنامه غیرمنتظره روی كمدها كاریكاتور دیده می‌شد. الان مجسمه‌های مجسمه‌سازان را نمایش می‌دهیم.

نامداری: احساس خودم را روی صحنه نشان می‌دهم

آزاده نامداری كنار مدیر تولید ایستاده و دارد درباره چینش دكور نظر می‌دهد. از او می‌پرسم جذاب بودن دكور چقدر برای شما اهمیت دارد. او پاسخ می‌دهد: مسلم است كه تلویزیون با رادیو فرق دارد. تلویزیون باید از عناصر بصری استفاده كند. باید رنگ و لعاب داشته باشد. منظور من این نیست كه مجری خیلی باید زیبا و خوش تیپ باشد. به نظر من مجری باید خوب لباس بپوشد. باید با چشم‌هایش با مردم ارتباط برقرار كند. باید در 10 ثانیه مخاطب را جذب كنی وگرنه بیننده ممكن است كانال را عوض كند.

تلویزیون اگر از نقاط قوت رسانه‌ای‌اش استفاده نكند، ضرر كرده است. در این صورت تلویزیون چه فرقی با رادیو دارد؟

او ادامه می‌دهد: نمی‌توانیم در استودیو فقط 2 تا صندلی بگذاریم و با هم حرف بزنیم. یك وقت‌هایی اصلی‌ترین ویژگی برنامه دكورش است. آن دكور مخاطب را نگه می‌دارد. دكور خوب و مجری خوب و مهمان خوب مكمل هم هستند.

از او می‌پرسم اگر بخواهید خودانتقادی كنید از اجرای خودتان چه ایرادی می‌گیرید. نامداری پاسخ می‌دهد: من حال خودم را روی صحنه می‌آورم. مثلا وقتی می‌گویند زمان برنامه‌تان كم شده من خودسانسوری نمی‌كنم. روی آنتن اعتراض می‌كنم كه چرا این اتفاق افتاده. اگر یك نفر قبل از پخش عصبانی‌ام كند نمی‌توانم روی آنتن این مساله را نشان ندهم. نه این كه بیایم مستقیما بگویم. حال درونی‌ام معلوم می‌شود. این بزرگ‌ترین ایراد من است. من خوشحالی‌ها و ناراحتی‌هایم را با خودم به برنامه می‌آورم.

پخت اشكنه در 8 دقیقه

مرتب كردن وسایل آشپزی وقت زیادی می‌برد. یكی از تفاوت‌های جمع ما‌ با دیگر برنامه‌ها در این است كه مجری خودش پخت و پز می‌كند و هر روز تهیه یك غذای ساده را آموزش می‌دهد. در حالی كه در دیگر برنامه‌ها كارشناس آشپزی این كار را به عهده می‌گیرد.

در جمع ما‌ كارها به صورت مشاركتی انجام می‌شود. بعد از چند دقیقه می‌فهمم كه هر كدام از خوردنی‌های روی میز را یك نفر از خانه‌اش آورده. مژده سعادت، نویسنده برنامه در خانه‌شان پیازداغ درست كرده و تخم‌مرغ و شنبلیله و روغن از خانه الهه بهبودی، تهیه‌كننده به استودیو آورده شده است.

امشب قرار است روش پخت اشكنه به بینندگان آموزش داده شود. الهه بهبودی چند دقیقه قبل از شروع برنامه برای آزاده نامداری توضیح می‌دهد كه مواد لازم برای پخت اشكنه چیست و چطوری باید مخلوط شود.

نامداری به شوخی می‌گوید:‌ امشب قرار است درباره عشق و عاشقی صحبت كنیم. چون عشاق پول زیادی در بساط ندارند مجبورند اشكنه بخورند! الهه بهبودی توضیح می‌دهد كه در داخل قابلمه باید چقدر آب ریخته بشود و تخم مرغ و گوجه فرنگی و پیازداغ چه زمانی باید با آب مخلوط بشوند. نامداری خیلی تلاش می‌كند دستور آشپزی را حف0كند.

چند دقیقه بعد بهبودی دوباره خانم مجری را فرامی‌خواند و می‌گوید:‌ بیا می‌خواهم ازت تست اشكنه بگیرم.

چند نفر از عوامل به شوخی می‌گویند ما اگر مهمان بودیم از این اشكنه نمی‌خوردیم. به بقیه هم توصیه می‌كنیم نخورند.

الهه بهبودی درباره بخش آشپزی برنامه این‌گونه توضیح می‌دهد: واقعا هدفمان این نبوده كه وقت برنامه را پر كنیم. پدرم به شوخی می‌گوید بخش آموزش غذا بخش كمدی برنامه شماست. ما دنبال ارائه یك سبك زندگی هستیم. تغذیه یكی از مهم‌ترین پایه‌های زندگی است. خیلی مهم است كه آدم‌ها تغذیه سالمی داشته باشند.

مخاطب حق دارد سرگرم شود

عقربه‌های ساعت نشان می‌دهند كه تا زمان آغاز برنامه حدود یك ساعت باقی مانده است. كارشناسان و مهمانان امشب كم كم سر می‌رسند. 2 روانشناس قرار است پاسخگوی سوالات بخش تخصصی باشند. مهمان بخش اول زن و شوهر مسنی هستند كه 70 سال در كنار هم عاشقانه زندگی كرده‌اند. در بخش اول آدم‌های ساده و معمولی روی صندلی گفت‌وگو می‌نشینند. پیرمرد دعوت شده سمعك به گوش زده است و زیاد چیزی را نمی‌شنود. همسرش حرف‌های مجری را به او می‌فهماند. كارشناسان كه مشاور خانواده هستند تازه از گریم برگشته‌اند. نامداری به طرفشان می‌رود و به آنها می‌گوید: دیشب درباره عشق آتشین صحبت كردیم. امشب می‌خواهیم به این موضوع بپردازیم كه عشق ماندگار چطور به دست می‌آید.

الهه بهبودی چند پوشه به نامداری می‌دهد كه داخل هركدامشان چند عدد برگه قرار دارد. در هر كدام از برگه‌ها متن قسمتی از برنامه آمده است. مثل متن دستور آشپزی، نظرسنجی پیامكی، سوال‌های كارشناسی و...

سوال نظرسنجی امشب این است: به نظر شما عشق‌های پیش از ازدواج تا چه اندازه منتهی به ازدواج موفق می‌شود؟

بهبودی توضیح می‌دهد كه سعی كرده با گنجاندن بخش‌های طنز و آشپزی وجه سرگرم‌كننده كار را اندكی پررنگ‌تر كند. او تاكید می‌كند: برنامه‌های تركیبی باید چند رویكرد داشته باشند كه یكی از آنها سرگرم كنندگی است. اما رویكرد سرگرمی‌سازی معمولا كنار گذاشته می‌شود. ما در برنامه‌هایمان دوست داریم بیشتر آموزش بدهیم و یادمان می‌رود كه باید مخاطب را سرگرم هم بكنیم.

او ادامه می‌دهد: الان در تكنیك‌های آموزشی می‌گویند به بچه‌ها آموزش مستقیم ندهید. با آنها بازی‌هایی كنید كه بار آموزشی داشته باشد. ببینید بچه از چه چیزی خوشش می‌آید و از آن مسیر به او آموزش دهید.مخاطب هم حق دارد با دیدن یك مجله اجتماعی سرگرم شود. ما آمدیم برنامه مان را به 2 قسمت تقسیم كردیم. بخش اول ضامن دیده شدن آدم‌های عادی و معمولی است. مثلا ما یك نفر را به عنوان عاشق به برنامه آوردیم كه از خودش دفاع كند.وقتی داریم درباره جراحی زیبایی صحبت می‌كنیم فردی كه 20 عمل جراحی روی صورتش انجام داده بهتر از هر كسی می‌تواند اظهار نظر كند. نمی‌خواستیم یك كار صرفا آموزشی انجام دهیم. می‌خواستیم مخاطبمان را سرگرم و خوشحال كنیم.

پخش جمع ما تا پایان تابستان ادامه دارد

از نظر بهبودی یك برنامه اجتماعی نباید موضع خاصی نسبت به موضوعاتش داشته باشد. بلكه باید جوانب مختلف را بررسی كند و قضاوت را بر عهده مخاطب بگذارد.

این تهیه‌كننده در پاسخ به این سوال كه پخش جمع ما تا چه زمانی ادامه پیدا می‌كند، می‌گوید: قراردادمان 65 قسمت است. اول قرار بود تا قبل از ماه رمضان پخش داشته باشیم. اما با توجه به این كه تعداد اجراهایمان 4 روز در هفته شده است احتمالا تا آخر تابستان باید برنامه را ادامه دهیم.اخبار 20:30 كه آغاز می‌شود دلهره و اضطراب عوامل برای شروع برنامه بیشتر می‌شود. این بخش خبری حكم شمارش معكوس را دارد. یك نفر تماس می‌گیرد و خبر می‌دهد كه پس از اخبار پیام‌های بازرگانی در كار نیست و بلافاصله جمع ما شروع می‌شود.

عشق ورزیدن یك هنر است

مجری جمع ما صحبت‌هایش را با جمله همیشگی آغاز می‌كند: به نام خدایی كه در آسونی‌ها فراموشش می‌كنیم اما اون ما رو در سختی‌ها فراموش نمی‌كنه. آزاده نامداری و كارشناس برنامه با هم وارد یك بحث داغ شده‌اند. بحث بر سر این است كه عقل حسابگر است یا زیبا پسند و این كه آیا می‌تواند همزمان هم حسابگر باشد و هم زیبا پسند. عشق‌های امروزی چه تفاوتی با عشق‌های سنتی دارند و...

آخرین جمله‌ای كه 3 نفری روی آن توافق می‌كنند، این است: عشق ورزیدن یك هنر است.مجری و كارشناس مثل همیشه وقت كم می‌آورند. نامداری از كاهش زمان برنامه گلایه می‌كند و از مهمانان می‌خواهد حرف‌های پایانی را بیان كنند. آخرین جمله هم مثل همیشه این است: به حرفامون فكر كنین ما فردا برمی‌گردیم.

سینما و تلویزیون تبیان

جام جم / احسان رحیم‌زاده