وقتی عصبانی می شویم

همه ما در طول زندگی با موقعیت های خشم برانگیز روبه رو شده ایم. خشم احساسی طبیعی در انسان است که همه افراد آن را به نوعی تجربه می کنند. خشم حاصل حالت هیجانی، فیزیولوژیک و شناخت ماست و در مواجهه با ناکامی ایجاد می شود. در حقیقت خشم هیجان شایعی است که بیشتر نسبت به دوستان و نزدیکانی که نتوانسته اند انتظارات و خواسته های ما را برآورده سازند، تجربه می شود

در این جهان دشمنان بسیاری ما را احاطه کرده اند . بعضی از آن ها، دشمنان خارجی هستند و بعضی دیگر که در ما وجود دارند، دشمنان درونی به شمار می آیند که به مراتب از دشمنان خارجی خطرناک ترند. عصبانیت، حسادت و نفرت ،کینه جویی، حرص و آز، ترس و دلواپسی و نگرانی و مانند این ها از جمله دشمنان درونی اند.از میان همه اینها، بزرگ ترین دشمن درونی خشم و عصبانیت است که می تواند در هر لحظه به ما حمله کند و عقل را کاملاً ذایل و قدرت تشخیصی که انسان را از حیوان متمایز می سازد از او سلب کند. خشم یکی از هیجان های پیچیده انسان و واکنشی متداول نسبت به ناکامی و بدرفتاری است. همه ما در طول زندگی با موقعیت های خشم برانگیز روبه رو شده ایم. خشم احساسی طبیعی در انسان است که همه افراد آن را به نوعی تجربه می کنند. خشم حاصل حالت هیجانی، فیزیولوژیک و شناخت ماست و در مواجهه با ناکامی ایجاد می شود. در حقیقت خشم هیجان شایعی است که بیشتر نسبت به دوستان و نزدیکانی که نتوانسته اند انتظارات و خواسته های ما را برآورده سازند، تجربه می شود. وقتی عاملی درونی یا بیرونی مانع رسیدن ما به هدف شود احساس خشم در افراد دیده می شود.و پرخاشگری رفتاری است که گاهی  بر اثر احساس خشم در افراد دیده می شود. هدف پرخاشگری صدمه به دیگران است. و آنچه در این تعریف حایز اهمیت است، قصد و نیت رفتارکننده است.

تحقیقات نشان می دهد که عصبانیت های شدید و مزمن با بروز بیماری های قلبی، سرطان، سکته مغزی، سرما خوردگی، آنفلو آنزا و افسردگی مرتبط هستند. افرادی که غالباً احساس جوشی شدن و از کوره در رفتن دارند معمولاً دچار مشکلات فیزیکی مانند زخم معده و حمله قلبی می شوند.

 این روش ها در افراد مختلف متفاوت است:

سرکوب کردن خشم: وقتی به جای پاسخ به خشم خود، چیزی نمی گویید و احساس تان را در درون نگه می دارید ، این روش منفعلانه و غالباً نادرست است و باعث می شود دیگران شناخت درستی از شما و خواسته هایتان پیدا نکنند و حقوق شما پایمال شود.

 پرخاشگری: فرد می خواهد تلاش کند به کسی یا چیزی صدمه بزند. در این صورت احساسات او بدون کنترل از طریق توهین، طعنه،تحقیر، برچسب زدن بیان می شود.

ابراز خشم: به شیوه ای مناسب، سازگارانه و بدون پرخاشگری سالم ترین شکل ابراز خشم است.  به معنی ابراز و توصیف احساست و افکار و نظرات خود.ابراز خشم به شکل جرات مندانه به فرد کمک می کند که بتواند خواسته ها، نظرات و اعتراض خود را به شیوه ای که حتی الامکان دیگری را نیازارد ابراز کند.

هدف مدیریت خشم کاهش احساسات هیجانی است که به موجب خشم به وجود می آید. اداره و کنترل خشم لزوماً به معنی ابراز کمتر خشم نیست بلکه به معنی فراگیری شیوه ای از ابراز خشم است که می تواند برای ما و کسانی که پیرامون ما هستند مفید باشند.

خود را باور کنید:  اولین گام به منظور اداره و کنترل خشم این است که باور کنید می توانید این کار را انجام دهید. با این که همه ما خشم را در زندگی روزمره خود تجربه می کنیم ولی باید کوشید آن را به شیوه ای سازنده ابراز کنید. خشم و پرخاشگری  متفاوت است شما بدون پرخاشگری هم می توانید خشم خود را ابراز کنید.

مذاکره و گفتگو:خشم معمولاً با تعارض همراه است. یکی از راههای کاهش خشم شرکت در گفت و گو است.برای جلوگیری از خشم بیجا باید اساس روابط بین فردی خود را بر مذاکره و گفتگو بنا کنیم.  گفتو گو ما را قادر می سازد تا از نظریات طرف مقابل در مورد موقعیت آگاه شویم.در برخی موارد می توانیم از طریق تهدید دیگران و غلبه یافتن بر آنها نظر خود را تحمیل کنیم ، ولی اگر همیشه برعمل به شیوه مورد نظر خود اصرار کنیم در نهایت بهای این رفتار خود را خواهیم پرداخت. ممکن است گاهی موفق شویم ، ولی تنها و منزوی خواهیم شد. بعکس اگر همیشه منفعل و تابع خواسته های دیگران باشیم از هر نوع تلاش برای مذاکره و گفتگو اجتناب خواهیم کرد.

برا ی ابراز خشم به طور سازنده رفتار یا گفتار خشم برانگیز فرد مقابل را توصیف کنید. هدف این است که درک مشترکی از مشکل داشته باشید. شما می خواهید که فرد مقابل احساس شما را از رفتارش بداند و شما نیز علت رفتار او را بفهمید تا راه حل مناسب پیدا کنید. پس بهترین راه حل آن است که مذاکره کننده خوبی باشیم.

 ورزش کنید: شروع یک برنامه منظم ورزشی برای به دست آوردن آرامش و در عین حال کاهش آثار منفی محرک های اعصاب بسیار موثر است.

فعالیت جسمی به شما کمک می‌کند که عصبانیت شما طول ‌مدت کوتاه‌تری داشته باشد. ورزش های سبک و مستمر همچون شنا، دویدن آهسته، دوچرخه سواری و یا پیاده روی تند ضربان قلب را بالا می برند و انجام یکی از این ورزش ها (طیق علاقه تان) حداقل به مدت 20 دقیقه در روز بسیار سودمند و فرح بخش است. با افزایش توان جسمی قدرت غلبه شما بر عصبانیت بیشتر می‌شود.

حواس خود را به چیز دیگر معطوف کنید: یکی از بهترین راهها برای کاهش خشم اشتغال به برخی فعالیت های جذاب است. برخی از افراد کارهای ورزشی انجام می دهند. برخی دیگر مطالعه می کنند یا تلویزیون تماشا می کنند و برخی به سرگرمی های مورد علاقه خود می پردازند.

فرآوری: آسیه ملک دار

بخش مهارت های زندگی تبیان

منابع:

1- کنترل خشم- علل، پیامدها، راهکارها( رباب حامدی)

2- کنترل عصبانیت(دشمن خطرنا)م.ک.گوپتا- ترجمه مهندس ماندانا دانش

3- شبکه بهداشت و درمان شهرستان کلات واحد سلامت روان

4- روزنامه جام جم( دردسرهای عصبانی شدن)- مریم روزبهانی

5- استرس و روش های مقابله- شبکه بهداشت و درمان شهرستان ری- دکتر معصومه غلامی با همکاری واحد سلامت

6- کتاب انگیزش و هیجان(رابرت فرانکن- با تغییر و تلخیص)

7- سایت سلامت 8- هفته نامه سلامت

8- جام جم – ش 1997- صفحه 14-مریم عزیزی