مشکلات عرق کردن زیاد
روی پوست انسان به طور میانگین بیش از دو میلیون غده عرق وجود دارد که این غدد در تمام سطح بدن پراکنده شده‌اند. عرق کردن از جمله واکنش‌های طبیعی بدن انسان است که به کاهش دما و تنظیم درجه حرارت بدن کمک فراوانی می‌کند، اما گاهی اوقات میزان ترشح عرق بالاتر از حد معمول می‌شود و مشکلاتی برای افراد به‌وجود می‌آورد.
غدد عرق در لایه میانی پوست قرار گرفته‌اند، به صورتی که انتهای هر یک از آنها به سطح پوست متصل است. به غدد عرق، رگ‌های عصبی بسیاری که در فعالیت آنها تاثیر می‌گذارند نیز وصل هستند.
هیپرهیدروزیس یا تعریق بیش از حد
هیپرهیدروزیس عارضه‌ای است که در آن فرد حتی در هوای سرد و بدون انجام هیچ فعالیت بدنی نیز عرق می‌کند.
برخی افراد هیپرهیدروزیس را با بیماری تیروئید اشتباه می‌گیرند، در صورتی که در این بیماری، تنها یک ناحیه خاص از بدن (مثل زیر بغل) دچار تعریق زیاد می‌شود، ولی در بیماری تیروئید، کل بدن عرق می‌کند.
این بیماری زمینه‌های ارثی دارد، در کودکان بیشتر است و با افزایش سن بهبود پیدا می‌کند. اما در برخی این بیماری دائمی است. در زمان استرس این بیماری شدت پیدا می‌کند.
نشانه‌ها
هیپرهیدروزیس از دوران نوجوانی ( قبل از 25 سالگی) قابل تشخیص بوده و معمولا سابقه خانوادگی در ابتلای به آن موثر است. در این عارضه مرطوب بودن مداوم کف دست، پا و زیر بغل از علائم شایع است. معمولا سر و صورت، کمتر درگیر می‌شوند. این مشکل حتی بر اعتماد به نفس و روابط اجتماعی فرد تاثیرگذار است.
تعریق در هوای گرم تابستان تشدید و در زمان خواب کاهش می‌یابد.
علل
طبق تحقیقات صورت گرفته تعریق بیش از حد بدن ارتباط چندانی به هیجان‌های عاطفی ندارد. هر چند دلیل این عارضه هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما مشکلات ژنتیکی در فرد، یکی از دلایل اصلی هیپرهیدروزیس است. در اثر برخی محرک‌های فیزیولوژیک، دست‌ها و پاها در فرد مبتلا سرد و مرطوب شده و بیش از حد عرق می‌کنند.
بیماری‌هایی نظیر پرکاری غده تیروئید، کم خونی، دیابت، کاهش شدید قندخون، بیماری‌های عفونی و تب دار و همچنین مصرف برخی داروها از جمله علل تعریق بیش از حد بدن هستند
تمرینات شدید ورزشی، چاقی، یائسگی، بارداری، درمان‌های هورمونی و اختلالات شدید روحی ـ روانی از دیگر عوامل تعریق بیش از حد در افراد است، ولی جزو تقسیم‌بندی علل اصلی قرار نمی‌گیرند.
درمان
هرچند درمان قطعی برای این عارضه وجود ندارد، اما می‌توان از عوارض تعریق بیش از حد بدن کاست.
به وسیله مصرف دارو می‌توان تا حد زیادی تحمل فرد مبتلا را بالا برد. هر چند داروهای مورد استفاده میزان ترشح عرق را کاهش می‌دهند، اما از سوی دیگر این داروها می‌توانند باعث عوارض جانبی نظیر تپش قلب، افزایش فشارخون، خشکی دهان و تاری دید شوند، لذا روش دارو درمانی، زیاد مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
برای درمان تعریق زیاد کف دست و پا، یا زیر بغل داروهای موضعی که حاوی آلومینیوم کلراید هستند، با غلظت 20 تا حداکثر 50 درصد توسط پزشک متخصص تجویز می‌گردند که فرد بایستی این داروها را شب‌ها به کف دست‌های خود بمالد.
در صورت عدم بهبود بیمار، روش Iontophoresis به کار می‌رود که شامل عبور جریان الکتریسیته از پوست است و آن را به غدد عرق کف دست و یا پا انتقال می‌دهند تا به این وسیله غدد عرق سرکوب شوند. بیمار در ابتدا باید جلسات بیشتری برای درمان مراجعه کند و با بهبود وی، تعداد جلسات درمان هم کاهش پیدا می‌کند.
در صورتی که بیمار با روش‌های قبل بهبود نیابد، بوتاکس را به کف دست بیمار تزریق باید کرد. این تزریق باعث می‌شود که به مدت شش ماه تعریق کف دست بیمار کاهش پیدا کند. اما از عیوب این روش این است که هم پرهزینه است و هم سبب کاهش قدرت عضلانی در ناحیه دست بیمار می‌شود، چرا که این آمپول‌ها خاصیت فلج کنندگی دارند.
جراحی سمپاتکتومی و برداشت غدد عرق در ناحیه زیر بغل به عنوان آخرین روش برای جلوگیری از تعریق بیش از حد می‌باشد. عمل جراحی برای تخلیه غدد عرق زیر بغل و یا قطع اعصاب سمپاتیک سینه‌ای هر چند با عوارضی همراه است، اما در برخی موارد به کار می‌رود.
نکات لازم
استفاده از صابون‌های ضدباکتری، استحمام مرتب و شستشوی بدن و مصرف مایعات به میزان کافی تا حدود زیادی می‌تواند در کنترل تعریق بیش از حد بدن مفید باشد.
افراد مبتلا به این عارضه از مصرف مواد غذایی ادویه‌دار و تند و همچنین نوشیدنی‌های حاوی کافئین، قهوه و شکلات که مصرف آنها موجب افزایش ترشحات غدد برون ریز می‌شود، خودداری کنند.
فرآوری: مریم سجادپور
بخش سلامت تبیان
منابع :
جام جم – سعید کریمی
سایت پزشکان ایران
سلامت نیوز - دکتر محمد رضوانی - متخصص پوست و مو
مطالب مرتبط:
