همه چیز درباره مرداک و رسوایی رسانه هایش تا امروز

چرا راز مرداک،سر به مهر نماند؟

شنود مکالمات مردم انگلیس از سوی رسانه های وابسته به غول رسانه یی، رابرت مرداک و آگاهی و حتی همکاری پلیس و دولتمردان انگلیس در این باره رسوایی بزرگی را برای این کشور در میان افکارعمومی به وجود آورده، ضمن اینکه تبعات آن به سایر کشورها مانند آمریکا و استرالیا نیز کشانده شده است. اما به واقع چرا مساله ای که توسط همین افراد (مرداک و رسانه هایش و دولتمردان انگلیس) تا به حال مخفی نگه داشته شده به یکباره به یک رسوایی بزرگ تبدیل می شود؟

این روزها افكارعمومی انگلیس و به دنبال آن آمریکا، استرالیا و البته سراسر جهان به افشای شنود مكالمات شهروندان توسط رسانه های روبرت مرداك معطوف شده است. ماجرا از آنجا آغاز شد كه برخی منابع خبری از جمله "شان هور" خبرنگار سابق نشریه NEWS OF THE WORLD از شنود مكالمات شهروندان انگلیسی از سوی این نشریه تحت مالكیت رابرت مرداك خبر دادند.

هفته نامه NEWS OF THE WORLD که از جمله قدیمی ترین نشریات زرد انگلیس و دنیا محسوب می شود، از زمان آغاز به کار خود یعنی سال 1843 و تا آخرین روز انتشار، یعنی 10 جولای 2011، جزو پرفروشترین نشریات انگلیسی زبان دنیا بود. این نشریه که در سال 1969 به شركت نیوز متعلق به روبرت مرداك بود واگذار شد، در روزهای یكشنبه منتشر می شد و اكثر مطالبش نیز مانند سایر نشریات زرد، به اخبار پشت پرده افراد مشهور اختصاص داشت.

اما آنچه پرونده مرداک را در شنودهای غیرقانونی به یک بحران ملی و رسوایی بزرگ در انگلیس تبدیل کرد، افشاگری های هفته های اخیر درباره هک شدن تلفن ها، صندوق های صوتی و ایمیل های تعدادی از اعضای خانواده نظامیان کشته شده در عراق و افغانستان(این اقدامات از سال 2005 تاكنون ادامه داشته است) در کنار افراد مشهور و تعداد زیادی از مردم عادی، بویژه قربانیان حوادث جنایی و تروریستی و بستگان نزدیک آنان بود و البته همه اینها را باید درکنار افشای روابط نزدیك مجریان این طرح با دولتمردان انگلیس از جمله كامرون نخست وزیر دید(شایان ذکر است اندی کولسون سردبیر سابق این نشریه كه متهم به صدور دستور شنود تلفنی برای کسب خبر بوده، پس از استعفا از نشریه نیوز آو د ورد، توسط كامرون نخست وزیر انگلیس به سمت مدیر ارتباطات نخست وزیری منصوب شده بود).

در این میان انتشار خبر كشف جسد شان هور، روزنامه نگار سابق هفته نامه "نیوز آو د ورد" که مساله رسوایی هک تلفن ها را در انگلیس افشا کرده ابهامات بیشتری را در پرونده ایجاد كرد. این خبر درحالی منتشر شد که رابرت مرداك و پسرش جیمز  - رئیس و مدیر اجرایی شرکت رسانه یی نیوز کورپوریشن - و ربکا بروکز - مدیر عامل مستعفی این شرکت -  مقابل کمیته تحقیق پارلمان انگلیس حاضر شدند. همزمان با این احضار، كامرون - نخست وزیر انگلیس -  نیز  كه به آفریقا سفر كرده بود تحت فشار افكار عمومی، سفر خود را ناتمام گذاشته و به لندن بازگشت، ضمن اینکه پل استیونسون - رئیس پلیس لندن - نیز به دلیل رسوایی شنود مكالمات استعفا كرد.

اما به دنبال این وقایع رسانه‌یی در انگلیس، نخست وزیر استرالیا هم موافقت خود را با درخواست‌ها مبنی بر انجام تحقیق و تفحص درباره عملكرد و مالكیت رسانه‌های استرالیایی که بیش از 80درصد آنها تحت نفوذ مرداك است، اعلام كرد. علاوه بر این در آمریکا نیز به دلیل نفوذ رسانه های متعلق به مرداک در این کشور، نگرانی هایی برای جلوگیری از رخداد رسوایی بزرگی همچون آنچه در انگلیس رخ داد، ایجاد شده و اف بی آی تحقیقاتی را درباره اقدامات شرکت های رسانه یی مرداک آغاز کرده است.

آنچه مسلم است دستگیری چندین روزنامه نگار، استعفای پلیس لندن و معاون وی، به قتل رسیدن اولین شاهد این رسوایی و بازجویی از مالک بزرگ ترین امپراتوری رسانه یی دنیا در مجلس عوام انگلیس از جمله مهم ترین تبعات رسوایی یاد شده در انگلیس تاکنون، با توجه به سابقه متعدد تجاوز به حریم خصوصی در این کشور بوده و همچنین حاکی از برخورد شدید هیات حاکمه انگلیس با این موضوع و تبدیل رسوایی شنود مکالمات به یک موضوع امنیت ملی می باشد.

اما درباره دلایل چرایی گسترش ابعاد این رسوایی و تبدیل آن به یک موضوع امنیت ملی نظرات متفاوتی وجود دارد. از جمله اینکه برخی تحلیل گران معتقدند با وجود آزادی هایی که در حوزه مطبوعات به رسانه های غربی داده می شود، گریز از قانون و ورود به حوزه خصوصی افراد دو عاملی است که به عنوان خط قرمز در جوامع غربی محسوب می شود. خبرنگاران هفته نامه «اخبار جهان» متهم هستند برای انتشار مطالب جنجالی و پرخواننده از طریق رشوه دادن به پلیس و شنود تلفنی هزاران نفر از شخصیت های انگلیسی، بازماندگان قربانیان جنایات مختلف و حتی خانواده های سربازانی که درجنگ کشته شده اند، به زندگی خصوصی این افراد نفوذ کرده اند. از همین رو جامعه انگلستان بر آن شده بدون توجه به عقبه این نشریه و شهرت مرداک به ریشه یابی آن بپردازد.

برخی دیگر نیز با اشاره به این واقعیت که مساله شنود غیرمجاز توسط رسانه های متعلق به مرداک حدود شش سال پیش برملا شده است، مدعی هستند وقتی معلوم شد تلفن دختر بچه 13ساله ای که ربوده شده و بعد به قتل رسیده نیز شنود شده است، مردم بسیار خشمگین شدند و از آنجا که افکار عمومی در یک کشور دموکراتیک نقش بسیار مهمی دارند دستگاه های حاکمیتی چاره ای جز مقابله با آن ندیدند.

از سوی دیگر رسانه ها نقش بسیار جدی را درفضای سیاسی انگلیس بازی می کنند که کمپانی مرداک نیز از این قاعده مستثنی نیست. در سال 1997 روزنامه های مرداک نقش مهمی در پیروزی «بلر» و حزب کارگر در انتخابات این کشور داشتند. این روزنامه ها در آستانه انتخابات، اقدام به افشای اخبار و اطلاعاتی علیه حزب محافظه کار کردند که در تضعیف این حزب بسیار موثر بود. «لانس پرایس» که از سال 1998 تا سال 2001 به عنوان مشاور رسانه یی تونی بلر فعالیت می کرد درباره نفوذ مرداک در عرصه سیاسی انگلیس می گوید: «به نظر می رسد او عضو بیست و چهارم کابینه است. صدای او به ندرت به گوش مردم می رسد؛ اما حضور او همیشه احساس می شود.».

صدای او به ندرت به گوش مردم می رسد؛ اما حضور او همیشه احساس می شود.»

با این حال رابطه مرداک با حزب کارگر و تونی بلر در سال 2003 رو به سردی گذاشت. چرخش سیاسی مرداک و حضور اندی کلاوسن سردبیر نشریه جنجالی «اخبار جهان» در تیم تبلیغاتی دیوید کامرون و انتصاب وی به عنوان مسوول رسانه یی دفتر نخست وزیر انگلستان و همچنین دیدارهای فراوان مرداک و مدیران دستگاه رسانه یی با نخست وزیر در سال گذشته، همگی نشان از ارتباط جدی این امپراتوری رسانه یی با دولتمردان انگلیسی دارد و این دلایل نظر برخی تحلیل گران را به این سمت که حزب کارگر که کاملا از شیوه عملکرد رسانه های وابسته به مرداک باخبر بوده، زمان را برای انتقام از وی مناسب دیده است، می کشاند. اقدامی که از سوی دیگر می تواند دولت محافظه کار دیوید کامرون را نیز با چالشی جدید مواجه سازد.

اما دلیل دیگری را نیز می توان در این باره اشاره کرد، آن هم اینکه به دنبال فراگیر شدن فناوری ارتباطات، بازیگری جدید به نام «رسانه» به جمع صاحبان حاکمیت در دنیا افزوده شده که البته از جنس صاحبان قبلی نیست. چنانکه دعوت سارکوزی از اربابان رسانه هایی چون فیس بوک، تویتر، گوگل و مایکروسافت در نشست جی ? را نیز در همین راستا و برای مهار این رقیب جدید می توان دید. رسوایی اخیر نیز می تواند حاکی از این درگیری میان نسل قدیم و جدید حاکمیت در دنیا باشد.

به هر حال آشکارشدن ابعاد بیشتر این ماجرا و کشیده شدن پای پلیس و سیاستمداران به این موضوع، پرونده «رسوایی شنود» را در مسیری بدون بازگشت قرار داده است و هر یک از گمانه های فوق درباره این موضوع نیز صحیح باشد، در نهایت رسوایی ایجاد شده، محدودیت های بیشتری را  برای رسانه ها در انگلستان و البته ضرر مالی گسترده ای را نیز برای کمپانی رابرت مرداک به همراه خواهد داشت.

منابع مورد استفاده :

ایسنا

روزنامه خراسان

لیلا خانزاده

بخش ارتباطات تبیان