دعای جمعه یا زیارت جمعه؟

روزهای هفته و ادعیه...

روزهای هفته هر یک متعلّق به یکی از معصومین(ع) است که زیارات آن بزرگواران در آن روزها وارد شده است علاوه بر زیارات هر روز، ادعیه‌ی روزهای هفته نیز از قول معصومین(ع) ذکر شده است که صاحب مفاتیح‌الجنان آن‌ها را جمع آوری نموده و بیان فرموده‌اند. آنچه شاید بتوان به عنوان یکی از ظرایف این ادعیه بدان‌ها اشاره نمود ارتباط آن‌ها با زیارات روزها و ائمه معصومین(ع) است. به بیان دیگر، به نظر می‌رسد چندان دور از ذهن نباشد هر روزی از هفته متعلّق به معصوم یا معصومینی(ع) است و در همان روز دقیقاً دعای خاصی وارد شده است که گویی ارتباط میان تعلّق آن روز به بزرگوار خاصی و دعای آن روز وجود دارد.

جمعه...

روز جمعه که از اعیاد الله است متعلق به صاحب‌الامر (عج)، حضرت مهدی(ع) است که این روز را متعلّق به حضرت دانسته‌اند که ظهور حضرت در این روز وعده داده شده است. آنچنان که در زیارت حضرت(عج) در روز جمعه می‌خوانیم... هذا یوم الجُمعه و هو یومُک المتوقّعُ فیه ظهورک؛... امروز روز جمعه و این روز، روز شماست که در آن ظهور شما مورد انتظار است. در ادعیه‌ای که برای روز جمعه وارد شده است، دعای روز جمعه است که در آن پس از حمد و ثنای الهی و شهادت به وحدانیت و قدرت و حکمت پروردگار متعال به رسالت پیامبر اکرم(ص) گواهی می‌دهیم و زحمات و رنج‌های نبی رحمت(ص) در هدایت امّت  را متذکّر می‌شویم و سپس از خداوند می‌خواهیم که ما را در دین خود زنده بدارد. فرازهای این قسمت از دعا را بار دیگر از نظر می‌گذرانیم: «... اللهم ثبتنی علی دینک ما احییتنی و لا تزع قلبی بعد إذ هَدَیتنی و هب لی من لدنک رحمةً إنّک أنت الوهّاب، صل علی محمّد و آل محمّد واجعلنی مِن اتباعه و شیعة و احشرنی فی زُمرته» ؛ ... بار خدایا مرا بر دین خود ثابت قدم بدار تا زمانی که زنده‌ام و قلبم را پس از آنکه مرا هدایت نمودی، منحرف مساز  از نزد خود به من رحمت ببخش که همانان تو بخشایشگری، درود فرست بر محمد و آل او و مرا از پیروان و شیعیان او قرار ده و در گروه وی محشورم کن.

ما در زیارت روز جمعه از صاحب روز یعنی حضرت بقیة الله (عج) سعادت و عاقبت به خیری و ثبات قدم در مسیر هدایت را می‌طلبیم و در دعای جمعه همان را از خداوند طلب می‌نماییم و چون معصوم(ع) واسطه‌ی فیض الهی است، لذا می‌توان گفت روح دعا و زیارت یکی است و همان درخواست از حضرت حق به واسطه‌ی حضرت حجة(عج) در هدایت و سعادت و عاقبت به خیری است!

همان طور که مشاهده می‌شود در این فراز از دعای روز جمعه ثبات قدم بر دین نبوی و امامت علوی را از خداوند می‌طلبیم و آنکه نعمت ولایت و اسلام  ایمان را پس از آنکه در قلبمان وارد نموده است از دست ندهیم و منحرف نگردیم. در واقع ثبات قدم در دین محمدی(ص) همان حرکت بر مدار ولایت علوی(ع) است که در انتهای آن به ظهور حضرت ولی عصر(عج) منتهی خواهد شد! ما از خدا با این دعا ثبات قدم در راه مهدی(عج) را نیز طلب می‌کنیم و در انتها با دعا درباره‌ی محشور شدن از ابتدا تا انتها قرار دهد و گر نه از پیروان پیامبر بودن جز با حرکت در مسیر امامت و ولایت ائمه (علیهم السلام) و از منتظران واقعی ظهور بودن و از یاوران مهدی(عج) شدن، محقق نخواهد شد!

از زیارت تا دعا!

براساس آنچه تحلیل شد می‌توان نتیجه گرفت که ما در زیارت روز جمعه از صاحب روز یعنی حضرت بقیة الله (عج) سعادت و عاقبت به خیری و ثبات قدم در مسیر هدایت را می‌طلبیم و در دعای جمعه همان را از خداوند طلب می‌نماییم و چون معصوم(ع) واسطه‌ی فیض الهی است، لذا می‌توان گفت روح دعا و زیارت یکی است و همان درخواست از حضرت حق به واسطه‌ی حضرت حجة(عج) در هدایت و سعادت و عاقبت به خیری است!

پایان سخن...

بنابر آنچه گفته شد چه از خود خدا بخواهیم و چه از واسطه‌ی فیض او و صاحب زمان و روزگار، به هر حال خواسته‌ی ما یکی است که پروردگارا ما را از منتظران واقعی ظهورش(عج) قرار دهد. آمین.

منابع :

1- مفاتیح‌الجنان – شیخ عباس قمی(ره) – دعای روز جمعه و زیارت حضرت حجت(عج) در روز جمعه.

2- امام زمان(عج) عصاره‌ی هستی، آیت الله جوادی آملی

3- سیری در سیرهای امامان – شهید مطهری

ن.رادفر

بخش مهدویت تبیان