اعجاز رنگها در قرآن
زندگی بشر از بدو خلقت تحت تاثیر دو عامل مهم شب و روز بوده است. انسان با مشاهده علامت شب (تاریکی) به سر پناه خود روی میآورد و با آشکار شدن صبح و روشنایی به سوی تلاش و فعالیت میشتابد.
خدای متعال از دو عامل فوق به عنوان نعمتی بزرگ یاد میکند و در کنار سایر نعمتهایش میفرماید:"و جعلنا اللیل لباسا و جعلنا النهار معاشا" (یعنی شب را برای شما پوششی قرار دادیم و روز را برای معاش شما قرار دادیم.) این عملکرد فطری در انسان بیانگر این است که انسان ناخودآگاه تحت تاثیر رنگها قرار میگیرد و با کشیده شدن پرده آبی تیره بر آسمان احساس نیاز به استراحت و آرامش در او به وجود میآید؛ و با طلوع صبح و آشکار شدن نور و روشنایی زرد رنگ به انسان نیروی تکاپو و فعالیت دست میدهد. بنابراین پیشینه شناخت رنگها و احساس نیاز به آنها به صورت تکوینی در خلقت وجود داشته است.
قرآن گاهی به صورت کلی و گاهی خاص رنگها را مورد اشاره قرار داده که برخی از این اشارات شگفتیهای قرآن هستند .قرآن در ارتباط با رنگها دوگونه سخن گفته است، یکی تحت عنوان عناوین کلی چون "لون" ،"الوان" و "صبغه" که گاهی از واژه مفرد و گاهی از جمع استفاده کرده و گاهی از یک رنگ خاص نام برده که درمیان آن می توان به قرمز، زرد، سبز آبی، سفید و سیاه و همینطور رنگ کبود اشاره کرد.
در قرآن اشاره بسیار دقیق و لطیفی به رنگ پوست انسانها شده و از آن بعنوان یک آیه و نشانه خداوند تعبیر و از آن در کنار خلقت آسمانها و زمین یاد شده است. خداوند در سوره روم آیه 22 می فرماید: و از نشانههاى [قدرت] او آفرینش آسمانها و زمین و اختلاف زبانهاى شما و رنگهاى شماست قطعا در این [امر نیز] براى دانشوران نشانههایى است.
از نگاه علوم جدید پوست بدن انسان با تغییر رنگ خود میزان ویتامین D بدن را متعادل می کند. غیر از تفاوت میان رنگ پوست متفاوت افراد با یکدیگر رنگ پوست انسانها نیز دارای تغییرات اندکی است که این امر در تنظیم میزان ویتامین D مؤثر است.
تفاوت رنگها در قرآن
در قرآن در رابطه با تفاوت رنگها در گلها و میوه ها در سوره نحل آیه 13 فرموده است آنچه را در زمین به رنگهاى گوناگون براى شما پدید آورد " و در این آیه به گوناگونی رنگها نیز اشاره داشته است. قرآن همچنین به گوناگونی و تنوع عسل اشاره داشته است و در آیه 69 با اشاره به زنبور می فرماید: از درون [شکم] آن شهدى که به رنگهاى گوناگون است بیرون مىآید در آن براى مردم درمانى است.
اشاره به شفابخشی عسل
نکته ای که در آیه 69 سوره نحل وجود دارد این است که خداوند بعد از این که اختلاف تنوع رنگها را بیان کرد، خاصیت شفابخشی عسل را نیز مطرح کرده و این امر نشان دهنده نوعی رابطه میان اختلاف رنگها با شفابخشی عسل که می توان آن را از اعجاز قرآن دانست، چرا که در علم جدید ثابت شده است تنوع رنگها در عسل به تنوع عناصر قندی موجود در گیاهان برمیگردد. نوع رنگها را در شفابخشی عسل دخالت داده و این امر را به خود عسل نسبت نداده است.
نکته دیگری که از این آیه می توان برداشت کرد مسئله رنگ درمانی است که پیش از قرآن در هیچ کتابی مطرح نشده بود. پائولین ویلز از دانشمندان معاصر کتابی درباره "رنگها و تأثیرهای درمانی آنها" از بوعلی به عنوان احیاگر مسئله رنگ درمانی دارد، درحالی که قرآن پیش از بوعلی این مسئله را مطرح کرده و اگر بوعلی به آن توجه داشته بی شک از آیات قرآن استخراج کرده است.
اشاره به رنگ قرمز، بین رنگ سفید و سیاه
وی اضافه کرد: خداوند در این آیه بین رنگ سفید و سیاه رنگ قرمز را بیان کرده و بعد از آن تعبیر " مُّخْتَلِفٌ أَلْوَانُهَا" را به کار برده است. از این نکته این امر برداشت می شود که در علم جدید در روانشناسی رنگها سفیدی و سیاهی رنگ نیستند، یکی تمام نور را بازتاب می دهد می شود سفید و یکی تمام نور را جذب می کند و می شود سیاه، اما در این آیه وقتی به رنگ قرمز اشاره کرده و پس از آن اختلاف الوان را برداشت می کند برخی اعتقاد دارند که سایر رنگها به نوعی برگرفته از رنگ قرمز است یا رنگ قرمز به نوعی رنگ اصیل رنگها است.
شادی بخشی رنگ زرد
در ارتباط با رنگ خاص قرآن رنگ زرد خالص را بیان می کند، این امر را مطرح کرده است که این رنگ شادی بخش است و این امر در علم جدید ثابت شده است. خداوند در آیه 69 سوره بقره می فرماید: گفتند از پروردگارت بخواه تا بر ما روشن کند که رنگش چگونه است گفت وى مىفرماید آن ماده گاوى است زرد یکدست و خالص که رنگش بینندگان را شاد مىکند.
رنگ زرد سرور آفرین، آرام بخش، خوشحال کننده، گرم کننده و فزاینده نیرو است و به همین علت گنبدهای زرد مقبره های ائمه را با طلای زرد پوشش می دهند و از این جهت رنگ عرفان و تقدس است. در اینجا قرآن به تأثیربخشی رنگها در روحیه انسان اشاره داشته که می توان آن را اعجاز علمی دانست، چرا که چنین مسئله ای پیش از آن مطرح نشده است.
قرآن اشاره های فراوانی به رنگ سبز داشته و از آن با عنوان رنگ گیاهان، لباسهای بهشتی، رنگ زمین، رنگ بهار یاد کرده و امر اشاره ای به بهجت آفرین بودن رنگ سبز در قرآن دارد و می توان از آیه 63 سوره حج و 60 سوره نمل برداشت کرد. خداوند در آیه 63 سوره حج می فرماید: آیا ندیدهاى که خدا از آسمان آبى فرو فرستاد و زمین سرسبز گردید آرى خداست که دقیق و آگاه است؛ و در آیه 60 سوره نمل آمده است: آیا آنچه شریک مىپندارند بهتر است] یا آن کس که آسمانها و زمین را خلق کرد و براى شما آبى از آسمان فرود آورد پس به وسیله آن باغهاى بهجتانگیز رویانیدیم کار شما نبود که درختانش را برویانید آیا معبودى با خداست [نه] بلکه آنان قومى منحرفند.
رنگ قرمز انرژی دهنده است
رنگ قرمز انرژیدهنده و محرک بسیار قوی است. به گفته بوعلی سینا، فشار خون را بالا میبرد و جزء رنگهای گرم است . به هضم غذا کمک میکند و سفره قرمز، اشتها را زیاد میکند.
محققان همچنین با توجه به آیه 27 سوره فاطر ادامه میدهند: خداوند در این آیه به اختلاف رنگ راهها و خطوط ایجادشده و رگههای کوه ها اشاره میکند که گاهی به رنگ قرمزند و این که خدا از میان همه رنگها، رنگ قرمز را بین سفیدو سیاه ذکر کرده است، شاید به خاطر غلبه آن میان کوهها باشد و شاید دلایل دیگر داشته باشد که کشف نشده است. به هر حال با اندک تأمل در این آیه، به جایگاه رنگ قرمز در زمینشناسی پی میبریم، زیرا کوههای سرخ رنگ، منبع عظیم آتشفشانی و پیوشته در تلاطم هستند و نماد اصلی این کوهها، گرم وفعال بودن آنهاست.
منابع:
پایگاه رشد ( شبکه ملی مدارس)
پایگاه خبری رجا نیوز
پایگاه نیاز روز