چه نوع شادی را معصومین(ع) تأیید کردهاند؟
از مجموع سخنان امامان معصوم(ع) چنین استفاده میشود که مزاح و شوخی تا اندازهای پسندیده است. ایشان به طور مطلق از مزاح نهی نکردهاند؛ بلکه شوخطبعی را به طور نسبی و در شرایط خاص ستودهاند و حتی خود آن بزرگواران تا حدی که به افراط نرسد، مزاح میکردند.(1)
باشگاه کاربران: ماه شعبان در نظر شیعیان و دیگر مسلمانان ماه رحمت و شادی است و چون در آن اعیاد مناسبتی فراوانی نیز هست، شیعیان این ماه را ماه شادی دل فرزندان زهرا(سلام الله علیها) میدانند. میلاد چند معصوم(ع) و نیز تنی چند از بزرگان شیعه در این ماه، شادی وصفناپذیری را برای شیعان به ارمغان آورده است و از همین روست که از سالی تا سال دیگر انتظار رسیدن رجب و شعبان را میکشیم. «شیعتنا یفرحون بفرحنا و یحزنون بحزننا» نیز تأییدی است بر این رفتار ما که شادیم چون اهلبیت(ع) از آمدن امام دوازدهم(عجّل الله فرجه) به دنیا شادند.
خنده، سیره پیامبر(ص)
پیامبر اکرم(ص) فرمود: من هم نماز میخوانم و هم میخوابم؛ هم روزه میگیرم و هم غذا میخورم؛ هم میخندم و هم گریه میکنم؛ پس کسی که از راه و روش من روی گرداند، از من نیست.(2)
نفرت خداوند از ترشرویی
در سیره آن حضرت آمده است که وقتی یکی از اصحاب خود را غمگین میدید، او را به شوخی کردن شاد میکرد و میفرمود: «خداوند نفرت دارد از ترشرویی فرد در چهره برادرش»(3)
شاد بودن چهره مؤمن
پیامبر اکرم(ص) فرمود: «مؤمن، شوخ و شنگ است و منافق، ترشرو و خشمگین»(4)
ضرورت شادی
امام علی(ع) میفرماید:
«شادی، روح را باز میکند و نشاط را برمیانگیزد»(5)
«کسی که سرورش اندک باشد، آسودگی او در مرگ است»(6)
«وقتی روز شادی در اختیارت قرار گرفت، از آن دوری نکن؛ زیرا وقتی در دست روز اندوه قرار بگیری، از تو صرف نظر نخواهد کرد»(7)
پاداش شخص شاد کننده
امام علی(ع) فرمود: «ای کمیل! خانوادهات را فرمان ده که روزها در به دست آوردن بزرگواری و شبها در رفع نیاز خفتگان بکوشند. سوگند به خدایی که تمام صداها را میشنود، هر کس دلی را شاد کند، خداوند از آن شادی لطفی برای او قرار دهد»(8)
ملاک غم و شادی
امام علی(ع) میفرماید: «خوشحالی تو از چیزی باشد که در آخرت برایت مفید است و اندوهت برای از دست دادن چیزی از آخرت باشد؛ آنچه از دنیا به دست میآوری، تو را خشنود نسازد و برای آنچه در دنیا از دست میدهی، زاریکنان تأسف مخور»(9)
شوخی بهجا
حضرت علی(ع) میفرمود: «رسول خدا(ص) هرگاه یکی از اصحاب خود را اندوهگین میدید، او را با شوخی و مزاح خوشحال میکرد»(10)
شاد کردن مؤمنان، عبادت در نزد خدا
امام باقر(ع) نیز فرمود: «در نزد خدا عبادتی محبوبتر از شاد کردن مؤمنان نیست»(11)
شوخی و خوشاخلاقی
یونس شیبانی میگوید: روزی امام صادق(ع) از من پرسید: شوخی کردن نزد شما چه جایگاهی دارد؟ گفتم: اندک است؛ حضرت فرمود: پس اینگونه نباشید.
«بیگمان، شوخی از خوشاخلاقی است و تو با این کار، برادر خود را شاد میکنی؛ رسول خدا (ص) با افراد شوخی میکرد و میخواست آنان را شاد کند»(12)
اهمیت شاد کردن
امام کاظم (ع) فرمود: «به درستی که زیر عرش خدا، سایهای است که ساکن نمیشود در آن، مگر کسی که کار خیری برای برادر دینیاش انجام دهد یا گرفتاری او را برطرف و یا قلبش را شاد گرداند»(13)
شادیهای پسندیده
امام رضا(ع) به ریان بن شبیب فرمود: «اگر دوست داری در درجات عالی بهشت با ما باشی، به حزن ما محزون و به شادی ما شاد باش»(14)
نکوهش حزن و اندوه
حضرت عیسی(ع) فرمود: «کسی که حزن و اندوه او زیاد باشد، بدنش مریض است»(15)
امام علی(ع) فرموده است: «حزن و اندوه نصف پیری و درهمشکستگی است»(16)
«غصه و اندوه، بدن را آب میکند»(17)
پینوشت:
1. بحارالانوار، ج 16، ص 116.
2. شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا (ع)، ح 1، ص 319.
3. میرزا حسین نوری، مستدرک الوسائل، ج 8، ص 321.
4. تحف العقول، ص 49.
5. تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، ح 2023.
6. محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج 75، ص11.
7. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج 20، ص 286، حکمت 270.
8. نهج البلاغه، ترجمه: دشتی، ص 487، حکمت 257.
9. همان، ص 357، نامه ی 22.
10. مستدرک الوسائل، ج 8، ص 407.
11. وسائل الشیعه، ج 11، ص 569.
12. محمد بن یعقوب کلینی رازی، الکافی، تحقیق: علی اکبر غفاری، ج 2،ص 663.
13. بحارالانوار، ج 84، ص 174.
14. همان، ج 44، ص 286.
15. شیخ صدوق، امالی، ج 3، ح 436.
16. ابن شعبه حرانی، تحف العقول، ص 214.
17. غررالحکم و دررالکلم، ح 1039.
باشگاه کاربران تبیان ـ ارسالی از: goleyas
