احمدینژاد مجلس را شوخی گرفت
چرا دکتر احمدی نژاد سوال مجلس از خودش را جدی نگرفت؟واکنش مجلس چیست؟
بالاخره اولین سوال از رییس جمهور در تاریخ مجلس شورای اسلامی انجام شد و رییس جمهور برای ادای پاره ای توضیحات به مجلس فراخوانده شد. اگرچه ماجرای به حد نصاب رسیدن 79 امضای لازم برای انجام سوال از رییس جمهور و نهایتا اعلام وصول این درخواست و تعیین زمان آمدن آقای رییس جمهور به مجلس و هم چنین سوالات نمایندگان از رییس جمهور، خود بسیار جای تحلیل و بررسی دارد، اما به نظر می رسد نحوه پاسخگویی رییس جمهور به این سوالات در جلسه گذشته مجلس خود محل تحلیل و نقد است.
در ابتدا باید اشاره کرد که این گفتگوها و مباحث دو جانبه از لوازم و ویژگی های مردمسالاری دینی است و در واقع مجلس نشان داد که از ابزارهای خود برای نظارت بر دولت می تواند استفاده می نماید و ریاست جمهور محترم نیز با حضور خود در مجلس نشان داد که سازوکارهای مردم سالاری دینی تا چه اندازه جدی، راهگشا و دارای قابلیتهای حقوقی و سیاسی است. لذا در ابتدا باز شدن این فضای گفتگو و نقد را ما به فال نیک گرفته و از رییس جمهور برای حضور در مجلس تشکر می کنیم. اما به نظر می رسد باید به شکل جدی تری به محتوا و نحوه برگزاری این جلسه اشاره کرد.
در این نوشتار به مشروح سوالات و پاسخهای رییس جمهور پرداخته نمی شود و شما می توانید آن را در مطالب مرتبط بخوانید ،اما ما در این مجال به نقد و بازخوانی برخی رئوس پاسخهای رییس جمهور به مجلس و نحوه آن اشاره می نماییم که خود بسیار محل بحث و گفتگوست. پاسخهایی که محتوا و نحوه ارائه و بیان آنها توسط ریاست محترم جمهور با واکنش بسیاری از نمایندگان روبرو شد ، شاید نه تنها راه گشا و روشنگر نبود که بر ابهامات نیز افزود. ما در این نوشتار به برخی از این موارد که با اعتراض محافل سیاسی کشور روبرو شده است از لحاظ ماهوی و شکلی اشاره می کنیم.
به نظر می رسد آقای رییس می بایست ضمن رعایت شان جلسه و نمایندگان مردم به شکل جدی تری به پاسخگویی اقدام می کردند.
شوخی های رییس جمهور برای سبک شدن فضای جلسه یا...؟
یکی از نکات مهم جلسه سوال از رییس جمهور ، استراتژی وی برای پاسخگویی به سوالات بود. آقای احمدی نژاد زبان ساده و مطایبه آمیزی را برای پاسخگویی انتخاب کرده بود. بسیاری از افراد شنونده در پارلمان منتظر ارائه جوابهای دقیق، و بسیار فنی رییس جمهور بویژه در سوالهای مربوط به مسائل مالی و یارانه ها بودند اما رییس جمهور کلا تصمیم گرفت نخواهد بحث فنی نموده و باب طنز و گوشه و کنایه را گشود.
آقای احمدینژاد، سخنانش را با «شب عید است؛ میخواهیم با هم صفا کنیم»، خطاب به نمایندگان آغاز کرد و با لحن خارج عرفی ، موجب تحیر نمایندگان و شنوندگان پخش مستقیم برنامه رادیویی شد و عجیبتر آنکه سخنان احمدی نژاد با هیچ گونه واکنشی از سوی هیات رییسه و رئیس مجلس همراه نبود و پس از پایان سخنانش با تشکر رئیس مجلس هم همراه شد.
اگرچه برخی طرفداران رییس جمهور این روش اتخاذی را برای سبک تر شدن فضای جلسه می دانستند، اما برخی گوشه کنایه های مطرح شده واکنش بسیاری از سیاسیون مجلس را برانگیخت. آقای احمدی نژاد در سخنان خود ده بار از واژه شوخی استفاده کرد تا طعنه های خود به مجلس را مطرح کند، وی هم چنین برخی طراحان سوال از خود را متهم به گرفتن فوق لیسانس با شاسی کرد و در آخر از واژه بی معرفتی و نامردی برای کسانیکه که از پاسخهای وی قانع نشوند استفاده کرد!! آوردن کمپوت برای نمایندگان (احتمالا در زندان) به خاطر انتقاد از دیگر نکات تحیر آور جلسه دیروز بود. لحن تند رییس جمهور درباره قانون خدمات کشوری و انتخابات هم بر حجم انتقادات علیه او افزود.
عده ای دیگر که از طیفهای مختلف بودند بر این باورند که این گونه ادبیات و نحوه تعامل رییس دولت با مجلس با جایگاه و اهمیت قانونی مجلس در تضاد است. مجلسی که دارای اهمیت بسیار زیاد در قانون اساسی، برآمده از آرای آحاد ملت و سلیقه های گوناگون نباید تا این حد کوچک شمرده شود. لذا بلافاصله پس از انتهای سخنان رییس جمهور، این گونه پاسخگویی وی با انتقاد شدید برخی نمایندگان در قالب تذکرات روبرو شد. نهایتا آقای لاریجانی رییس مجلس این گونه مباحث را جمع بندی کرد: بنده هم فکر میکنم بعضی حرف ها نباید اینجا زده می شد.این جایگاه، جایگاه مجلس است که از رئیس جمهور سوال میکند، مجلس جای شوخی نیست. محلی برای طرح مسایل جدی می باشد.رئیس مجلس با تاکید بر اینکه تعبیر رئیس جمهور مبنی بر اینکه "شاسی را فشار دادند و فوق لیسانس گرفتند"، تعبیر غلطی است افزود: این حرفها جایگاهش مجلس نیست. نمایندگانی که در مجلس هستند یا از حوزه علمیه فارغالتحصیل شدند که مدارک حوزوی دارند یا از دانشگاهها فارغالتحصیل شدند که مدارک دانشگاهی دارند.
به نظر می رسد آقای رییس می بایست ضمن رعایت شان جلسه و نمایندگان مردم به شکل جدی تری به پاسخگویی اقدام می کردند.
پاسخ هایی که به ابهامات افزود
برخی پاسخهای رییس جمهور به سوالات به ابهامات جدیدی منجر شد که خود آنها می تواند در ایجاد شائبه هایی برای افکار عمومی موثر باشد. برای مثال وقتی آقای رییس جمهور درباره دلایل عدم تخصیص بودجه برای مترو از محل صندوق ذخبره ارزی صحبت کرد این چنین گفت: بانک مرکزی کتبا نوشته حساب ذخیره ارزی موجودی اش صفر است. چگونه به مترو وام بدهیم؟ از کجا بدهیم؟ از پول معلمان و عمران و آبادانی روستاها؟ باید می گفتید از کدام ردیف کم کنیم و به اینجا بیافزاییم؟
حال ابهام جدید برای افکار عمومی این است که از چه زمانی صندوق ذخیره ارزی که قرار بود پشتوانه بخش سرمایه گذاری و مواقع اضطراری کشور طبق قانون بوده، از چه زمانی صفر شده و مصارف منابع آن به چه شکلی بوده است؟ طبق آخرین اخبار و اطلاعات موجودی حساب ذخیره ارزی پس از سال 1387 اعلام نشده است. بر اساس آخرین اطلاعات، درحالی كه موجودی حساب ذخیره ارزی در سال 1386 با 142.5 درصد رشد نسبت به سال قبل آن مواجه بوده، اما در پایان سال 1387 موجودی این حساب نسبت به سال قبل 43.3 درصد كاهش یافت. نقطه عجیب تر اینجا است که ایشان فراموش می کنند که پیش از این هم خود رییس جمهور و هم مقامات اقتصادی دولت بارها و بارها از رقم کلان و بی سابقه ذخیره ارزی سخن گفته اند!
به نظر می رسد نحوه بیان و لحن رییس جمهور متناسب این جلسه نبوده نوعی تخفیف مجلس به عنوان عصاره فضایل ملت است. هم چنین برخی پاسخهای رییس جمهور نه تنها راه گشا نبود که با طرح برخی دعاوی علیه دیگران، فرافکنی و یا حذف صورت مساله همراه شد
یا اینکه آقای احمدی نژاد در پاسخ به این که چرا آقای متکی را در حین سفر خارجی در سنگال عزل کرده این گونه پاسخ داد: از من پرسیده اند که چرا متکی را در سنگال عزل کردید. مگر من به او ماموریت سنگال دادم؟ وقتی عزل شده اند ماموریت چه معنایی دارد؟ من بر اساس اصل 136 و نوسازی در وزارت خارجه ایشان را عزل کرده بودم.
خوب در این حالت نکته جالب توجه اینجاست که آقای احمدی نژاد به کنایه چه کسی را مسوول ماموریت دادن به آقای متکی می داند؟ به علاوه حالا سوال جالبتر اینجاست در صورت عزل آقای متکی چه کسی به وی مجوز هواپیما، سفر و ...داده بود؟ نقطه جالب توجه تر روایت دیگری از ماجرای آقای متکی بود که تفاوت نسبی با روایتهایی داشت که توسط سایر مسولین قوه مجریه بیان شده بود.
صورت مساله هایی که پاک شد!
نکته عجیب دیگر درباره پاسخ هایی آقای رییس جمهور انکار برخی مسائل و جریانهای سیاسی روی داده در این ایام بود. یکی از مسائلی که آقای احمدی نژاد به خاطر آن به مجلس فراخوانده شده بود ماجرای 11 روزه وزارت اطلاعات بود که عزل وزیر توسط رییس جمهور با حکم حکومتی رهبر روبرو شد. آقای احمدی نژاد در این باره می گوید:
.اکثر مردم به من می گویند کمی استراحت کن و به خودت برس؛ 11 روز خانه نشینی هم از این حرف هاست! احمدی نژاد و خانه نشینی؟ این حرف و وصله ها به من و دولتم نمی چسبد. زندگی ام نشان می دهد که با عمل درست و ادبیات صحیح از ولایت دفاع کنم و نشان دهم که نظام ولایی نظام تلاش و عمل است.
اما واقعیت اینجاست که بالاخره همه سیاسیون و خواص از آن ماجرا مطلعند و حتی برخی از نمایندگان حاضر در جلسه مجلس نیز برای واسطه شدن و یا حل موضوع نزد آقای احمدی نژاد رفته بودند. نکته عجیب تر اینجاست که آیا سوال شده بود که چرا استراحت کرده است که در پاسخ می گونید من در ان روزها استراحت نمی کردم؟
نکته دیگری که رییس جمهور عدم پاسخگویی درباره جریان انحرافی و طیف آقای مشائی در دولت است.
اتهاماتی که به شهرداری وارد شد!
همه ما از اختلاف آقای احمدی نژاد و آقای قالیباف شهردار تهران آگاهیم. به هر حال این دو رقیب انتخابات ریاست جمهوری سال 84 هم چنان با یکدیگر تفاهم کاری ندارند و نمی توان این امر را کتمان کرد. اما نقطه جالب توجه جلسه سوال از رییس جمهور به میان کشیده شدن پای شهرداری توسط رییس جمهور بود. دکتر احمدی نژاد در هنگام پاسخگویی درباره بودجه مترو چنین گفت:
·به جای این همه فشار به دولت بهتر نبود یک سری به شهرداری می زدید ببینید کجا این پول ها را خرج کرده اند؟
در ادامه بحث طی پاسخ به سوال دیگری رییس جمهور با لحن صریحتری گفت:
·شب عید است بگذارید چیزی بگویم که مردم هم شاد شوند. چندین نهاد ناظر بر دولت هستند. خدا را شاکریم که حتی یک مورد تخلف مهم از دولت اثبات نشده است. اما بین خودتان و خدا شده است، یکسری به دستگاههای دیگر مثل شهرداری بزنید و ببینید که بودجه شان را چگونه خرج کرده اند.
حال سوال اینجاست که آیا شهرداری تهران پرونده مالی عظیمی دارد که از چشمها پنهان مانده است؟ آیا برخی مسوولین شهرداری در هزینه ها خلافی کرده اند که قابل طرح در سطح ملی باشد؟ با مرور اخبار منتشره از سوی قوه قضاییه ، دادگستری و دادستانی در ماههای اخیر نکته قابل طرحی به دست نمی آید. حال می بایست به انتظار مدارک مستدل از سوی دولت نشست.
حرف آخر
فرایند سوال از رییس جمهور نمایانگر ماهیت مردمسالارانه نظام ماست. در واقع این سوال نشان داد که کنش های سیاسی درون نظام مردمسالاری دینی جدی، بدون تعارف و اساسی است و مجلس می تواند بر وظایف نظارتی خود تاکید کند. دولت با نفس حضور در مجلس نشان داد که فرایندهای مردمسالارانه را نیز قبول دارد و به خواست نمایندگان احترام می گذارد. اما به نظر می رسد نحوه بیان و لحن رییس جمهور متناسب این جلسه نبوده نوعی تخفیف مجلس به عنوان عصاره فضایل ملت است. هم چنین برخی پاسخهای رییس جمهور نه تنها راه گشا نبود که با طرح برخی دعاوی علیه دیگران، فرافکنی و یا حذف صورت مساله همراه شد.البته ناگفته نماند مدیریت جلسه توسط رییس مجلس هم می توانست از آنچه شاهد بودیم بهتر باشد و می توانست از کوچک انگاشته شدن مجلس توسط آقای احمدی نژاد جلوگیری نماید.
یوسف قاضی زاده
بخش سیاست تبیان