اقدامی نیکو برای احترام به کتاب و کتابخوانی دیدار مقام معظم رهبری با دست‌اندرکاران کتاب در ایران اعم از مدیران و کتابداران این نکته را بیش از هر چیز تاکید می‌کند که ارزش کتاب در جامعه ما بیش از آنی است که امروز شاهدش هستیم. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیداری که در هفته گذشته با مسؤولان کتابخانه‌های بزرگ و عمومی و جمعی از کتابداران سراسر کشور داشتند با اشاره به سابقه کهن و تاریخی ملت مسلمان ایران در تولید کتاب و کتابخوانی، شرایط کنونی تولید و نشر کتاب و آمارهای مطالعه کتاب در کشور را راضی کننده ندانستند و همه مسئولان دستگاه‌های فرهنگی و مرتبط با موضوع کتاب و کتابخوانی را به بازنگری جدی و حرکتی جدید و فراگیر برای ترویج کتابخوانی و مطالعه کتاب‌های مفید و سالم به ویژه در میان نوجوانان و جوانان فراخواندند.
دیدار مقام معظم رهبری با دست‌اندرکاران کتاب در ایران اعم از مدیران و کتابداران این نکته را بیش از هر چیز تاکید می‌کند که ارزش کتاب در جامعه ما بیش از آنی است که امروز شاهدش هستیم.
«تبلیغات کتاب و کتابخوانی در دستگاه‌های ارتباط جمعی» و «عرضه کتاب سالم و جلوگیری از ورود کتاب‌های مضر به بازار کتاب» از جمله مباحثی بود که رهبر گرانقدر انقلاب به آن پرداختند.
در پی بیانات مقام معظم رهبری گفت‌وگویی با محسن پرویز و هم‌چنین احسان عباسلو رئیس سرای اهل‌قلم درباره‌ی نشر کتاب و کتابخوانی انجام شده که می‌آوریم:
محسن پرویز: مقام معظم رهبری هم به ناکافی بودن تیراژ کتاب‌ها اشاره کردند
معاون فرهنگی پیشین وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پی بیانات مقام معظم رهبری درباره‌ی وضعیت نشر کتاب و کتابخوانی در دیدار با کتابداران و اعضای نهاد کتابخانه‌های عمومی سراسر کشور، گفت: محورهایی که در صحبت مقام معظم رهبری وجود داشت، بخشی مربوط به نظارت کامل بر صدور مجوز کتاب بود و این‌که نباید آثاری که مضر است، در جامعه منتشر شود. این موضوع متولی مشخص دولتی دارد و خطاب آن، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. اما بخش‌های دیگر فرمایشات ایشان به کمبود تیراژ کتاب و به رونق ناکافی کتابخوانی و سطح مطالعه‌ی پایین مربوط بود.
او افزود: در این دو بخش، مخاطب شما یک وزارتخانه نیست و علاوه بر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، جاهای دیگر، چه در دولت و خارج از دولت، باید به این بخش توجه کنند و در این ماجرا نقش داشته باشند.
اگر مقام معظم رهبری به پایین بودن سطح مطالعه اشاره می‌کنند، با درنظر گرفتن جایگاه جمهوری اسلامی به عنوان یک کشور فرهنگی است؛ زیرا در کشورهای همسایه‌ی ما این آمار پایین‌تر است؛ اما ما نباید خودمان را با کشورهای اطرافمان مقایسه کنیم.
پرویز با اشاره به کاهش شمارگان کتاب‌ها، عنوان کرد: مقام معظم رهبری هم به ناکافی بودن تیراژ کتاب‌ها اشاره کردند. از سال 85 تا امروز، تقریباً هر سال چندصد نسخه از تیراژ کتاب کاهش یافته است و در کنار این، تعداد عناوین چاپ‌شده افزایش یافته است. در گزارش کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که یک ماه پیش و به گمان من، انتخاب‌شده، اعلام شد و متأسفانه مورد دقت رسانه‌ها قرار نگرفت، آن‌جا اشاره‌ای به تیراژ کتاب‌ها نشده بود و کاهش تیراژ کتاب‌ها مغفول مانده بود و افزایش تعداد عناوین که رشد داشته، برجسته شده بود.
اگر مقام معظم رهبری به پایین بودن سطح مطالعه اشاره می‌کنند، با درنظر گرفتن جایگاه جمهوری اسلامی به عنوان یک کشور فرهنگی است؛ زیرا در کشورهای همسایه‌ی ما این آمار پایین‌تر است؛ اما ما نباید خودمان را با کشورهای اطرافمان مقایسه کنیم.
معاون فرهنگی پیشین وزارت ارشاد با اشاره به نیاز به انجام کار علمی برای رسیدن به سرانه مطالعه در کشور، گفت: اگر به شکل واقعی هدفمان آسیب‌شناسی و اقدام مناسب برای حل یک مشکل باشد، باید کار علمی صورت بگیرد و مستمر باشد.
احسان عباسلو: نیاز مخاطب را در نظر بگیریم
احسان عباسلو در این گفت‌وگو با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری و گلایه ایشان از وضعیت کتابخوانی گفت: با توجه به پیشینه فرهنگی ما انتظار می‌رود سطح کتابخوانی در کشور بالا باشد اما برخلاف انتظار ما مسئولان و مقامات در گفت‌وگوهای متعددی از وضعیت کتابخوانی اعلام نارضایتی کرده‌اند.
بهتر است کارشناسان مربوطه و مقامات مسئول در این با ره تحقیق و جست‌وجو کنند تا علت پایین بودن سرانه مطالعه را بهتر متوجه شوند، آن‌ها می‌توانند در پژوهش‌های خود این سوالات را مطرح کنند که آیا کیفیت کتاب‌های حاضر پایین است؟ آیا کتاب‌ها تکراری است یا محتوای آثار خواننده‌ها را راضی نمی‌کند؟ قیمت کتاب چقدر در این رکود کتابخوانی در کشور موثر است؟
چند گروه کتاب‌خوان در کشور وجود دارند و در این میان دو گروه هستند که بیشتر از بقیه کتاب می‌خوانند، یکی قشر دانشگاهی است و دیگری افرادی که بر اساس علایق و نیازهای شخصی خود کتاب می‌خوانند، آیا این افراد به دلیل قیمت بالای کتاب‌ها دیگر قادر به خریدن آثار نیستند؟ یا مشغله‌های فراوان زندگی باعث شده از کتابخوانی غافل شوند؟ به نظر من این‌ها سوالات کلیدی است که باید به آن پاسخ داده شود تا به دلیل اصلی این موضوع پی ببریم.
عباسلو در ادامه سخنانش درباره ارتقای سطح کتابخوانی و راهکارهای موجود در این زمینه گفت: ما باید راه استفاده از وقت مردم را یاد بگیریم و نباید فکر کنیم برای کتابخوانی باید دو یا سه ساعت را به صورت مجزا به کتابخوانی اختصاص داد. ما می‌توانیم با نوشتن و چاپ آثار کوتاه در قطع‌های کوچک مردم را به کتاب خواندن در مترو و اتوبوس ترغیب کنیم. بهتر است قدری از قالب‌های سنتی چاپ کتاب فاصله بگیریم و آثار را با شیوه‌های جدید در قطع و شکل جدید منتشر کنیم تا خوانندگان جذب کتاب‌ها شوند.
من فکر می‌کنم نویسنده‌ها هم در این امر بی‌تقصیر نیستند. نویسنده باید نیازهای مخاطب را ارزیابی کند و با توجه به آن‌ها شروع به نوشتن آثار کند اما متأسفانه برخی از نویسندگان فقط نیازهای خودشان را در نظر می‌گیرند و همین امر باعث فاصله گرفتن خوانندگان از آثار می‌شود.
نیاز مخاطب چند نوع است که شامل محتوا و ظاهر اثر نیز می‌شود، این فاکتورها در اثر جذابیت ایجاد می‌کند. ما باید سعی کنیم با تغییر و تحول در محتوا و ظاهر آثار انگیزه کتابخوانی را در مخاطب بالا ببریم.
فر آوری: رویا فهیم
بخش کتاب و کتابخوانی تبیان
منابع:خبرگزاری دانشجویان ایران، خبرگزاری فارس، تهران امروز
