اثرات خواندن نماز شب از دیدگاه امام رضا (ع)

«حافظوا علی الصلاة اللیل، فانها حرمة الرب، تدر الرزق و تحسن الوجه و تضمن رزق النهار و طولوا الوقوف فی الوتر؛ فانه روی: من طول الوقوف فی الوتر، قل وقوفه یوم القیامة؛ بر نماز شب و تهجد، مراقبت و مداومت کنید؛ زیرا که نماز شب، احترام به ساحت اقدس پروردگار است؛ آن موجب افزایش روزی می‏گردد و چهره‏ها را زیبا می‏سازد و رزق آن روز را ضمانت می‏کند. در نماز وتر درنگ و وقوف بسیار کنید؛ زیرا که در حدیث آمده است که: هر کس در نماز وتر خود، درنگ بسیار کند، وقوف و درنگ او در محشر و روز قیامت، اندک خواهد گشت».

ای خوشا آن دل که پرتوگاه اوست‏

ساحت آن در، گذار راه اوست‏

ای خوش آن دل دو زلف جان‏پذیر

بر در و دیوارش افشاند عبیر

خوشتر آن صاحبدلی کاندر طلب‏

منتظر باشد در دل روز و شب‏

در «عیون اخبار الرضا» آمده است که از امام رضا علیه‏السلام پرسیدند: از چه رو شب زنده‏داران مؤمن، خوش سیماتر از دیگران‏اند؟

فرمود: «لانهم خلوا بربهم، فکساهم من نوره؛ به جهت این که آنان با پروردگار خویش خلوت می‏کنند و خداوند آنان را، با جامه‏ای از نور پوشانده است».

چه شده است ما را که با دانستن این همه فضایل و ارزش‏های «نماز شب»، باز در خماری خواب سیاه، گرفتاریم؟ چه شده است، ما را که قساوت دل را از حد گذرانده‏ایم و از قافله‏ی عاشقان، غافل و عقب مانده‏ایم؟ زهی روسیاهی! زهی بیچارگی! زهی نادانی! و چه خوب گفته است، صاحب «ارشاد القلوب» احوال ما درماندگان را که:

«ای برادر! شب و روز بیهوده نمی‏گذرد؛ بلکه از گذشتنش، نقص به عمر آدمیان وارد می‏شود و این شب و روز، ساعت و لحظاتی است. پس اگر به لهو و لعب پرداختی و گفتی: لحظه‏ی دیگر به ذکر و نماز مشغول می‏شوم (؟!) بدان که روز را به غفلت گذرانیده‏ای و هرگاه شب فرارسد و تو همه‏ی آن را به خواب رفتی، از جمله‏ی آن کسانی هستی که در شب و روز، هیچ خیری در او نیست و هرکس چنین باشد مردنش بهتر است از زنده بودنش؛

زیرا قلبش مرده است و هر کس قلبش مرده باشد، خیری در حیات بدان او نیست. ای برادر! بیدار باش که بیشتر عمرت در غفلت و خواب گذشت و غنیمت بدان باقیمانده‏ی عمر خود را و قیامت را فراموش مکن تا عاقبت به خیر باشی...

ای برادر! هوشیار باش و تلافی کن آنچه را که از تو فوت شده است. بسیار بر خود گریه کن به خاطر این که موفق نمی‏شوی که به پروردگارت توجه کنی و به سوی او روی آوری.

عتاب کن نفس اماره‏ی خود را و قبول نکن عذرهایش را در ترک بیداری در شب؛ زیرا عذرهایش همه دروغ است و اگر رنج بیداری یک ساعت از شب را به خود هموار سازی، به یک راحت و نعمتی همیشگی خواهی رسید؟».

شد گاه وصل دلدار، قم ایها المزمل‏

آمد زمان دیدار، قم ایها المزمل‏

وقت سفر رسیده، یعنی سحر رسیده‏

بیدار باش بیدار، قم ایها المزمل‏

در خلوت شبانه، با دلبر یگانه‏

نجوا بود سزاوار، قم ایها المزمل‏

(حسن‏زاده‏ی آملی)

نمونه‏ی کامل شب زنده‏داران و نماز شب خوان‏ها، حضرت علی بن موسی الرضا علیه‏السلام است. ابراهیم بن عباس می‏گوید:

«کسی را ندیدم که از علی بن موسی الرضا علیه‏السلام برتر باشد. هرگز به کسی جفا نمی‏نمود، سخن کسی را قطع نمی‏کرد، خواسته‏ی افراد

را بی‏جواب نمی‏گذاشت، هیچ‏گاه پاهایش را مقابل کسی دراز نمی‏کرد و در حضور کسی تکیه نمی‏داد.

در شب کم می‏خوابید و اکثر شب‏ها تا سحرگاه بیدار بود. کار نیک و صدقه‏ی پنهانی را بسیار دوست می‏داشت و نوعا چنین کارهایی را در شب تاریک انجام می‏داد». .

هم‏چنین درباره‏ی آن حضرت آمده است:

«همیشه با وضو بود و شب‏ها به عبادت می‏پرداخت. وضو می‏گرفت و نماز می‏خواند و مقدرای استراحت می‏کرد. در پی این استراحت کوتاه، دیگر باره برمی‏خواست و وضو می‏گرفت و به نماز شب می‏ایستاد و باز هم اندک استراحتی می‏کرد. سپس برمی‏خاست و تا صبح همین گونه بود؛ یعنی، تا صبح مشغول عبادت و مناجات بود. بعد از این که نماز صبح را در اول وقت می‏خواند به سجده می‏رفت و سر برنمی‏داشت تا آفتاب بلند می‏شد».

منبع:كتاب وصال دوست

بخش حریم رضوی