بهبود جوش‌های صورت به سادگی
آکنه یا جوش غرور جوانی، در صورت اکثر نوجوانان دیده می‌شود و می‌تواند تا پایان جوانی و حتی بالای سی سال هم دیده شود. جوش معمولاْ بعد از چند سال بهبود می‌یابد، ولی نمی‌توان آن را به حال خود گذاشت چون با بهبود بعضی از جوش‌ها، جوشگاه (جای جوش) به وجود آمده تا پایان عمر باقی می‌ماند که از نظر زیبایی مشکل ساز هستند.
عللی که از نظر متخصصان پوست در بروز آکنه دخالت احتمالی دارند، عبارتند از:
1- بلوغ: آکنه عمدتا بیماری دوران بلوغ است و دلیل این امر، افزایش ترشح غدد چربی پوست در زمان بلوغ و نقش قطعی این غدد در بروز آکنه است (بدون وجود غدد چربی در پوست، ضایعات آکنه به وجود نمی‌آید). وقتی که آکنه برای اولین بار در سن بزرگسالی در یک خانم رخ می‌دهد، یا این که آکنه نوجوانی که قبلا خوب شده است، دوباره عود کند، باید به فکر تغییرات هورمونی افتاد و هر درمانی را با در نظر گرفتن جنبه هورمونی قضیه انجام داد. در این موارد معمولا اوج شدت آکنه در زمان عادت ماهانه است.
2- چربی پوست: همانطور که گفته شد یک پوست چرب برای وجود آکنه الزامی است و بیماران آکنه‌ای همیشه دارای افزایش ترشح چربی پوست (سبوم) هستند (صورت این افراد معمولا از شدت چربی، برق می‌زند). هر چقدر پوست چرب‌تر باشد، آکنه شدیدتر است. البته ترکیب چربی پوست افراد آکنه‌ای با دیگران فرق می‌کند، یعنی ممکن است فردی دارای پوست چرب باشد، ولی چون ترکیب پوستش طبیعی است مبتلا به آکنه نشود. معمولا بیماران آکنه‌ای، شوره چرب هم در سرشان دارند.
3- ارث: بدون شک بروز آکنه، ارثی است. در صورتی که پدر یا مادر دارای آکنه باشند، فرزندان آنها هم به احتمال زیاد دچار آکنه خواهند شد. شدت و محل وقوع جوش‌ها و زمان بهبود خود به خودی آنها نیز تا حد زیادی تحت تاثیر زمینه ارثی فرد می‌باشد.
4- عوامل محیطی: برخورد با روغن‌ها (آشپزی و یا روغن‌های صنعتی) و نیز مشاغلی که با رطوبت زیاد سر و کار دارند باعث آکنه می‌شوند. عرق کردن زیاد، ورزش شدید و گرمای زیاد، آکنه را بدتر می‌کند.
تمامی مواد آرایشی و بهداشتی چرب می‌توانند آکنه را بدتر کنند. البته استفاده از مواد آرایشی که عبارت "برای پوست‌های چرب و جوشی و یا نان کومدوژنیک (غیر جوش زا)" بر روی آنها ذکر شده و نیز استعمال پن‌کیک در حد معقول بلامانع است. در صورتی که آکنه بیمار شدید باشد بهتر است حتی از مصرف این نوع مواد آرایشی هم اجتناب گردد. بهتر است از مصرف پمادهای چرب‌کننده مو نیز پرهیز گردد. نکته دیگر این که صرف گیاهی بودن یا از مواد طبیعی درست شدن یک فرآورده آرایشی نمی‌توان گفت که آن فرآورده برای بیمار آکنه‌ای ممانعتی ندارد و حتما بایستی از نظر غیر کومدوژن (جوش‌زا) بودن تست شده و این موضوع روی آن ذکر شده باشد.
5- مواد غذایی: به طور کلی استفاده از این مواد اکثرا باعث تشدید آکنه شده و بهتر است مورد استفاده قرار نگیرند: شکلات، شیرینی‌ها، مواد غذایی چرب و زیاد سرخ شده، تنقلات مثل تخمه، پفک، آجیل، آدامس و غیره، مصرف زیاد ادویه‌جات و نوشابه‌های گازدار.
می‌توان گفت که رژیم غذایی غربی مثل پیتزا، چیپس، سس‌ها، تنقلات و ساندویچ نسبت به رژیم غذایی شرقی مثل مواد غذایی تازه، سبزیجات، میوه‌جات و ماهی بیشتر موجب تشدید آکنه می‌شوند.
پیشگیری یا کاهش جوش‌های صورت
متخصصان پوست در دانشکده بهداشت عمومی هاروارد چند نکته ساده و کم‌خرج، اما مهم را برای پیشگیری یا کاهش بروز جوش‌های صورت توصیه کرده‌اند:
- زیاد در معرض نور خورشید قرار نگیرید.
قرار دادن پوست بدن در معرض نور مستقیم خورشید اگرچه ممکن است برای برنزه کردن پوست بدن بسیار ایده آل به نظر برسد اما برای کسانی که از عارضه جوش‌های پوستی رنج می‌برند، مضر و نامناسب است. تابش مستقیم و طولانی مدت نور خورشید به پوست، نه تنها عارضه جوش‌های پوستی را تشدید می‌کند، بلکه می‌تواند در طولانی مدت به پیری زودرس پوست و حتی سرطان پوست نیز منجر گردد.
- از شستن بیش از حد محل جوش‌ها خودداری کنید.
بسیاری از کسانی که از جوش رنج می‌برند، شستن زیاد ناحیه جوش زده را خوب و مفید تلقی کرده و برای درمان قطعی این عارضه، مدام دوش می‌گیرند و انواع و اقسام صابون‌ها را امتحان می‌کنند. این در حالی است که متخصصان پوست عقیده دارند که شستن پوست بیش از دو تا سه بار در روز نه تنها نتیجه مطلوب نخواهد داشت، بلکه وضعیت جوش‌ها را وخیم‌تر نیز خواهد کرد.
جوش‌ها اغلب در صورت، سینه، پشت و دیگر نقاط بدن دیده می‌شود. شستن افراطی جوش‌ها معمولا با ترشح چربی بیشتر در ناحیه جوش زده همراه بوده و کمکی به درمان آن نمی‌کند.
- در انتخاب صحیح ویتامین‌ها و مکمل‌ها دقت کنید.
کارشناسان علوم تغذیه میزان مجاز مصرف ید را در حدود 150 میکروگرم در روز توصیه می‌کنند، اما بسیاری از پزشکان بر این عقیده هستند که مصرف بیش از این مقدار، در بروز جوش‌های پوستی موثر است. بنابراین از مصرف مکمل‌هایی که دوزهای غیرمجازی از این عنصر را وارد بدن می‌کنند، پرهیز کنید. استفاده از مکمل‌های افزاینده ترشح طبیعی هورمون تستوسترون نیز همانند تزریق مستقیم خود تستوسترون می‌تواند منجر به بروز آکنه و جوش‌های پوستی گردد.
- از کندن و دستکاری کردن جوش‌ها جدا پرهیز کنید.
بسیاری از کسانی که از جوش و یا از دیگر عوارض پوستی رنج می‌برند، ناخواسته و ناخودآگاه جوش‌ها را دستکاری می‌کنند. وسوسه انجام این کار به قدری قوی است که حتی برخی از افراد علیرغم داشتن اطلاعات و آگاهی لازم در مورد عوارض این کار، آن را آگاهانه نیز انجام می‌دهند. فشردن جوش‌ها باعث نفوذ باکتری‌های موجود در آنها به لایه‌های عمیق‌تر شده و احتمال نفوذ عفونت به خون را در پی دارد.
- استرس را از خود دور کنید.
استرس، تاثیر مستقیم بر جوش‌های پوستی ندارد اما این پدیده روانی می‌تواند تعادل هورمونی بدن را تحت تاثیر قرار داده و آن را بر هم بزند. نتیجه استرس حتی به صورت چرب شدن پوست و بروز جوش‌های پوستی نیز دیده می‌شود.
- به سلامت و تغذیه مناسب خود توجه کافی داشته باشید.
خواب کافی، تمرین ورزشی مناسب، پرهیز از خوردن غذای چرب و محرک، نوشیدن آب فراوان و موارد مشابه به رغم اینکه بسیار ساده و پیش پا افتاده به نظر می‌رسند، اما در سلامت بدن و در پیشگیری از جوش و سایر ناراحتی‌ها و عوارض پوستی بسیار موثر هستند.
- پوست خود را در برابر چربی و عوامل عفونت زا محافظت کنید.
بهداشت پوست را رعایت کنید، دست‌های خود را مرتب بشویید، اما همانطور که توصیه شد از شستن افراطی محل جوش‌ها به شدت پرهیز کنید. رعایت بهداشت عمومی بدن، نکته مهمی در بهبود این بثورات پوستی ناخوشایند است. همچنین اگر ورزش می‌کنید، پس از هر نوبت تمرین، دوش بگیرید.
فرآوری : نیره ولدخانی
بخش سلامت تبیان
منابع :
ایسنا
جام جم - دکتر علی وفایی، متخصص پوست و مو
