استوکیومتری
استوکیومتری از دو واژه یونانی Stoichein و metron تشکیل شده که اولی به معنای عنصر و دومی به معنای اندازه گیری است. اندازه گیری، یکی از شاخه های علم شیمی است که با روابط کمی میان عناصر در تشکیل مواد مرکب و میان عناصر و مواد مرکب در واکنش های شیمیایی سروکار دارد.
استوکیومتری یک ماده مرکب بر پایه فرمول شیمیایی آن ماده مرکب بنا شده است.
اصول استوکیومتری
اصول استوکیومتری درباره واکنش های شیمیایی از معادلات شیمیایی واکنش ها استخراج میشوند. معادلات شیمیایی نمایانگر واکنش های شیمیایی هستند با نمادها و فرمول های عناصر و مواد مرکبی که در این واکنش ها درگیرند. تفسیر استوکیومتری یک معادله شیمیایی بر مبنای مول استوار است.
معادلات شیمیایی
یک معادله شیمیایی را با استفاده از فرمول های درست واکنش دهندهها و محصولها مینویسند و با ضرایبی که عده واحدهای فرمولی را مشخص میکند، موازنه میکنند. اگر پیش از یک فرمول ضریبی نباشد، به منزله آن است که ضریب آن فرمول 1 است. ضرایب یک معادله شیمیایی موازنه شده برای به دست آوردن نسبت مولی میان هر دو ماده که در معادله نشان داده شده است، به کار میآید. این نسبت های مولی ، اساس محاسبات استوکیومتری هستند. با استفاده از این نسبت ها میتوان کمیت نظری یک واکنش دهنده لازم برای واکنش و همچنین کمیت محصول به دست آمده را محاسبه کرد.
استوکیومتری واکنش ها در محلول
بسیاری از واکنش ها در محلول انجام میشوند. محاسبات استوکیومتری برای این گونه واکنش ها بر مبنای حجم های محلول های به کار رفته و غلظت این محلول ها صورت می گیرد. غلظت این محلول ، مقدار ماده حل شده در مقدار معینی حلال ، یا مقدار ماده حل شده موجود در مقدار معینی از محلول است. چند روش برای بیان غلظت محلول ها به کار میرود؛ (مانند نرمالیته ، مولاریته ، مولالیته). مولاریته معمولترین روشی است که برای مطالعه واکنش های استوکیومتری انجام شده در محلول ها به کار میرود و مولاریته M یک محلول ، عده مول های ماده حل شده در یک لیتر محلول است، یعنی یک محلول M3 شامل 3 مول ماده حل شده در 1لیتر محلول است.
استوکیومتری و حجم گازها
مسائل استوکیومتری را میتوان بر اساسی حجم گازهای درگیر در یک واکنش شیمیایی بنا نهاد. از قانون ترکیب حجمی گیلوساک برای حل مسائل مربوط به حجم دو گاز استفاده میشود. برخی مسائل، به رابطه بین حجم یک گاز و جرم یک ماده دیگر مربوط میشود. طبق معمول ، کلید حل این مسائل ، مول است.
مرکز یادگیری سایت تبیان - تجمیع و تنظیم : نوربخش