تبیان، دستیار زندگی
علاقه مندی به ظهور ممکن است، دام مصداق تراشی و تطبیق سازی بی دلیل را بگستراند و همّ و غمّ منتظران را به سوی یافتن مصادیق نشانه های ظهور بکشاند
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مصداق تراشی و تطبیق سازی ممنوع!

نقد و بررسی مستند ظهور بسیار نزدیک است (20)


تاکنون به یازده ایراد اساسی از مجموعه مشکلات مستند «ظهور بسیار نزدیک است» اشاره کرده ایم. اکنون به دوازدهمین ایراد می پردازیم:


مستند ظهور در ترازوی نقد(1)

نقاط ضعف مستند ظهور بسیار نزدیک است(2)

شتابزدگی در تاریخ ظهور(3)

هدف از بیان نشانه های ظهور(4)

ستون لرزان مستند ظهور(5)

مهمترین منبع روایی نشانه ظهور(6)

تحلیل‌های غلط در مستند ظهور(7)

اعتبارسنجی منابع روایی نشانه‌ ظهور(8)

منابع اصلی نشانه‌شناسی ظهور (9)

روایات مستند ظهور میان رد و قبول (10)

احادیث جعلی در مستند ظهور (11)

علت تحریف کنندگان روایات ظهور (12)

نشانه های متصل و منفصل ظهور (13)

تعیین وقت ظهور ممنوع! (14)

خطر تعیین وقت برای ظهور (15)

دلایل توقیتی بودن مستند ظهور (16)

قطعی گویی در مستند ظهور (17)

تطبیق در امر ظهور حرام است! (18)

شعیب بن صالح کیست؟! (19)

 قبله ‌نمای ظهور

12ـ مصداق تراشی و تطبیق سازی بی دلیل و بدون پشتوانه نشانه های ظهور همانطور که از عنوانش نیز پیدا است، تابلوهایی هستند که ما را به سمت و سوی ظهور راهنمایی می کنند. این تابلوهای راهنمایی، جدای از آنکه مشت مدعیان دروغین مهدویت را می گشایند، در آستانه ظهور، آمدن موعود را تجلی می بخشند.

اما باید توجه داشت که این نشانه ها در آستانه ظهور چنان هویدا خواهند شد که دیگر نیازی به روشنگر و مصداق نما نخواهند داشت. چرا که ماهیت نشانه بدین معنا است که قابلیت راهنمایی را داشته باشد و راه را به آنان که در پی یافتن هستند، بنمایاند.

بدین ترتیب همه منتظران امام زمان عجّل الله تعالی فرجه الشریف در برابر این نشانه ها دو وظیفه پراهمیت خواهند داشت. نخست اینکه بر آگاهی خود نسبت به این نشانه ها ـ مخصوصا نشانه های حتمی ظهور ـ بیافزایند و دوم اینکه چشمان بینا و واقع بین خود را برای تحقق یافتن این نشانه ها بگشایند.

اما در این بین باید مراقب آفات این مساله هم بود و از چشمان واقع بین خود به خوبی حفاظت نمود. چرا که ممکن است علاقه مندی به ظهور و شوق وصال موعود، ما را چنان شگفت زده کند که در دام توهمات ذهنی خود اسیر شویم و از هر کاهی کوهی بسازیم و هر مساله مشابهی را نشانه ای برای آمدن محبوب بدانیم.

آری، علاقه مندی به ظهور ممکن است، دام مصداق تراشی و تطبیق سازی بی دلیل را بگستراند و همّ و غمّ منتظران را به سوی یافتن مصادیق نشانه های ظهور بکشاند.

کسی که چنین هدفی را دنبال کند، در پی آن خواهد بود که هر طور شده، مصادیق نشانه های ظهور را بیابد و به هر قیمتی که شده آنها را در کنار هم بنشاند. گویا که چنین فردی شکل گیری ظهور حضرت در دوران کنونی را حتمی فرض می کند و در پی آن است که با مصداق یابی نشانه های ظهور بر این پیش فرض ذهنی خود صحه بگذارد.

آیا می توان صرف یک روایت ضعیف، احتمال داد که پیامبر، (نعوذ بالله) مرتکب گناهی شده است و معصوم از گناه و خطا نیست؟ آیا می توان این خطای بزرگ را در پس یک بیان احتمالی مخفی کرد؟

با توجه به مصداق یابی های این مستند می توان چنین ادعا کرد که این مجموعه نیز دچار این آفت پرخطر شده است و در پی افراط در مصداق یابی، به دام مصداق تراشی های بی دلیل افتاده است.

البته دلیل این مدعا تمامی ایراداتی است که در بخش نقد علمی مطرح خواهد شد. ایراداتی نظیر «برداشت های سلیقه ای از رویات»، «ارائه مستندات بی پایه»، «برخورد گزینشی با روایات» و «تحریف کلام بزرگان» به خوبی نشان می دهد که سازندگان این مستند در دام مصداق تراشی های بی دلیل گرفتار شده اند.

اما نکته قابل بررسی این است که «آیا اساسا مصداق یابی های پی در پی و تطبیق سازی های احتمالی ایرادی دارد و آیا چنین کارهایی پیامدهای نامبارک و پرخطری را هم به همراه خواهد داشت؟»

خطر تطبیق های احتمالی سازندگان این مستند پس از آنکه انتقادهای فراوانی را از جانب اندیشمندان علوم دینی دریافت کردند، چنین ادعا می کنند که تطبیق احتمالی هیچ اشکالی ندارد و هیچ پیامد نامبارک و پرخطری را هم در پی نخواهد داشت. کارگردان این فیلم در مصاحبه خود با سایت خبرآنلاین که در تاریخ 19/01/1390 انجام شده، چنین می گوید:

«ما هیچ دلیل روایی و عقلی نداریم که نباید تطبیق صورت بگیرد؛ البته اگر تطبیق، قطعی باشد، اشتباه است. ولی تطبیق احتمالی، هیچ مشکلی ندارد و بسیاری از بزرگان نیز آن را تأیید کرده اند.

حتی تطبیق احتمالی اگر صحیح هم نباشد، هیچ فاجعه ای رخ نمی دهد؛ برای مثال مخالفان ما مطرح می کنند که شخصیت شعیب بن صالح چندین بار مطرح شده است؛ مثلا یک بار آقای هاشمی رفسنجانی را به شعیب بن صالح تطبیق داده اند و گفته اند ایشان شعیب بن صالح است، یک بار سردار صفوی و یک بار سردار شمخانی؛ اولا این افرادی که مطرح کرده اند، دلیل محکمی برای آن نداشته اند، صرف یکی دو نشانه که آنها را گفته اند و این تطبیق را انجام داده اند، حال آن که تطبیق علاوه بر داشتن نشانه ها، باید دلایل عقلانی هم داشته باشد و بعد هم اینکه، تا کنون که این تطبیق ها مشخص شده که اشتباه است، هیچ مشکلی رخ نداده که حالا بخواهد تطبیق ما اگر صحیح هم نباشد، فاجعه ای رخ دهد.

علاوه بر تمام اینها برای مثال برای شعیب بن صالح بودن سردار صفوی بنده ندیدم که یک مقاله علمی هم نوشته شده باشد؛ اما برای اثبات شعیب بن صالح بودن آقای احمدی نژاد بالای صد صفحه مقاله فقط در سایت ما نوشته شده است و محققین مختلفی در این زمینه مطلب دارند و علاوه بر آن، ما برای اولین بار، ایشان را به عنوان شعیب بن صالح مطرح نکردیم؛ بلکه بنده 4 الی 5 محقق می شناسم که آقای احمدی نژاد را به عنوان شعیب بن صالح قبول دارند و از آن جمله آقای شادی فقیه در لبنان است که در کتاب «احمدی نژاد و انقلاب جهانی پیش رو»، مسأله شعیب بن صالح بودن آقای احمدی نژاد را به عنوان اولین نفر مطرح کرده است.»

کارگردان مستند ظهور نزدیک است

مطالب گفته شده توسط کارگردان این مستند، ایرادات فراوانی دارد که به برخی از آنها اشاره می کنیم:

1ـ در ابتدای این مصاحبه آمده است که «ما هیچ دلیل روایی و عقلی نداریم که نباید تطبیق صورت بگیرد». اما باید دانست که واقعیت، دقیقا خلاف این مدعا است. چراکه هم دلایل روایی و هم دلایل عقلی گوناگونی وجود دارد که ما را به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم، از روی آوردن به تطبیق، پرهیز می دهد. روایات پرهیز از استعجال و توقیت نمونه هایی از دلایل روایی هستند که تنها محدوده ای خاص را برای تطبیق باقی می گذارند. دلایل عقلی این مساله نیز در بخش بعد که پیامدهای مخرب تطبیق است، خواهد آمد.

2ـ در این مصاحبه آمده است که «تطبیق احتمالی، هیچ مشکلی ندارد». اما سخن در اینجا است که تطبیق احتمالی در صورتی اشکالی نخواهد داشت که شرایط آن رعایت شود و مسیر دستیابی به آن عاقلانه و کارشناسانه باشد.

به بیان دیگر همانطور که در بخش خروج از دایره احتمالات (ایراد یازدهم) هم گفته شد، در صورتی که مصداق یابی از مسیر عاقلانه خود پیش رود و توسط خبرگان علوم دینی صورت پذیرد و در پی کاری کارشناسانه شکل بگیرد و در نهایت، نتیجه ای احتمالی را در اختیار مخاطبین قرار دهد، از دایره توقیت خارج خواهد بود. اما اگر چنین کاری به سوی تطبیق های بدون دلیل و مصداق تراشی های خود خواسته پیش رود، مسلما قابل قبول نخواهد بود و سرشار از اشکال و ایراد می باشد.

3ـ در این مصاحبه آمده است که «تطبیق احتمالی، هیچ مشکلی ندارد و بسیاری از بزرگان نیز آن را تأیید کرده اند». اما باید دانست که تطبیق آن هم به سبکی که در این فیلم ارائه شده توسط هیچ بزرگی تایید نشده است و قابلیت تایید را هم ندارد. بزرگانی هم که تطبیق احتمالی را جایز می دانند، آن را منوط به برقراری همین شرایط پیش گفته می دانند. هیچ بزرگی ـ همچنانکه از بازتاب این فیلم در میان بزرگان نیز می توان فهمید ـ از تطبیق های پی در پی و بی ریشه و بی پایه حمایت نمی کند. از طرفی روشن است که نه تنها بزرگان دینی بلکه هر عاقلی، کار غیر کارشناسانه ای را که توسط غیر متخصص صورت پذیرفته باشد، مذموم و نکوهیده برمی شمرد.

همه منتظران امام زمان عجّل الله تعالی فرجه الشریف در برابر این نشانه ها دو وظیفه پراهمیت خواهند داشت. نخست اینکه بر آگاهی خود نسبت به این نشانه ها ـ مخصوصا نشانه های حتمی ظهور ـ بیافزایند و دوم اینکه چشمان بینا و واقع بین خود را برای تحقق یافتن این نشانه ها بگشایند

4ـ در این مصاحبه کارگردان این مستند، دلیل صحت برخی از تطبیق ها را «نوشته شدن مقالات فراوان توسط محققان گوناگون» و «وجود دلایل عاقلانه مبنی بر این تطبیق ها» دانسته است. دقت در این دلایلی که عاقلانه نامیده شده، نشان خواهد داد که این مطالب بیشتر دلیل تراشی های بدون پشتوانه و توجیه های خود ساخته ای است که برای اثبات هدف از پیش تعیین شده، طراحی گردیده است.

از سوی دیگر روشن است که انبوه مقالاتی که با چنین محتوایی ارائه گردیده، به هیچ وجه ارزش علمی نخواهد داشت و دلیلی بر شایستگی این تطبیق ها نخواهد بود. همچنین نوشتن چنین مقالات غیر کارشناسانه ای که معمولا از روی شوق انقلابی و ذوق عدالت طلبانه نوشته شده است، دلیلی بر محقق بودن نویسنده نیست. بنابراین کثرت دلایل بی پایه و فراوانی مقالات اینچنینی توسط غیرکارشناسان عرصه مهدویت، یارای اثبات هیچ واقعیتی را نخواهد داشت.

5ـ اما مهمترین ادعا و خطرناک ترین ایده مطرح شده در این مصاحبه این است که «تطبیق احتمالی اگر صحیح هم نباشد، هیچ فاجعه ای رخ نمی دهد».

پاسخ را در قالب چند پرسش مرور خواهیم کرد. آیا عقل و شرع به ما اجازه داده است که هر احتمالی را به زبان بیاوریم و هر چه را که خوشایند تمایلات ذهنیمان است، به دیگران ارائه کنیم؟ آیا می توان گناهی را با زبان احتمال به دیگران نسبت داد و پس از اعتراض آنها احتمالی بودن آن را دستاویز تبرئه خود قرار داد؟ آیا یکی از اعتراضات سازندگان این فیلم همین نیست که چرا برخی احتمال داده اند منبع مالی گروه سازنده، یک جریان انحرافی است؟

آیا می توان صرف یک روایت ضعیف، احتمال داد که پیامبر، (نعوذ بالله) مرتکب گناهی شده است و معصوم از گناه و خطا نیست؟ آیا می توان این خطای بزرگ را در پس یک بیان احتمالی مخفی کرد؟

روشن است که تطبیق احتمالی هم، پیامدهای خاص خود را دارد و بیان احتمالی چنین تطبیق هایی تنها می تواند از شدت این پیامدها بکاهد. بنابراین تطبیق سازی چه احتمالی باشد و چه قطعی، پیامدهایی را به دنبال خواهد داشت اما هر چقدر این تطبیق ها در جامعه کم رنگ تر مطرح شود، پیامدهای منفی آن کمتر خواهد بود.

بنابراین ما حق نداریم هر احتمالی را که به ذهنمان راه می یابد، به افکار عمومی جامعه عرضه کنیم و ذهن مردم را درگیر و مخدوش نماییم.

سیدمصطفی بهشتی

بخش مهدویت تبیان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.