زنان تبلیغاتی و تبلیغات زنانه!
هرگونه استفاده ی ابزاری از زن در تبلیغات ممنوع است. و با وجود اشاره ی صریح این قانون به ممنوعیت استفاده از چهره ی زنان ، هنوز هم در سطح شهر و کشور به راحتی می‌توان رد پای آگهی‌هایی را دید که در آن زنان محور اصلی تبلیغات هستند.
تبلیغات شکلی از ارتباطات است که با هدف تاثیر بر نگرش جامعه نسبت به برخی از علل و یا موقعیت‌ها انجام می‌پذیرد و اغلب ارائه ی حقایق انتخابی برای تشویق اهداف خاص و یا استفاده از پیام‌های تولید شده برای برانگیختن احساسات به جای پاسخ منطقی است و نتیجه ی مورد نظر برای تغییر نگرش نسبت به موضوع در مخاطبان بیشتر به دستور کار سیاسی برمی گردد . وسایل ارتباط جمعی و رسانه‌ها که نقش مهمی در فرهنگ سازی و اصلاح فرهنگی دارند ، متاسفانه امروزه در ایران اهداف متضادی را در پیش گرفته اند .
اخیرا بیلبورد های شهری پر شده از چهره ی زنان که با ژست‌های مختلف محصول برندهای اروپایی را تبلیغ می‌کنند و در هر نقطه از شهر می‌تواند آنها را به وفور مشاهده نمود . به عنوان مثال می‌توان به به تبلیغاتی اشاره کرد که در هفته‌های اخیر، در سطح شهر دیده می‌شود، در این بیلیبوردها یک شرکت لوازم خانگی خارجی از چهره یک زن مجری تلویزیونی برای تبلیغات خود استفاده کرده است. که واکنش مسئول تبلیغات اداره کل ارشاد استان تهران را به دنبال داشت.
مریم ارسنجانی با اشاره به استفاده از چهره این زن مجری در بیلیبوردهای تبلیغاتی شهر تهران اینگونه بیان داشته است که: در این بیلیبورد به گونه ای تصویر این خانم کار شده که استفاده از چهره زنان در تبلیغات تجاری که مربوط به حوزه زنان باشد اشکالی ندارد اما اگر محصول ارتباطی با زنان نداشته باشد، مانع آن می‌شویم.
وی در ادمه اظهار داشته است که: در تبلیغ اخیر چون محصول مربوط به حوزه زنان است، نمی‌توان ایرادی گرفت اما واحد تبلیغات ارشاد تهران بر روی این مسئله که چهره زن مجری بیشتر از لوازم خانگی به چشم می‌آید، سئوال دارد که آن را به واحد تبلیغات وزارتخانه ارسال کرده ایم.
یکی از بندهای مهم دستورالعمل جدید اجرایی تبلیغات شهری (محیطی)اشاره به موضوع عدم استفاده از زنان در تبلیغات دارد :
"هرگونه استفاده ی ابزاری از زن در تبلیغات ممنوع است."
یکی دیگر از ایراداتی که ارسنجانی در این تبلیغ بدان اشاره کرده است،استفاده از چهره این زن برای تبلیغات خارجی بوده در حالی که در قانون تاکید شده که باید از چهره زنان در تبلیغات داخلی استفاده شود.
ارسنجانی با بیان اینکه تبلیغ اخیر از سوی واحد تبلیغات وزارت ارشاد تایید شده است، گفت: این محصول چون در سطح اتوبانهای کشور قصد تبلیغ داشته، از وزارتخانه مجوز گرفته که ما اخیرا در این زمینه نامه ای به این واحد زده ایم و موارد اشاره شده را تذکر دادیم.
و در آخرین اخبار،مدیرکل دفتر تبلیغات و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از جمع‌آوری تمامی بیل‌بردهای تبلیغاتی مذکور خبر داد.
وی علت وجود چنین تبلیغی را تخلف شرکت تبلیغاتی از طرح اولیه دانست که بر خلاف طرح ابتدایی که از مجری زن به صورت کوچک استفاده شده بود. اقدام به چاپ بیل‌بردهای تبلیغاتی خود برای این محصول همراه با تصویر بزرگی از چهره این مجری زن کرده است. در اینجا این نکته نیز قابل تامل است که آیا فقط این شرکت متخلف بوده و سیستم‌های نظارتی دارای کمبودهایی نمی‌باشند!
این تنها نمونه ای است از تبلیغات بیلبوردی که استفاده از چهره ی زنان صرفا محدود به این نوع تبلیغات نمی‌شود و رسانه‌های زرد نیز برای فروش بیشتر مجلات خود اقدام به چاپ تصاویری از چهره‌های زن‌های بازیگر سینما و تلویزیون می‌کنند و کارخانه‌های محصولات غذایی ، آرایشی و بهداشتی نیز زنان را محور بسته بندی‌های پُر زرق و برق خود قرار می‌دهند . به گزارش مهر ، آنچه در این رابطه باید بدان توجه نمود این است که تبلیغ و اطلاع رسانی در هر حوزه و حیطه یی که باشد ، علاوه بر اصول و ضوابط اخلاقی ، قوانین و مقرراتی را نیز شامل می‌شود که یکی از این ضوابط عدم استفاده ی ابزاری از زن برای تبلیغ کالا است.
اگر ما بخواهیم همانند مدل‌های "فمنیستی" و "کالانگر" غربی که به زن نگاهی ابزارگونه دارند روز به روز استفاده از زنان در امر تبلیغات را گسترش دهیم ، در فرهنگ جامعه و نوع نگرش شهروندان به زن تأثیرات منفی خواهد داشت
به دنبال این اصل مهم ، کمیته ی مرکزی سازمان‌های تبلیغاتی کشور در سال 1385، با اصلاح دستورالعمل اجرایی تبلیغات شهری (محیطی) ، دستورالعملی جدید را در 13 ماده ، 6 تبصره و 29 بند تصویب و ابلاغ کرد . یکی از بندهای مهم این دستورالعمل اشاره به موضوع عدم استفاده از زنان در تبلیغات دارد : "هرگونه استفاده ی ابزاری از زن در تبلیغات ممنوع است." و با وجود اشاره ی صریح این قانون به ممنوعیت استفاده از چهره ی زنان ، هنوز هم در سطح شهر و کشور به راحتی می‌توان رد پای آگهی‌هایی را دید که در آن زنان محور اصلی تبلیغات هستند . که متاسفانه چنین نوع استفاده‌هایی ابزاری را نه تنها در این نوع تبلیغات تجاری بلکه در بیلیبوردهای تبلیغاتی سینمایی که دفتر ارزشیابی فیلمهای سینمایی بر آنها نظارت می‌کند، نیز قابل مشاهده است.
در این راستا باید در نظر داشت که منشور رسانه ای و تبلیغاتی رسانه‌های ما باید با غرب متفاوت باشد ، چرا که پایه و اساس این دو فرهنگ با هم متفاوت است . اگر قرار باشد که در رسانه‌های ما همان سوء استفاده ابزاری رایج از زنان ، در کشورهای غربی ترویج شود ، پس دیگر اختلاف فرهنگی معنا نمی‌دهد ، چرا که رسانه‌ها در جوامع امروز در امر فرهنگ سازی و ترویج مؤلفه‌های فرهنگی به شدت تأثیر گذار هستند ، به همین دلیل هم اگر ما بخواهیم همانند مدل‌های "فمنیستی" و "کالانگر" غربی که به زن نگاهی ابزارگونه دارند روز به روز استفاده از زنان در امر تبلیغات را گسترش دهیم ، در فرهنگ جامعه و نوع نگرش شهروندان به زن تأثیرات منفی خواهد داشت .
بنابراین با توجه به این که کشور ما کشوری اسلامی بوده و تمامی ارکان آن بر مبنای دین مبین اسلام استوار گشته ، باید بیش از پیش و با ژرف نگری بیشتری به مسائل و نمادهای کشور توجه مبذول شود زیرا رسانه‌ی هر کشوری مشهود تر ین نماد و شناسه‌ی یک ملت می‌باشد .
فرآوری :آزاده مرنی
بخش ارتباطات تبیان
منابع: فارس نیوز/ مهر نیوز/ تابناک/شیعه نیوز
