تبیان، دستیار زندگی
بازنگری این فیلم به ما نشان خواهد داد که نه در مصداق یابی ها و نه در نتیجه ارائه شده و نه در نتیجه برآمده از این مستند، رنگ و بویی از احتمال دیده نمی شود و یا به ندرت قابل رویت است
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

قطعی گویی در مستند ظهور !

نقد و بررسی مستند ظهور بسیار نزدیک است(17)


تاکنون به ده ایراد اساسی از مجموعه مشکلات مستند «ظهور بسیار نزدیک است» اشاره کرده ایم. اکنون به یازدهمین ایراد خواهیم پرداخت:


مستند ظهور در ترازوی نقد(1)

نقاط ضعف مستند ظهور بسیار نزدیک است(2)

شتابزدگی در تاریخ ظهور(3)

هدف از بیان نشانه های ظهور(4)

ستون لرزان مستند ظهور(5)

مهمترین منبع روایی نشانه ظهور(6)

تحلیل‌های غلط در مستند ظهور(7)

اعتبارسنجی منابع روایی نشانه‌ ظهور(8)

روایات مستند ظهور میان رد و قبول (10)

منابع اصلی نشانه‌شناسی ظهور (9)

احادیث جعلی در مستند ظهور (11)

علت تحریف کنندگان روایات ظهور (12)

نشانه های متصل و منفصل ظهور (13)

تعیین وقت ظهور ممنوع! (14)

خطر تعیین وقت برای ظهور (15)

دلایل توقیتی بودن مستند ظهور (16)

آیا واقعاً ظهور نزدیک است؟
11ـ خروج از دایره احتمالات

گفتیم که «پیدا کردن مصداق های نشانه های ظهور در دوران کنونی» آن هم به سبک افراطی که در این مجموعه پی گرفته شده است، هدفی است انحرافی که خواسته یا ناخواسته انسان را به دام توقیت می کشاند.

با این حال باید در نظر داشت که مصداق یابی نشانه های ظهور، اگر همراه با احتمال باشد و منجر به حکم و قطع نگردد، اگرچه باز هم سخن در موردش فراوان خواهد بود، اما در دام توقیت قرار نخواهد گرفت.

به بیان دقیق تر در صورتی که مصداق یابی از مسیر عاقلانه خود پیش رود و توسط خبرگان علوم دینی صورت پذیرد و در پی کاری کارشناسانه شکل بگیرد و در نهایت، نتیجه ای احتمالی را در اختیار مخاطبین قرار دهد، از دایره توقیت خارج خواهد بود. اما اگر چنین کاری به سوی تطبیق های بدون دلیل و مصداق تراشی های خود خواسته پیش رود و از سوی دیگر از «احتمال» به سوی «اطمینان و قطعیت» پیش رود، مسلما در دام توقیت خواهد افتاد.

بنابراین مصداق یابی نشانه های ظهور (بر فرض آنکه ایرادی بر آن وارد نباشد و ما را از هدف اصلی انتظار دور نکند) باید همراه با شرایطی ویژه صورت پذیرد که یکی از آن شرایء «بیانی احتمالی و به دور از هرگونه رنگ و بوی اطمینان و قطعیت» است.

این نکته هم شایان ذکر است که این بیان احتمالی، هم باید در تک تک مصداق یابی ها وجود داشته باشد و هم باید در نتیجه ارائه شده، قابل رویت باشد. بنابراین اگر همه مصداق یابی ها با احتمال و امکان پیش رود اما نتیجه برآمده از این بیان های احتمالی، رنگ و بویی اطمینان آور داشته باشد، به هیچ عنوان قابل پذیرش نخواهد بود و افتادن در پرتگاه توقیت به حساب خواهد آمد.

بازنگری این فیلم به ما نشان خواهد داد که نه در مصداق یابی ها و نه در نتیجه ارائه شده و نه در نتیجه برآمده از این مستند، رنگ و بویی از احتمال دیده نمی شود و یا به ندرت قابل رویت است

ممکن است گفته شود: «مگر می شود از کنار هم نهادن مصداق های احتمالی، نتیجه ای قطعی و اطمینان آور به بار آید؟ آیا از جمع هزاران صفر که در کنار هم قرار گرفته اند، عددی غیر از صفر پدید خواهد آمد؟»

پاسخ این است که احتمال به منزله عدد صفر نیست. بلکه هر احتمالی هر چند هم اندک باشد، مقداری از اندیشه را تصاحب می کند و قدری از باور انسان را به خود اختصاص می دهد. بنابراین ممکن است از جمع همین مقادیر اندک، باوری بزرگ پدید آید و به اصطلاح، «قطره قطره جمع گردد و وانگهی دریا شود!»

درست مثل تکه های یک پاذل که هیچ گاه تصویری دقیق را به ما نشان نمی دهند؛ اما در نهایت که به صورت منظم و مدوّن در کنار یکدیگر قرار می گیرند، تصویری واضح و دقیق ارائه می دهند. چنین تطبیق هایی هم حتی اگر همراه با احتمال بیان شوند، ممکن است نتیجه ای قطعی به مخاطبان ارائه کنند که این خود خطری دیگر است. بنابراین بیان احتمال گونه، هم باید در تک تک مصداق ها رعایت شود و هم باید در برآیند و نتیجه سخن جلوه داشته باشد.

اما بازنگری این فیلم به ما نشان خواهد داد که نه در مصداق یابی ها و نه در نتیجه ارائه شده و نه در نتیجه برآمده از این مستند، رنگ و بویی از احتمال دیده نمی شود و یا به ندرت قابل رویت است.

ظهور نزدیک است-ظهور بسیار نزدیک است

بنابراین حتی اگر بپذیریم که سازندگان این فیلم برای آنکه در پرتگاه توقیت نیافتند، مصداق سازی های افراطی خود را در قالب احتمالات بیان کرده اند، نمی توان از این نکته غافل ماند که نتیجه برآمده از کنار هم نهادن این احتمالات در ذهن مخاطب حکمی قطعی را به بار می آورد و توقیت را به همراه خواهد داشت.

این مطلب چنان واضح و هویدا است که سازندگان این مستند نیز بر قسمتی از آن صحّه گذاشته اند و در بیانیه خود به آن اشاره کرده اند. در بند پنجم این بیانیه که در تاریخ 22 فروردین 1390 ارائه شده، آمده است:

«سعی ما بر آن بوده که تطبیق مصادیق را به عنوان احتمال بیان کنیم و در جای جای سی دی به آن اشاره نموده ایم. لکن به دلیل بیان هنرمندایه و متناسب با فضای فیلم سازی، برخی از منتقدان، نتیجه برآمده از فیلم را اینچنین نمی دانند و ظاهرا سی دی در شیوه بیان، دچار این اشکال نیز می باشد.»

اما در مورد این نکته که در این فیلم، سعی بر آن بوده که تطبیق مصادیق به عنوان احتمال بیان شود، سخن بسیار است. چراکه با دقت نظر در جای جای این فیلم، دقیقا عکس این ادعا قابل رویت خواهد بود و تلاش جدّی و چندانی قابل مشاهده نیست.

تنها نقطه روشن در بیان احتمالی تطبیق ها، ارائه پرسش گونه برخی از این موارد است که آن هم دچار مشکلی اساسی است. چرا که با توجه ویژه در اکثر آنها خواهیم فهمید که این پرسش ها بیشتر از آنکه بار معنایی احتمالی داشته باشند، اطمینان و قطعیت را یدک می کشند. (در بخش بعد به تفصیل در مورد این نکته سخن به میان خواهد آمد.)

اما در قسمت بعد به «مصادیق خروج این مستند از دایره احتمالات» خواهیم پرداخت.

این مصادیق عبارتند از:

1ـ تطبیق از زبان برخی از محققین

 2ـ تطبیق به وسیله تصویر و ابزارهای هنری

 3ـ تطبیق به وسیله پرسش

  

سیدمصطفی بهشتی

بخش مهدویت تبیان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.