غذای طالقانی تا نخوری ندانی

دال عدس طالقانی‌ها با دال عدس بوشهری‌ها فرق دارد

وقتی صحبت از دال‌عدس به میان می‌آید، همه به یاد غذاهای جنوبی به خصوص بوشهر می‌افتند در حالی که دال عدسی که قصد داریم به شما آموزش دهیم، دست‌پخت مردم طالقان است.

اگر طرز تهیه‌ی این غذا را مطالعه کنید، خواهید دید که مواد تشکیل‌دهنده این غذای طالقانی با نوع بوشهری آن تفاوت‌های زیادی دارد. به همین بهانه به سراغ عادت‌های غذایی جالب طالقانی‌ها هم رفته‌ایم که در ادامه می‌توانید با آن‌ها آشنا شوید.

عـادت‌هـای غـذایـی طـالـقـانـی‌هـا

از آنجا که طالقان در نزدیکی تهران است، مردم ساکن در آنجا از نظر عادت‌های غذایی به تهرانی‌ها شباهت فراوانی دارند اما عسل‌خور بودن آن‌ها یکی از عادت‌های خوب و نخوردن ماهی، از عادت‌های بد غذایی مردم این شهر است.

جالب است بدانید که بیشتر خانه‌ها در طالقان تنور دارند و زنان طالقانی نان مصرفی‌شان را در خانه می‌پزند. یکی از نان‌های آن‌ها «پیتک» نام دارد که برای تهیه‌اش، در لای هر چانه از خمیر نان، مقداری حلوا که از قبل تهیه کرده‌اند، می‌گذارند. روی خمیر را هم با لبه یک قاشق چوبی نقش‌ها و خط‌هایی می‌اندازند تا نان خوش‌نما شود.

طالقانی‌ها شیرینی خانگی به نام «اردک» دارند که برای تهیه آن مقداری آرد گندم را با شیر و شکر، خمیر و روغن حیوانی، تخم‌مرغ، زردچوبه، زنجبیل، هل و دارچین هم به آن اضافه می‌کنند و می‌گذارند تا خمیر وربیاید. بعد آن را به اشکال مختلفی درمی‌آورند و در ماهیتابه با روغن سرخ می‌کنند. وقتی شیرینی‌ها آماده شد روی آن‌ها خاک قند می‌پاشند.

نـکتـه خـانـه‌داری

در صورتی که گوجه‌فرنگی در دسترس نداشتید، می‌توانید 2 قاشق غذاخوری رب گوجه‌فرنگی به این غذا اضافه کنید. اضافه کردن پیاز به این غذا نیز به ذائقه شما بستگی دارد. در این صورت از مقدار سیر مصرفی کم می‌شود.

مـواد لازم (برای4 نفر)

عدس قرمز 2 لیوان 480 کیلوکالری

سیر 5 حبه 10 کیلوکالری

زنجبیل تازه 1/3 لیوان 10 کیلوکالری

گوجه‌فرنگی 3 لیوان 75 کیلوکالری

گشنیز تازه 1 لیوان 25 کیلوکالری

روغن ذرت 2 قاشق غذا خوری 180 کیلوکالری

نمک، فلفل قرمز، زیره و زردچوبه به میزان دلخواه 0 کیلو کالری

طـرز تـهـیـه

ابتدا سیر را ساطوری کنید و در روغن تفت دهید.

زنجبیل، گوجه‌فرنگی و ادویه‌ها را اضافه کنید.

بعد از چند دقیقه تفت دادن، عدس را همراه یک لیوان آب بیفزایید و اجازه دهید که با حرارت ملایم بپزند.

در لحظات پایانی، گشنیزهای خردشده را نیز اضافه کنید.

این غذا را می‌توان با برنج سرو کرد.

مـقـدار کـالـری

دال‌عدس در مجموع 780 کیلوکالری انرژی دارد و تقسیم آن به 4 قسمت میزان کالری هر قسمت را به 200 کیلوکالری نیز می‌رساند. البته همراه شدن این غذا با برنج میزان کالری دریافتی را بیشتر نیز خواهد کرد.

سـیـر، عـلـیـه فـشـارخـون

این سبزی هم کاهش‌دهنده چربی خون است و هم پایین آورنده فشارخون آن هم به دلیل آلیسین و پتاسیم فراوانی که دارد. به همین دلیل خوردن چند حبه سیر در هفته به میزان قابل‌ملاحظه‌ای از بروز بیماری‌های قلبی می‌کاهد.

نکته دیگر اینکه سیر یک ضدعفونی‌کننده قوی محسوب می‌شود به طوری که با خوردن آن احتمال ابتلا به بیماری‌های ویروسی و قارچی کم می‌شود و فساد غذایی به حداقل ممکن می‌رسد بنابراین خوردن این سبزی در فصل تابستان که شیوع مسمومیت‌های غذایی بالاست، توصیه می‌شود.

البته نباید در خوردن سیر زیاده‌روی کرد به خصوص خانم‌های باردار یا کسانی که از درمان‌های ضد انعقادی استفاده می‌کنند زیرا می‌تواند زمینه خون‌ریزی را در آن‌ها افزایش دهد.

در ضمن، این سبزی می‌تواند با داروهای ضد دیابت نیز تداخل داشته باشد بنابراین کسانی که دیابت دارند باید با مشورت پزشک معالج خود از مقدار مجاز مصرف سیر روزانه‌شان مطلع شوند.

گـشـنـیـز، عـلـیـه یـبـوسـت

این سبزی سبز رنگ، دارای مقادیر مناسبی ویتامین C، بتاکاروتن و منیزیم است. فیبر قابل‌ملاحظه‌ای با خوردن این سبزی به بدن می‌رسد بنابراین کسانی که از یبوست رنج می‌برند، می‌توانند این سبزی را در برنامه غذایی روزانه خود بگنجانند.

فراموش نکنید هر لیوان گشنیز خردشده، یک واحد سبزی محسوب می‌شود و 25 کیلوکالری انرژی دارد. گشنیز ویتامین C دارد، جالب است بدانید افرادی که بیشتر در معرض استرس قرار دارند، افراد مبتلا به دیابت و نارسایی‌های کلیوی، سالمندان و کسانی که در معرض هوای آلوده هستند و سیگاری‌ها، بیش از دیگران به این ماده مغذی نیاز دارند و توصیه می‌شود که از منابع غذایی آن بیشتر استفاده کنند.

زنـجـبـیـل، عـلـیـه تـهـوع

زنجبیل از ادویه‌هایی است که تازه‌ی آن نیز به بازار آمده و می‌توان از آن در غذاها استفاده کرد. از آنجا که توصیه می‌شود مقادیر کم آن در غذا ریخته شود، بنابراین نمی‌توان زنجبیل را تأمین‌کننده ویتامین یا املاح دانست.

البته خواص مفید این گیاه معطر به اثبات رسیده است از جمله اینکه از حالت تهوع جلوگیری می‌کند و حالت تهوع صبحگاهی خانم‌های باردار را از بین می‌برد. علاوه بر این‌ها، نوشیدنی گرم زنجبیل که با انداختن 2 حلقه زنجبیل تازه در یک لیوان آب گرم و افزودن کمی عسل به دست می‌آید، می‌تواند از شدت سرماخوردگی کم کند.

کسانی هم که از نشانگان حرکت رنج می‌برند (موقع حرکت اتومبیل دچار تهوع می‌شوند) نیز بهتر است که این گیاه معطر را در برنامه غذایی روزانه خود بگنجانند.

همراه این غذا

برای کامل شدن این وعده، بهتر است آن را همراه با یک لیوان دوغ بدون گاز و نمک و یک بشقاب سالاد سبزی تازه میل کنید. به این ترتیب هم میزان کافی فیبر دریافت می‌کنید و هم لبنیات.

اگر چاق هستید

دال‌عدس‌تان را به جای برنج با 1 تا 2 برش نان سنگک میل کنید. سالادی از سبزی‌های تازه، همراه این غذا، هم می‌تواند مواد مغذی بسیاری را به بدن شما برساند، هم کالری زیادی ندارد و سیرکننده خواهد بود.

اگر چربی خون دارید

بهتر است که با حداقل چربی غذای خود را تهیه کنید و میزان سبزی‌های مصرفی در این غذا را افزایش دهید. می‌توانید کمی لوبیا سبز یا کدوسبز با پوست نیز به دال‌عدستان اضافه کنید زیرا کاهنده چربی خون هستند.

اگر فشارخون دارید

نمک را از غذای‌تان حذف کنید. به دال‌عدس کمی سیب‌زمینی اضافه کنید و سیر مصرفی را کمی افزایش دهید. یادتان باشد که خوردن کمی ماست کم‌چرب نیز به همراه این غذا به کنترل فشارخون کمک خواهد کرد.

بخش تغذیه و آشپزی تبیان

منبع: سلامتیران - ساقی اخوان